Σύνταξη – Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Σύντομα, οι εταιρείες δεν θα μπορούν να κρυφτούν εάν δεν μπορούν να αποδείξουν ότι έχουν πετύχει τη βιωσιμότητα.
Το 2023, όσες εταιρείες είναι εισηγμένες σε οργανωμένες αγορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα αρχίσουν να εφαρμόζουν την Οδηγία Αναφοράς για την Εταιρική Αειφορία (CSRD), έναν νέο κανόνα που θα τους υποχρεώνει να δημοσιεύουν, από το 2024 και μετά, λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο που σχετίζονται με το περιβάλλον, τη μεταχείριση των εργαζομένων, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη καταπολέμηση της διαφθοράς, της δωροδοκίας και την ποικιλομορφία των διοικητικών συμβουλίων τους. Είναι ένα ευπρόσδεκτο βήμα – γνωστό ως ESG (περιβάλλον, κοινωνία, διακυβέρνηση) – προς τη βελτίωση της λειτουργίας μιας αγοράς πολλών τρισεκατομμυρίων δολαρίων, η οποία εδώ και καιρό παρουσιάζει ασυνέπειες στην ποιότητα των δεδομένων, στα πρότυπα αναφοράς και στις μεθόδους που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία αξιολογήσεων ESG των εταιρειών.
Ο νέος κανόνας της ΕΕ θα προσπαθήσει να δαμάσει την Άγρια Δύση του ESG με τρεις τρόπους. Πρώτον, οι εταιρείες πρέπει να πληρούν τα υποχρεωτικά πρότυπα βιωσιμότητας της ΕΕ, τα οποία θα πρέπει να εισάγουν μεγαλύτερη ποιότητα και συνέπεια στις αναφορές τους. Δεύτερον, οι αναφερόμενες πληροφορίες των εταιρειών πρέπει να ελέγχονται, κάτι που θεωρητικά θα πρέπει να οδηγήσει σε μεγαλύτερο έλεγχο – το ιστορικό των ελεγκτικών εταιρειών υποδηλώνει ότι θα χρειαστεί επαγρύπνηση και σε αυτόν τον νέο τομέα. Τρίτον, οι εταιρείες πρέπει να επεκταθούν πέρα από την υπάρχουσα πρακτική της αναφοράς σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι παράγοντες ESG επηρεάζουν την επιχείρησή τους, προκειμένου να αναφέρουν επίσης με ποιο τρόπο η επιχείρησή τους επηρεάζει το περιβάλλον, την κοινωνία και την διακυβέρνηση. Αυτή η διπλή προοπτική θα πρέπει να διευκολύνει τους επενδυτές, τις ρυθμιστικές αρχές και τους καταναλωτές να επιβραβεύουν – ή να τιμωρούν – τις εταιρείες με βάση την απόδοσή τους στο ESG.
Η έλλειψη διαφάνειας, επεξήγησης και λογοδοσίας της αγοράς σε σχέση με το ESG, δημιουργεί κίνδυνο για τους επενδυτές και τις εταιρείες. Το 2022, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ (SEC) επέβαλε πρόστιμο 1,5 εκατ. δολ. σε μια επενδυτική μονάδα της τράπεζας BNY Mellon για εσφαλμένες πληροφορίες ESG και ξεκίνησε παρόμοια έρευνα για την Goldman Sachs. Η ρυθμιστική αρχή της Γερμανίας άνοιξε επίσης έρευνα για τον Όμιλο DWS, τη μονάδα κεφαλαίου της Deutsche Bank AG.
Περισσότερος ρυθμιστικός έλεγχος είναι πιθανός το 2023, επιβαρύνοντας περαιτέρω την αξιοπιστία της ίδιας της αγοράς ESG. Πέρυσι, ο Gary Gensler, επικεφαλής της SEC, θεώρησε απαραίτητο να γράψει μια προειδοποίηση στο Twitter ότι οι εταιρείες μπορεί να επιδίδονται σε «greenwashing» (δηλαδή να ισχυρίζονται ψευδώς ότι είναι «πράσινες» ή «βιώσιμες») και ότι υπάρχει έλλειψη συναίνεσης σχετικά ακόμη και με το τι σημαίνει επένδυση ESG.
Ο Elon Musk έγραψε στο Twitter: «Το ESG είναι απάτη. Χρησιμοποιείται ως όπλο από τους ψεύτικους πολεμιστές κοινωνικής δικαιοσύνης», αφότου ο S&P 500 αφαίρεσε την Tesla, την εταιρεία ηλεκτρικών οχημάτων του, από τον δείκτη ESG της, αλλά κατέταξε την ExxonMobil, (έναν σούπερ ρυπαίνονται) μεταξύ των κορυφαίων σε επιδόσεις του. Ο S&P 500 υπερασπίστηκε την απόφασή του επισημαίνοντας καταγγελίες για φυλετικές διακρίσεις στα εργοστάσια της Tesla, που εγείρουν φιλοσοφικά, καθώς και νομικά ερωτήματα. Για παράδειγμα, είναι πιο χρήσιμο να αξιολογούνται οι επιδόσεις των εταιρειών σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και διακυβέρνησης χωριστά; Ή μήπως είναι οι τρεις παράγοντες ESG άρρηκτα συνδεδεμένοι;
Τέτοια ερωτήματα υπάρχουν εδώ και χρόνια, αλλά απέκτησαν νέα επείγουσα ανάγκη ερμηνείας μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Οι εταιρείες αξιολόγησης ESG αναρωτήθηκαν εάν πρέπει να συνεχίσουν να αποφεύγουν τους κατασκευαστές όπλων (καθώς παράγουν προϊόντα που έχουν σχεδιαστεί εσκεμμένα να βλάπτουν και να σκοτώνουν ανθρώπους) ή να αυξήσουν τις αξιολογήσεις ESG αυτών των εταιρειών έτσι ώστε να αντικατοπτρίζουν καλύτερα τον ρόλο τους στην υπεράσπιση της δημοκρατίας. Αυτό οδήγησε ορισμένους επικριτές να υποστηρίξουν ότι τέτοιου είδους ηθικά ζητήματα δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται από μη εκλεγμένους υπαλλήλους που εργάζονται σε οίκους αξιολόγησης. Αντίθετα, θα πρέπει να περιέλθουν στη δικαιοδοσία εκλεγμένων αντιπροσώπων. Ωστόσο, αυτό θα συνεπάγεται πως μόνο οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι θα πρέπει να σταθμίζουν την επιχειρηματική ηθική, μια άποψη με την οποία πολλοί ηγέτες εταιρειών, εργαζόμενοι, επενδυτές και καταναλωτές διαφωνούν ριζικά.
Το 2023, αυτή η συζήτηση θα γίνει ακόμη πιο έντονη καθώς οι εταιρείες και οι οίκοι αξιολόγησης σκέφτονται όχι μόνο τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, αλλά και άλλους κινδύνους, όπως η πιθανότητα να κινηθεί η Κίνα εναντίον της Ταϊβάν.
Το 2023, θα ξεκινήσουν πάντως περαιτέρω προσπάθειες για τη ρύθμιση του ESG. Πέρυσι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς πρότεινε έναν κανόνα που θα υποχρεώνει τις δημόσιες εταιρείες να αναφέρουν τους κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα, τις εκπομπές και τα σχέδιά τους για τη μετάβαση στις μηδενικές εκπομπές. Ωστόσο, ακόμα κι αν αυτό δεν συμβεί, οι εταιρείες θα αρχίσουν φέτος να νιώθουν αυξανόμενη πίεση από τις κεντρικές τράπεζες. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η Τράπεζα της Αγγλίας και η Σουηδική Riksbank έχουν ανακοινώσει σχέδια να απαιτήσουν υψηλότερα πρότυπα αναφοράς για το κλίμα προκειμένου να ευθυγραμμίσουν τα χαρτοφυλάκια τους με τη Συμφωνία του Παρισιού του 2015 για περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου. Το Διεθνές Ίδρυμα Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, το οποίο καθορίζει παγκόσμια λογιστικά πρότυπα, δημιούργησε επίσης ένα νέο Συμβούλιο Διεθνών Προτύπων Αειφορίας που τώρα εργάζεται για να καθορίσει παγκόσμια πρότυπα αναφοράς ESG. Η Άγρια Δύση του ESG θα μπορούσε σύντομα να πάψει να είναι άγρια.
Πηγή: Wired
