Σύνταξη – Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Οι ερευνητές εντόπισαν «το τέλειο ηλιακό σύστημα», το οποίο είναι σφυρηλατημένο χωρίς τις βίαιες συγκρούσεις που έκαναν το δικό μας ένα συνοθύλευμα πλανητών διαφορετικού μεγέθους. Το σύστημα, 100 έτη φωτός μακριά από τη γη, έχει έξι πλανήτες, όλοι περίπου στο ίδιο μέγεθος. Έχουν αλλάξει ελάχιστα από τον σχηματισμό τους έως και πριν από 12 δισεκατομμύρια χρόνια. Αυτές οι αδιατάρακτες συνθήκες το καθιστούν ιδανικό για να μάθουμε πώς σχηματίστηκαν αυτοί οι κόσμοι και αν, πιθανόν, φιλοξενούν ζωή. Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature.
Η δημιουργία του δικού μας ηλιακού συστήματος ήταν μια βίαιη διαδικασία. Καθώς σχηματίζονταν οι πλανήτες, κάποιοι έπεσαν ο ένας πάνω στον άλλο, διαταράσσοντας τις τροχιές τους και αφήνοντάς μας με γίγαντες όπως ο Δίας και ο Κρόνος δίπλα σε σχετικά μικρούς κόσμους σαν τον δικό μας. Στο σύστημα HD110067, όπως το έχουν ονομάσει οι αστρονόμοι, τα πράγματα δεν θα μπορούσαν να είναι πιο διαφορετικά.
Οι πλανήτες δεν έχουν μόνο παρόμοιο μέγεθος αλλά επίσης, σε μεγάλη αντίθεση με τις ασυγχρονιστες τροχιές των πλανητών στο δικό μας ηλιακό σύστημα, αυτοί περιστρέφονται συγχρονισμένα. Στον χρόνο που χρειάζεται για να περιστραφεί ο πιο εσωτερικός πλανήτης γύρω από τον «ήλιο» του συστήματος τρεις φορές, ο επόμενος πλανήτης το κάνει περίπου δύο φορές και ούτω καθεξής στον τέταρτο πλανήτη του συστήματος. Από εκεί τα πράγματα αλλάζουν σε ένα μοτίβο 4:3 σχετικών ταχυτήτων τροχιάς για τους δύο τελευταίους πλανήτες.
Αυτή η περίπλοκη πλανητική χορογραφία είναι τόσο ακριβής που οι ερευνητές δημιούργησαν ένα κυκλικό μουσικό κομμάτι, παρόμοιο με μια σύνθεση σε στυλ Philip Glass, με νότες και ρυθμούς που αντιστοιχούν σε κάθε πλανήτη και τις περιόδους τροχιάς.
Ο Δρ Rafael Luque, από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο, ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας περιέγραψε το HD110067 ως «το τέλειο ηλιακό σύστημα. Είναι ιδανικό για τη μελέτη του πώς δημιουργούνται οι πλανήτες, γιατί αυτό το ηλιακό σύστημα δεν είχε τη χαοτική αρχή που είχε το δικό μας και ήταν αδιατάρακτο από τον σχηματισμό του και μετά», λέει ο ίδιος. Η Dr Marina Lafarga-Magro, του Πανεπιστημίου Warwick, είπε ότι το σύστημα είναι «όμορφο και μοναδικό. Είναι πραγματικά συναρπαστικό, απλώς να βλέπεις κάτι που κανείς δεν έχει ξαναδεί», είπε στο BBC News.
Τα τελευταία τριάντα χρόνια, οι αστρονόμοι έχουν ανακαλύψει χιλιάδες αστρικά συστήματα. Όμως κανένα από αυτα δεν είναι τόσο κατάλληλο για να μελετήσουν οι επιστήμονες το πώς σχηματίστηκαν οι πλανήτες. Το σχεδόν πανομοιότυπο μέγεθος των πλανητών και η αδιατάρακτη φύση του συστήματος είναι χρυσόσκονη για τους αστρονόμους, επειδή διευκολύνουν τη σύγκριση και την αντιπαραβολή τους. Αυτό θα τους βοηθήσει να δημιουργήσουν μια εικόνα για το πώς σχηματίστηκαν για πρώτη φορά και πώς εξελίχθηκαν στη συνέχεια.
Το σύστημα έχει στο κέντρο του ένα λαμπρό αστέρι που θα διευκολύνει την αναζήτηση σημείων ζωής στην ατμόσφαιρα των πλανητών. Οι έξι νέοι πλανήτες είναι αυτό που οι αστρονόμοι αποκαλούν «υπο-Ποσειδώνες», οι οποίοι είναι μεγαλύτεροι από τη Γη και μικρότεροι από τον πλανήτη Ποσειδώνα (ο οποίος είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερος από τη Γη). Οι έξι πλανήτες που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα είναι δύο έως τρεις φορές το μέγεθος της Γης. Το ενδιαφέρον για τα νέα ευρήματα έχει αναζωπυρωθει από την ανακάλυψη τον Σεπτέμβριο ότι ένας πλανήτης «υπο-Ποσειδώνας» που ονομάζεται K2-18b, σε ένα άλλο αστρικό σύστημα, έχει μια ατμόσφαιρα με υπαινιγμούς ενός αερίου που στη Γη παράγεται από ζωντανούς οργανισμούς. Οι αστρονόμοι το αποκαλούν βιουπογραφή.
Αν και το δικό μας ηλιακό σύστημα δεν περιέχει «υπο-Ποσειδώνες», πιστεύεται ότι αυτός είναι ο πιο κοινός τύπος πλανήτη στον γαλαξία. Ωστόσο, οι αστρονόμοι γνωρίζουν εξαιρετικα λίγα πράγματα για αυτούς τους κόσμους. Δεν ξέρουν αν είναι φτιαγμένοι κυρίως από βράχο, αέριο ή νερό, ή πολύ πιο κρίσιμα, αν παρέχουν συνθήκες για ύπαρξη ζωής.
Η ανακάλυψη αυτών των λεπτομερειών είναι «ένα από τα πιο καυτά θέματα στον τομέα» σύμφωνα με τον Δρ Luque, ο οποίος πιστεύει ότι η ανακάλυψη του HD110067 δίνει στην ομάδα του την τέλεια ευκαιρία να απαντήσει σε αυτή την ερώτηση, σχετικά γρήγορα.
«Θα μπορούσε να είναι θέμα προς απάντηση σε λιγότερο από δέκα χρόνια», είπε στο BBC News. «Γνωρίζουμε τους πλανήτες, ξέρουμε πού βρίσκονται, απλά χρειαζόμαστε λίγο περισσότερο χρόνο. Αλλά θα συμβεί», ολοκλήρωσε.
Εάν ο επόμενος γύρος παρατηρήσεων της ομάδας υποδείξει ότι οι «υπο-Ποσειδώνες» μπορούν επίσης να υποστηρίξουν ζωή, αυξάνεται σημαντικά ο αριθμός των πιθανών κατοικήσιμων πλανητών καθως και οι πιθανότητες ανίχνευσης σημείων ζωής σε έναν άλλο κόσμο, νωρίτερα παρά αργότερα.
Ο αγώνας είναι τώρα σε εξέλιξη για την ανίχνευση βιουπογραφών σε έναν από τους έξι νέους «υπο-Ποσειδώνες» ή σε δεκάδες άλλους που εντοπίστηκαν από αλλες ομάδες αστρονομων. Με μια σειρά νέων τηλεσκοπίων με βελτιωμένες δυνατότητες και άλλα που πρόκειται να έρθουν σύντομα, πολλοί αστρονόμοι πιστεύουν ότι μπορεί να μην χρειαστεί να περιμένουμε πολύ χρόνο για εκείνη τη στιγμή. Οι πλανήτες ανιχνεύθηκαν με τη συνεργασία του δορυφόρου έρευνας διέλευσης εξωπλανητών της NASA (TESS) και τον Characterising ExOPlanet δορυφόρο (Cheops) της ESA.
Πηγή: BBC News
