Ένα βασικό πρόβλημα του ηλεκτρικού μας δικτύου είναι αυτό των αιχμών. Είναι γνωστό ότι, λόγω αυτού του προβλήματος, η ΔΕΗ αναγκάζεται να επενδύει τεράστια ποσά σε μονάδες παραγωγής, την ισχύ των οποίων χρειάζεται μόνο μερικές δεκάδες ώρες το έτος. Έτσι, το καλοκαίρι του 2007, γύρω στα 1.000 MW απαιτήθηκαν για να καλύψουν την αιχμή του συστήματος, διάρκειας ολίγων ωρών.
Οι μεγάλοι πελάτες της ΔΕΗ (ξενοδοχεία, εμπορικά κέντρα, μεγάλες επιχειρήσεις, νοσοκομεία, παραγωγικές μονάδες κ.λ.π.) διαθέτουν εφεδρικά ηλεκτροπαραγωγά ζεύγη (Η/Ζ), που τα λειτουργούν βασικά, σε περιπτώσεις διακοπών της ηλεκτρικής ενέργειας.
Η Δ.Α.Π. είναι ένα σύστημα, το οποίο δίνει τη δυνατότητα να χρησιμοποιούνται τα Η/Ζ των μεγάλων πελατών όχι μόνο σε διακοπές ρεύματος ή έκτακτες ανάγκες, αλλά προγραμματισμένα για την περικοπή των αιχμών που η κάλυψή τους κεντρικά είναι πολύ δαπανηρή. Με ένα ηλεκτρονικό κέντρο κατανομής και το κατάλληλο λογισμικό θα μπορεί η ΔΕΗ να λειτουργεί προς ανακούφιση του δικτύου της τα Η/Ζ των πελατών.
Στην ηπειρωτική χώρα η ισχύς των Η/Ζ των μεγάλων πελατών της ΔΕΗ υπολογίζεται σε 600 – 700 MW, ενώ στην Κρήτη σε 100 MW και στη Ρόδο σε 30 ΜW. Μπορεί να υπολογισθεί το όφελος από τη διαχείριση αυτών των MW, αφού έτσι δε θα απαιτηθούν αντίστοιχες νέες μονάδες, ούτε νέες γραμμές για να μεταφέρουν και να διανέμουν την παραγωγή αυτών των μονάδων.
Η Δ.Α.Π. έχει εφαρμοστεί στο εξωτερικό (Καλιφόρνια, Αγγλία) με μεγάλη επιτυχία και ανακούφιση των εκεί δικτύων.
Η εφαρμογή της στη χώρα μας θα απαιτήσει αποφάσεις θεσμικού χαρακτήρα από τη ΡΑΕ, τροποποιήσεις στις συνδέσεις των Η/Ζ και στις σχετικές οδηγίες της ΔΕΗ και φυσικά ένα κίνητρο προς τους πελάτες, ώστε να ενεργοποιούν πρόθυμα τις εφεδρείες τους.
Στο ερευνητικό πρόγραμμα για τη Δ.Α.Π. που επεξεργάστηκε το Κέντρο Ερευνών της ΔΕΗ (ΚΔΕΠ) προτάθηκε πιλοτική εφαρμογή στη νήσο ΚΩ, όπου τα εφεδρικά Η/Ζ των μεγάλων πελατών έχουν συνολική ισχύ 10 MW. Η πρόταση προβλέπει ακόμη και τη χρησιμοποίηση βιοντήζελ, ώστε να μειωθούν οι όποιοι ρύποι, που δε συγκρίνονται φυσικά με αυτούς των μεγάλων θερμικών μονάδων.
Διάφοροι θιασώτες της κατασκευής μεγάλων μονάδων, προκειμένου να υπονομεύσουν παρόμοιες προτάσεις αποκεντρωμένης παραγωγής εφευρίσκουν έωλα επιχειρήματα περί δήθεν μεγάλου διαστήματος υλοποίησης ή πολύπλοκων λύσεων. Δεν αναφέρονται φυσικά στο κόστος, γιατί αναγνωρίζουν το τεράστιο από κάθε άποψη όφελός της. Συγκεκριμένα, το κόστος επένδυσης για ένα σύστημα που θα διαχειρίζεται αποκεντρωμένη παραγωγή 10 MW ανέρχεται σε 1,2 εκατ. $ ενώ αυτό ενός αεριοστροβίλου αιχμής ανέρχεται στα 7 εκατ. $, χωρίς να υπολογίσουμε το κόστος των νέων γραμμών μεταφοράς και διανομής.
Είναι αποδεδειγμένο ότι ο χρόνος υλοποίησης ενός αποκεντρωμένου συστήματος είναι πολύ μικρότερος από αυτόν της κατασκευής μίας λιθανθρακικής μονάδας, ακόμη και από αυτόν μίας μονάδας φυσικού αερίου με την υπάρχουσα σήμερα στενότητα εύρεσης αεριοστροβίλων.
Όσο για την πολυπλοκότητα, είναι αστείο να τη συγκρίνει κανείς με ένα σύγχρονο σταθμό. Το μόνο που διαφοροποιεί τις δύο λύσεις στο θέμα της υλοποίησης είναι η ενασχόληση πολλαπλάσιου αριθμού ατόμων, στην περίπτωση της αποκεντρωμένης παραγωγής, γεγονός πολύ θετικό για την ενίσχυση της απασχόλησης και την ανάπτυξη της εγχώριας οικονομίας.
Η οικονομική μελέτη της έρευνας του ΚΔΕΠ απέδειξε ότι σε κάθε περίπτωση το κόστος για τη ΔΕΗ, υπολογίζοντας και το κίνητρο προς τους μεγάλους πελάτες (0,5 €/kw/ημέρα), πέραν των άλλων θετικών, θα είναι το μισό από αυτό της κατασκευής νέων μεγάλων μονάδων ή πανάκριβων ενοικιάσεων.
Ακόμη και από περιβαλλοντική άποψη, η επιβάρυνση θα είναι πολύ μικρότερη από αυτήν των μεγάλων μονάδων και μάλλον δε θα υπολογίζεται στις ρήτρες των ρύπων, όπως συμβαίνει με τα πλοία και τα ντηζελοκίνητα τραίνα. Εξάλλου, ένα τέτοιο σύστημα, με τα οφέλη που προσφέρει, θα επιτρέψει τον πλήρη εκσυγχρονισμό των Η/Ζ με τη χρήση λιγότερο ρυπογόνων καυσίμων, όπως το φυσικό αέριο ή το βιοντήζελ.
Γενικά, όπως παραστατικά φαίνεται στο αρχικό σχεδιάγραμμα, η αποκεντρωμένη παραγωγή μπορεί να διαθέτει ποικιλία από είδη μονάδων (εσωτερικής καύσης, μικρούς και μεγάλους αεριοστροβίλους, φωτοβολταϊκά, ανεμογεννήτριες, βιομάζας, κυψέλες καυσίμων, συστοιχίες μπαταριών, συμπαραγωγής κ.λ.π.), με στόχο το μεγαλύτερο δυνατό βαθμό απόδοσης, τη μεγαλύτερη αξιοπιστία, τη βελτίωση της ποιότητας ενέργειας και τη μικρότερη περιβαλλοντική επιβάρυνση.
Μελέτη του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (I EA), σχετική με τα κεφάλαια που θα απαιτηθούν για να καλυφθεί η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2020, έδειξε ότι, αν χρησιμοποιηθεί μόνο κεντρική παραγωγή, αυτά θα ανέλθουν στα 800 δις € εκ των οποίων 250 δις € για νέες γραμμές μεταφοράς και διανομής. Αν αυτή η ζήτηση καλυφθεί με αποκεντρωμένη παραγωγή, το κόστος πέφτει στα 530 δις €, με μόλις 20 δις € για μία μικρή ενίσχυση των δικτύων διανομής. Έχουμε ένα κέρδος 30% μόνο στο καθαρά οικονομικό σκέλος των επενδύσεων. Το κέρδος όμως για την οικονομία, λόγω της μείωσης των ρύπων, της μεγαλύτερης αξιοπιστίας, της ανάπτυξης νέων βιομηχανιών και της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας είναι πολλαπλάσιο.
Η παραπάνω διαφορά δεν οφείλεται τόσο στο κόστος του εγκατεστημένου kw, που μπορεί για τις κεντρικές μονάδες να είναι σήμερα μικρότερο, όσο στο γεγονός ότι οι μονάδες αποκεντρωμένης παραγωγής μπορούν να εγκαθίστανται σταδιακά ανάλογα με την εξέλιξη της ζήτησης, απαιτούν ελάχιστο χώρο και μικρή διάρκεια υλοποίησης.
Τολμώντας έναν υπολογισμό για το ύψος των επενδύσεων που προγραμματίζει η ΔΕΗ μέχρι το 2014, η ανάπτυξη αποκεντρωμένης παραγωγής μπορεί να εξοικονομήσει 1 με 2 δις € ανάλογα με τη διείσδυσή της, καθόσον, όπως είναι φυσικό, δεν μπορούμε να αποφύγουμε τη δημιουργία μεγάλων κεντρικών μονάδων, που είναι απαραίτητες για τον έλεγχο βασικών μεγεθών του δικτύου, όπως η τάση, η συχνότητα, η άεργος ισχύς και η στάθμη βραχυκυκλώματος.
Εκτός της ΔΕΗ, που έχει συμφέρον να αναπτύξει την αποκεντρωμένη παραγωγή, σημαντικό ρόλο μπορεί να διαδραματίσει η Τοπική Αυτοδιοίκηση, χάρη στη δυνατότητα που της δίνει ο νέος κώδικας για τη δημιουργία αναπτυξιακών εταιριών με τη μέθοδο ΣΔΙΤ.
Μπορεί σε μία περιοχή, όπου υπάρχει μεγάλο εμπορικό κέντρο, διάφορες επιχειρήσεις, δημοτικά κτίρια, σχολείο, κολυμβητήριο, αθλητικό κέντρο κ.λ.π., να εγκαταστήσει συγκρότημα αποτελούμενο από μία μονάδα συμπαραγωγής θερμότητας-ηλεκτρισμού και φωτοβολταϊκά, το οποίο θα συνεργάζεται με το Η/Ζ του εμπορικού κέντρου.
Ένας τέτοιος συνδυασμός, στον οποίον μπορούν να προστεθούν και άλλες μονάδες, ανάλογα με τις αυξανόμενες ανάγκες (μικροαεριοστρόβιλος, μικρές ανεμογεννήτριες, μονάδα γεωθερμίας) θα καλύπτει όλες τις ενεργειακές απαιτήσεις της περιοχής και θα αυξάνει τα έσοδα του δήμου.
Χ. Χρηστίδης
Μ-Η ΕΜΠ
τ. Δ/τής ΔΕΗ
