O Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Προκόπιος Παυλόπουλος γεννήθηκε σαν σήμερα στις 10 Ιουλίου 1950 στην Καλαμάτα και είναι γιος του φιλόλογου και γυμνασιάρχη Βασιλείου Παυλοπούλου από την Πελεκανάδα Μεσσηνίας και της Μαρίας Καραμπίνη.
Έλληνας νομομαθής, πανεπιστημιακός δάσκαλος και πολιτικός.
Ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές στη γενέτειρά του (4ο Δημοτικό Σχολείο και Γυμνάσιο Παραλίας) και το 1968 εισήχθη κατόπιν πανελληνίων εξετάσεων στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από την οποίαν αποφοίτησε με άριστα το 1973. Συνέχισε, σε μεταπτυχιακό επίπεδο, τις σπουδές του στο Παρίσι (Πανεπιστήμιο «Παρίσι 2») και το 1974 απέκτησε μεταπτυχιακό στο δημόσιο δίκαιο, ενώ τρία χρόνια αργότερα έλαβε το διδακτορικό του με άριστα.
Δίδαξε ως Επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο «Παρίσι 2» (1986). Το 1982 διορίσθηκε Εντεταλμένος Υφηγητής του Διοικητικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και, μετά από διαδοχικές κρίσεις στις βαθμίδες του Επίκουρου Καθηγητή (1983) και του Αναπληρωτή Καθηγητή (1985), εξελέγη Καθηγητής της ίδιας Σχολής το 1989.
Στην πολιτική εισήλθε το 1974, όταν άσκησε καθήκοντα γραμματέα του πρώτου (προσωρινού) Προέδρου της Δημοκρατίας, Μιχαήλ Στασινόπουλου. Στην περίοδο της Οικουμενικής Κυβέρνησης του Ξενοφώντα Ζολώτα (1989-1990) μετείχε ως Αναπληρωτής Υπουργός Προεδρίας, αρμόδιος για τα ΜΜΕ και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος. Από το 1990 ως το 1995 υπηρέτησε ως Διευθυντής του Νομικού Γραφείου της Προεδρίας της Δημοκρατίας, επί Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Τη διετία 1995-1996 ήταν εκπρόσωπος τύπου της Νέας Δημοκρατίας. Στις εκλογές της 22ας Σεπτεμβρίου 1996 εξελέγη Βουλευτής Επικρατείας με το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας και ως το 2000 άσκησε καθήκοντα τομεάρχη Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης. Από το 2000 ως το 2014 εκλεγόταν συνεχώς Βουλευτής Α’ Αθηνών με τη Νέα Δημοκρατία. Από το 2000 έως το 2004 διετέλεσε κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας.
Με την άνοδο στην εξουσία του Κωνσταντίνου Καραμανλή (7 Μαρτίου 2004) ανέλαβε το Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης (10 Μαρτίου 2004 – 24 Αυγούστου 2007) και το διευρυμένο Υπουργείο Εσωτερικών (19 Σεπτεμβρίου 2007 – 7 Οκτωβρίου 2009). Υπήρξε ο βασικός εισηγητής του νόμου περί «βασικού μετόχου» (ν.3310/2005), με τον οποίο η κυβέρνηση Καραμανλή προσπάθησε να ελέγξει τη διαπλοκή στον χώρο των ΜΜΕ. Στην πορεία, όμως, η προσπάθεια εγκαταλείφτηκε, κατόπιν αντιδράσεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που απείλησε την Ελλάδα με παραπομπή στο Ευρωδικαστήριο, επειδή ο νόμος αυτός έπληττε τον ανταγωνισμό στις δημόσιες συμβάσεις. Κατά τα σύγχρονα «Δεκεμβριανά» (6-10/12/2008), ως Υπουργός Εσωτερικών αρμόδιος και για τη Δημόσια Τάξη, αντιμετώπισε έντονη κριτική για την παθητική στάση της Αστυνομίας στα εκτεταμένα επεισόδια στο κέντρο της Αθήνας, που ακολούθησαν τη δολοφονία Γρηγορόπουλου. Κριτική δέχτηκε και για το προεδρικό διάταγμα 164/2004, με το οποίο μονιμοποιήθηκαν στο Δημόσιο χιλιάδες συμβασιούχοι.
Αν και «καραμανλικός», στις εσωκομματικές εκλογές της Νέας Δημοκρατίας υποστήριξε τη Ντόρα Μπακογιάννη αντί του συμπατριώτη του Αντώνη Σαμαρά, με αποτέλεσμα να περιθωριοποιηθεί από τη νέα ηγεσία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ψήφισε και τα δύο μνημόνια και τους εφαρμοστικούς νόμους, αν και άσκησε δριμεία κριτική στις μνημονιακές πολιτικές υπό την ιδιότητα του πανεπιστημιακού δάσκαλου σε ημερίδες και βιβλία του.
Στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015 δεν έθεσε υποψηφιότητα, καθώς λόγω του δυσμενούς συσχετισμού δυνάμεων για το κόμμα του, δεν είχε πολλές πιθανότητες να εκλεγεί. Το είχε προαναγγείλει από τον Νοέμβριο του 2014, όταν είχε δηλώσει: «Κρεμάω τα παπούτσια όταν πρέπει. Αποφάσισα να φύγω με αξιοπρέπεια γιατί δεν αρέσω. Πέρασε η μπογιά μου».
Στις 17 Φεβρουαρίου 2015 ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, τον πρότεινε για Πρόεδρο της Δημοκρατίας για «την ανάγκη επιδίωξης ευρύτερης συναίνεσης», όπως δήλωσε. Την επομένη εξελέγη στο ύπατο αξίωμα της πολιτείας με 233 ψήφους (ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ, ΑΝΕΛ), έναντι 30 του συνυποψηφίου του Νίκου Αλιβιζάτου (ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι). 32 βουλευτές (ΚΚΕ, ΧΑ) δήλωσαν «παρών», ενώ 5 απουσίαζαν. Στις 13 Μαρτίου ανέλαβε τα υψηλά καθήκοντά του, διαδεχόμενος τον Κάρολο Παπούλια.
Ο Προκόπης Παυλόπουλος έχει πλούσιο συγγραφικό έργο, κυρίως στον τομέα του Δημοσίου Δικαίου. Είναι παντρεμένος με τη δικηγόρο Βλασία Πελτσεμή κι έχει τρία παιδιά: τον Βασίλη και τις δίδυμες Μαρία και Ζωή.
Συγγραφικό έργο (ενδεικτικό):
«La directive en droit administratif» («Η οδηγία στο διοικητικό δίκαιο», 1978)
«The Law and Practice Relating to Pollution Control in Greece» (« Η Νομοθεσία και η Πρακτική του Ελέγχου
της Μόλυνσης στην Ελλάδα», σε συνεργασία με τον Δρα Γρηγόριο Τιμαγένη, 1982)
«Η συνταγματική κατοχύρωση της αιτήσεως ακυρώσεως: Μια σύγχρονη έποψη του κράτους δικαίου» (1982)
«Μαθήματα διοικητικής επιστήμης» (1983)
«Η αστική ευθύνη του Δημοσίου» (1986, 1989)
«Εγγυήσεις του δικαιώματος δικαστικής προστασίας στο ευρωπαϊκό κοινοτικό δίκαιο» (1993)
«Η σύμβαση εκτέλεσης δημόσιου έργου» (1997)
«Έντυπος Λόγος: Αρθρογραφία 1987-2003» (2003)
«Η Αναθεώρηση του Συντάγματος – Υπό το πρίσμα της κοινοβουλευτικής εμπειρίας» (2010)
«Το Λυκόφως των Πολιτικών Ηγεσιών: Αιτία ή αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης;» (2011)
«Το δημόσιο δίκαιο στον αστερισμό της οικονομικής κρίσης» (2014)
«Διοικητικό Δίκαιο» (2015), συλλογικό έργο, σε συνεργασία με τους καθηγητές Αποστόλη Γέροντα, Σωτήρη Λύτρα, Γλυκερία Σιούτη και Σπύρο Φλογαΐτη.
