Στις Δικοινοτικές συνομιλίες Ιανουαρίου του 1975 αμέσως μετά την εισβολή, επιδιώξαμε πολυπεριφεριακή ομοσπονδία με ισχυρή κεντρική Κυβέρνηση. Αυτό ήταν το αντάλλαγμα αποδοχής εκ μέρους των «ρεαλιστών» της Ομοσπονδιακής λύσης. Την εγκαταλείψαμε και δεχθήκαμε διζωνική με εγγυήσεις με ισχυρή κεντρική κυβέρνηση και περιορισμό της περιφέρειας των Τ/Κ σε 20%, δηλαδή επιστροφή του 16% από το 36% της κατοχής.
Την εγκαταλείψαμε και αυτή τη θέση. Στην πορεία το 20% το αυξήσαμε στο 25% και ο «Διεθνής Παράγοντας» «κόλλησε» στο 29% και τώρα μας λέει η Τουρκική πλευρά ξεχάστε Μόρφου και Καρπασία και μέρος Αμμοχώστου ίσως. Την ισχυρή κεντρική Κυβέρνηση φαίνεται ότι την εγκαταλείψαμε ανεπιστρεπτή αποδεχόμενοι την εκ περιτροπής Προεδρία πριν καν την έναρξη των επίσημων διαπραγματεύσεων.
Από την άλλη πλευρά από 17/4/1976 οι Ντεκτασικές προτάσεις έκαναν λόγο για «Ισότητα εξουσιών και καθεστώτος ……. μεταξύ των δύο ομόσπονδων κρατών…Ισότητα στη συμμετοχή και άσκηση των εξουσιών των δύο εθνικών κοινοτήτων της Ομόσπονδης Κυβέρνησης ».
Βρισκόμαστε ακριβώς και σήμερα στις δηλώσεις Ντενκτάς 17/4/1976 για αριθμητική ισότητα και ισότητα καθεστώτων των δύο ομόσπονδων κρατών και ίσης συμμετοχής στην Ομόσπονδη Κυβέρνηση στην πράξη.
Στις συνομιλίες Βασιλείου Ντενκτάς Σεπτεμβρίου 1988 η Τ/Κ πλευρά αξίωσε ισοτιμία και σύνορα μεταξύ των δύο λαών. Δεν τον έκαμψε η «ελαστικότητα» του Προέδρου Βασιλείου.
Η Τ/Κ αδιαλλαξία έφερε καρπούς. Στις ιδέες Γκάλι, Αυγούστου 1992 προτάθηκε όπως όλοι οι Νόμοι εγκρίνονται και από τις δύο Βουλές στην μίαν εκ των οποίων η συμμετοχή αριθμητική Ε/Κ και Τ/Κ είναι ίση : 50% – 50%. Δηλαδή «ΒΕΤΟ» Τουρκοκυπρίων σε όλο το Νομοθετικό έργο. Δέκα χρόνια μετά το 2002 ο Γ.Γ. του ΟΗΕ κ. Ανάν ακολουθώντας τον προπομπό Γκάλι στο Ανάν V προνόησε ακριβώς για την αριθμητική ισοτιμία των Τ/Κ στην εκτελεστική και Νομοθετική εξουσία. Κανένας Νόμος, καμιά Απόφαση αν διαφωνεί ένας Τ/Κ από το Προεδρικό Συμβούλιο με δικαίωμα ψήφου. Στο Κοινοβούλιο απαραίτητο 6 γερουσιαστές κάθε Κράτους να εγκρίνουν : Δηλαδή από τους 24 Τ/Κ Γερουσιαστές οι 6 έχουν «δικαίωμα ΒΕΤΟ» όλου του κράτους. Έπειτα σε 3 ξένους Δικαστές να λύσουν τη διαφορά!!
Από τη στιγμή που δεχθήκαμε την αρχή της Ομοσπονδίας δυστυχώς το ένα κακό έφερε το άλλο. Ο Ντενκτάς/ Τουρκία επεδίωξαν δύο ισότιμα κράτη και στην πράξη αριθμητική ισότητα. Άγαρμπα μιλούσαν για συνομοσπονδία. Σήμερα μιλούν για «Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία» με περιεχόμενο Συνομοσπονδίας. Ας μην έχουν αυταπάτες λοιπόν οι θιασώτες της «λειτουργικής Ομοσπονδίας» και τι σημαίνει.
