Αναφορά στα προβλήματα που έχει δημιουργήσει στην ελληνική παιδεία η οικονομική κρίση στην Ελλάδα έκανε η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθηνά Ζώνιου-Σιδέρη, στη διάλεξη με θέμα «Η ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα στην εποχή της οικονομικής κρίσης: μια κριτική τοποθέτηση», που έδωσε τη Δευτέρα, στο πλαίσιο των Σεμιναρίων Ελληνικής Ιστορίας και Πολιτισμού που προσφέρει η Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνης.
Παρουσιάζοντας μια συνοπτική ανασκόπηση του χρονικού της κρίσης στην Ελλάδα και των επιπτώσεων που έχει στην ελληνική κοινωνία, η καθ. Ζώνιου-Σιδέρη τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι πέντε χρόνια μετά την εκδήλωση της κρίσης και την προσφυγή της χώρας στον μηχανισμό χρηματοδοτικής στήριξης, η Ελλάδα συνεχίζει να βρίσκεται σε μία εξαιρετικά καίρια καμπή της ιστορίας της.
Η καθ. Ζώνιου-Σιδέρη επεσήμανε ότι στην πραγματικότητα «η ελληνική κρίση είναι πολυδιάστατη: είναι κρίση θεσμική, κρίση πολιτική, κρίση κοινωνική». Όπως είπε, οι δανειστές επέβαλαν μια σκληρή δημοσιονομική πολιτική που έμελε να πλήξει θεμελιακά κοινωνικά, πολιτικά και εργασιακά δικαιώματα και να αλλάξουν ριζικά το κοινωνικοπολιτικό χάρτη της χώρας.
Τα μέτρα αυτά επηρέασαν όλους τους τομείς της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης. Οι δραστικές περικοπές στον ετήσιο προϋπολογισμό για την εκπαίδευση, οι συγχωνεύσεις και καταργήσεις σχολικών μονάδων και οι ραγδαίες εργασιακές μεταβολές των εκπαιδευτικών αποτελούν μόνο την κορυφή του παγόβουνου της σημερινής κατάστασης. Κάτω από αυτή, υποστηρίζεται ότι ενοικεί μία «θεσμικά οργανωμένη, παρεμβατική και κανονιστική πολιτική ορθολογικότητα που παράγει αποτελέσματα εξουσίας». Πρόκειται για την πολιτική ορθολογικότητα του νεοφιλελευθερισμού.
Σύμφωνα με την καθ. Ζώνιου-Σιδέρη, στην περίοδο 2009-2014, μειώθηκαν κατά 35.5% οι δαπάνες στο χώρο της εκπαίδευσης, ενώ στην περίοδο 2013-2016 προβλέπεται πρόσθετη μείωση της τάξης του 14%.
«Οι δαπάνες για την Παιδεία μέσα σε επτά χρόνια υπολογίζεται ότι θα μειωθούν κατά 49.5%, καλύπτοντας συνολικά μόλις το 2.23% επί του εθνικού ΑΕΠ,» δήλωσε. Αποτέλεσμα αυτού ήταν να συγχωνευτούν πάνω από 2.000 σχολεία.
Όσον αφορά τους εκπαιδευτικούς, στην ίδια περίοδο έλαβαν χώρα οι ακόλουθες εξελίξεις:
– Μειώθηκε ο αριθμός τους κατά 30%
– Κατάργηση διάφορων ειδικοτήτων
– Τέθηκαν σε διαθεσιμότητα 2.500 εκπαιδευτικοί
– Μείωση της τάξης του 87% στις προσλήψεις αναπληρωτών
– Μείωση των αποδοχών κατά 45%
– Ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων
– Αύξηση του διδακτικού ωραρίου και των ορίων ηλικίας των εκπαιδευτικών.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι κατά την τελευταία πενταετία αυξήθηκε ο αριθμός των μαθητών που δεν πηγαίνουν στο σχολείο κατά 11.4%. Ταυτόχρονα παρατηρούνται φαινόμενα υποσιτισμού των μαθητών και ραγδαία αύξηση ψυχοκοινωνικών προβλημάτων των μαθητών ως απόρροια των δυσμενών κοινωνικοοικονομικών συνθηκών.
Παράλληλα, σε επίπεδο διοικητικό-επιστημονικό καταργήθηκαν 50 εκπαιδευτικοί οργανισμοί, ανάμεσα στους οποίους ο Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων και ο Οργανισμός Έκδοσης Διδακτικών Βιβλίων, μεταφέροντας μέρος των δραστηριοτήτων τους σε ιδιωτικούς οργανισμούς.
Στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η καθ. Ζώνιου-Σιδέρη ανέφερε ότι μειώθηκε ο προϋπολογισμός για τα πανεπιστήμια κατά 50% και το διοικητικό προσωπικό, ενώ καταργήθηκαν και συγχωνεύθηκαν πολλά πανεπιστημιακά τμήματα.
Τόνισε επίσης, ότι είναι εξαιρετικά ανησυχητικές οι συνέπειες της εκπαιδευτικής πολιτικής της κυβέρνησης, καθώς επιδιώκεται η αναπόδραστη διεύρυνση των κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων, η μετατροπή της εκπαίδευσης από δημόσιο κοινωνικό αγαθό σε εμπόρευμα, η σταδιακή μετάλλαξη του ρόλου και της ταυτότητας των σχολείων και των πανεπιστημίων προς ολοένα και πιο παραγωγικά πρότυπα και η αναγωγή της ανταγωνιστικότητας σε υπέρτατη κοινωνική αξία.
Η Αθηνά Ζώνιου-Σιδέρη είναι καθηγήτρια στο Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Πανεπιστημίου Αθηνών. Επίσης είναι διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας και Τεκμηρίωσης Προγραμμάτων ενταξιακής Εκπαίδευσης. Τα Ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στις δυνατότητες και προσκλήσεις της εκπαιδευτικής και κοινωνικής ένταξης ατόμων με αναπηρία και στην πολιτική και πρακτική της ενταξιακής εκπαίδευσης.
Μετά το πέρας της διάλεξης η καθ. Ζώνιου-Σιδέρη απάντησε στις ερωτήσεις του κοινού που παρακολούθησε με μεγάλο ενδιαφέρον την παρουσίαση. Η διάλεξη δόθηκε στην αίθουσα της Φιλανθρωπικής Αδελφότητας Ιθακήσιων, τη Δευτέρα 28 Ιουλίου.
