Η Ψυχοθεραπεύτρια MSc, Αθηνά Ε. Σωτηροπούλου, έχει εργαστεί τα τελευταία δέκα χρόνια ατομικά με γονείς καθώς και με ομάδες υποστήριξης γονέων. Έχει δώσει διαλέξεις πάνω σε διάφορα θέματα που αφορούν την Ψυχική Υγεία και την υποστήριξη του παιδιού από γονείς και εκπαιδευτικούς. Είναι εδώ για να απαντήσει στις ερωτήσεις σας, στην ηλεκτρονική διεύθυνση: oikogeneia@zougla.gr
Θα ήθελα να μου δώσετε τις συμβουλές σας για το πως να αντιμετωπίσω τις εκρήξεις θύμου του γιου μου, 5,5 χρονών, απέναντι στην αδελφή του,14 μηνών! Στην αρχή, όταν γεννήθηκε η κόρη μας, παρόλο που τον είχαμε προετοιμάσει στην διάρκεια της εγκυμοσύνης μου για τον ερχομό της, αντιδρούσε με πολλές φωνές όλη την διάρκεια της μέρας και κυρίως όταν κοιμόταν, με σκοπό να την ξυπνήσει. Τα βράδια, όταν ξυπνούσα για να την θηλάσω, ξυπνούσε και εκείνος κλαίγοντας, ζητώντας να έλθει διπλά μου και με περίμενε μέχρι να τελειώσει ο θηλασμός ! Δεν του στέρησα ποτέ
αυτήν την παρέα! Ο πατέρας του μάταια προσπαθούσε να τον πάρει και να τον ξανακοιμήσει!
Τώρα, που έχει περάσει ένας χρόνος και η αδελφή του περιφέρεται μέσα στο σπίτι μας και έχει αρχίσει να διεκδικεί, την απορρίπτει συνεχώς, σπρώχνοντας την και φωνάζοντας της δυνατά! Η αλήθεια είναι ότι έχουμε δοκιμάσει πολλούς τρόπους για να τους κάνουμε ομάδα, αν και αυτό είναι δύσκολο, γιατί η διάφορα ηλικίας είναι τέτοια που δεν τους επιτρέπει να παίξουν μαζί κάποια παιχνίδια. Ωστόσο, επινοούμε αυτοσχέδια παιχνίδια, για να συμμετέχουν και οι δυο αλληλεπιδρώντας!!! Ποτέ εγώ και πότε ο πατέρας του τον παίρνουμε βόλτες μονό του και εκεί, πραγματικά, είναι το παιδί που ήταν κάποτε, χωρίς θυμό και αντίδραση! Θα ήθελα να ξέρετε ότι αποδεχόμαστε τα συναισθήματα του δείχνοντας κάθε φορά ότι τον καταλαβαίνουμε που είναι θυμωμένος, αλλά στο βαθμό που δεν βλάπτει την αδελφή του. Όταν ξεπεράσει αυτό το όριο, τον οδηγούμε στο δωμάτιο του για κανένα πεντάλεπτο μέχρι να του περάσει ο θύμος. Εκεί τον ακούμε να χρησιμοποιεί κακό λεξιλόγιο, αλλά τον αφήνουμε να εκτονωθεί. Αυτό που μας προβληματίζει είναι ότι η ιδία σκηνή επαναλαμβάνεται πολλές φόρες μέσα στη μέρα και έχουμε κουραστεί και απογοητευτεί, γιατί δεν βλέπουμε καμία πρόοδο! Ομολογώ ότι κάποιες φόρες φωνάζουμε και εμείς και νιώθουμε μετά άσχημα, γιατί τον τιμωρούμε με τον ίδιο τρόπο, δηλαδή με φωνές και θυμό! Θα θέλαμε να διαβάσουμε τις συμβουλές σας, πραγματικά, γιατί αυτή
η περίοδος είναι πολύ δύσκολη για όλους μας.
Έχετε κάνει πολλές θετικές προσπάθειες για να βοηθήσετε τα παιδιά σας παρ’ όλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίζετε, αλλά ακόμα, βλέπω από τα λεγόμενά σας ότι δυσκολεύεστε να αποδεχτείτε τα αρνητικά συναισθήματα που έχει ο γιος σας απέναντι στην αδελφή του. Η συναισθηματική σύνδεση γονιού-παιδιού δεν μπορεί να γίνει με το επιλέξουμε να συνδεθούμε κάποιες στιγμές και κάποιες άλλες να απομονωθούμε. Το παιδί σας έχει ανάγκη από την αποδοχή σας και την αγάπη σας ακόμη περισσότερο όταν βγαίνει εκτός ορίων, για να τον βοηθήσετε να επανέλθει, εκτονώνοντας με ασφάλεια τα συναισθήματα του. Αυτό που περιγράφετε ότι τον στέλνετε στο δωμάτιο του μονό του χωρίς την δική του θέληση για να εκτονώσει τον θυμό είναι περισσότερο από οτιδήποτε άλλο μια μορφή τιμωρίας και με αυτό τον τρόπο το εκλαμβάνει το παιδί σας. Έτσι το παιδί σας δεν εκτονώνει τον θυμό του, αλλά συσσωρεύει αρνητικά συναισθήματα όλο και περισσότερο απέναντι στην αδελφή του, μέχρι να έρθει η επόμενη έκρηξη και να οδηγηθεί σε μια άλλη εκτός ορίων συμπεριφορά. Η απομόνωση ή όπως το ονομάζουν «time out» είναι μια μορφή τιμωρίας και απόρριψης, αν επιβάλετε και δεν είναι επιλογή του ίδιου του παιδιού. Για το παιδί αυτό είναι ιδιαίτερα επίπονο, γιατί εξαρτάται αποκλειστικά από την αποδοχή μας και ή απόσυρση αυτή της αγάπης μας, όπως και η απόρριψη που νιώθει τον πληγώνουν πολύ βαθιά.
Υποχρέωση μας σαν γονείς είναι να γίνουμε εμείς η αλλαγή που θέλουμε να δούμε στα παιδιά μας. Με το να γινόμαστε θετικά μοντέλα συμπεριφοράς ενθαρρύνουμε τα παιδιά μας να εσωτερικεύουν τα θετικά αυτά πρότυπα. Αν θέλετε να βοηθήσετε το παιδί σας να ελέγξει το θυμό του ξεκινήστε δίνοντας του το δικό σας παράδειγμα. Όταν είσαστε θυμωμένοι και θέλετε να του φωνάξετε μπορείτε να εκφράσετε ανοικτά ότι νιώθετε θυμωμένοι, καθώς και ότι έχετε την ανάγκη να πατέ σε ένα δωμάτιο να ηρεμήσετε για 5 λεπτά, έτσι ώστε να μην κάνετε κάτι ή πείτε κάτι που θα τον πληγώσει. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να μάθει ένα παιδί να επιζητά μονό του το χρόνο και την απόσταση για να ηρεμήσει και να βρει την ισορροπία του. Το πιο σημαντικό όμως εδώ είναι ότι το παιδί σας δεν έχει ακόμα την δυνατότητα να επεξεργαστεί τα συναισθήματα του και να τα εκτονώσει, για να βρει μια ισορροπία, Χρειάζεται πάνω από όλα την αποδοχή σας και την παρουσία σας. Η αποδοχή σας του δίνει την δυνατότητα να μείνει με αυτά τα συναισθήματα και να μην τα απωθήσει και η παρουσία σας τον στηρίζει στο να τα εκφράσει και να τα εκτονώσει. Το παιδί σας χρειάζεται την συνεχή επιβεβαίωση ότι η αγάπη σας για αυτόν δεν μεταβάλετε ανάλογα με αυτό που νιώθει. Χρειάζεται να νιώθει ότι αγάπη σας προς αυτόν είναι χωρίς ορούς και χωρίς περιορισμούς. Οριοθετούμε πάντα τις πράξεις ενός παιδιού με στόχο να το βοηθήσουμε το ίδιο το παιδί να οριοθετήσει τον εαυτό του, αλλά σε συναισθηματικό επίπεδο η αγάπη μας είναι αναγκαίο να εκφράζετε σταθερά. Η τιμωρία ή η απομόνωση δεν εκφράζουν την αγάπη μας, αλλά μάλλον την επιβολή μας και την συναισθηματική αποσύνδεση μας.
Συναισθηματική σύνδεση με το γιο σας σημαίνει να τον βοηθήσετε με αγάπη και συμπόνια να εκφράσει τα συναισθήματα του και επειδή συνήθως τα παιδιά πολύ δύσκολα μπορούν να μιλήσουν για τα συναισθήματα τους είναι σημαντικό με κατανόηση να τα εκφράσουμε εμείς για αυτά μένοντας, όχι μονό στο θυμό, αλλά πηγαίνοντας κυρίως στον πόνο που νιώθουν. Για παράδειγμα μερικές εκφράσεις συναισθηματικής σύνδεσης είναι: «Βλέπω ότι νιώθεις πολύ θυμό με την αδελφή σου., νιώθεις τόσο θυμό που θα ήθελες να την χτυπήσεις με αυτό το αυτοκίνητο. η αδελφή σου δεν είναι το μέσο για να εκτονώνεις τον θυμό σου μπορείς, όμως να μου δείξεις πόσο θυμωμένος είσαι μαζί της, χτυπώντας αυτό το μαξιλάρι. Καταλαβαίνω ότι για να νιώθεις αυτό το θυμό και να θέλεις να πονέσεις την αδελφή σου κάτι σε πονάει και σε ενοχλεί πολύ. Θα ήθελες να ζωγραφίσεις αυτό το πόνο που νιώθεις μαζί μου. ή θα ήθελες να μου πεις τι σε ενόχλησε και σε πόνεσε; ή. μπορείς να της πεις με λόγια αυτό που σε ενοχλεί τώρα». Το πιο σημαντικό είναι να μείνεις με τα δύσκολα αυτά συναισθήματα του γιου σου και προσπαθήσεις να καταλάβεις πια ανικανοποίητη ανάγκη του τον οδήγησε σε αυτήν την εκτός ορίων συμπεριφορά και να δείτε πως από κοινού μπορείτε να βρείτε τρόπους για να ικανοποιηθεί αυτή η ανάγκη. Για παράδειγμα: «βλέπω ότι όταν η αδελφή σου παίζει με τα αυτοκίνητα σου αναστατώνεσαι, γιατί έχεις ανάγκη να παίζεις μόνος σου μαζί τους. Τι θα πρότεινες να κάνουμε για να μην έχει πρόσβαση σε αυτά η αδελφή σου;»
Διαβάστε επίσης:
Δεν μπορώ να επικοινωνήσω με το παιδί μου
Ο εγγονός μου περνάει αρκετές ώρες μακριά από την μαμά του
Όταν τα παιδιά αναπτύσσουν επιθετική συμπεριφορά
Πώς να μάθω στο παιδί μου να μοιράζεται τα παιχνίδια του;
Ο γιος μου χτυπάει τα άλλα παιδάκια
Πόσο επηρεάζονται τα παιδιά από το διαζύγιο των γονιών τους;
Περιμένω δεύτερο παιδί. Θα ζηλέψει το πρώτο;
Το παιδί μου αντιμετωπίζει προβλήματα συγκέντρωσης
Όταν τα παιδιά αποχωρίζονται τους γονείς
Όταν η μαμά αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας
Όταν φωνάζω στο παιδί μου, κουρνιάζει από φόβο
Πώς να διατηρώ την υπομονή μου;
Δείξτε στο παιδί σας πως να μην πέφτει θύμα των άλλων
Βαριέμαι να παίξω με το παιδί μου
Το παιδί μου ζηλεύει το αδελφάκι του. Τι να κάνω;
