Σοβαρές δυσκολίες ακόμη και απειλές αντιμετωπίζουν πολλές γυναίκες που διεκδικούν από τον εργοδότη τους την άδεια μητρότητας. Σύμφωνα με τη νομοθεσία προβλέπεται ειδική άδεια προστασίας μητρότητας διαρκείας έξι μηνών, μετά τη λήξη της άδειας λοχείας και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, που προβλέπεται από το άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ των ετών 2004-2005. Κατά τη διάρκεια της άδειας, η εργαζόμενη λαμβάνει από τον ΟΑΕΔ μικτό μηνιαίο ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό (ειδική παροχή). Την παροχή αυτή δικαιούται η μητέρα που είναι ασφαλισμένη στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και εργάζεται σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις.
Επειδή όμως αρκετοί εργοδότες απειλούν έμμεσα τις γυναίκες που διεκδικούν την άδεια μητρότητας ότι θα τις απολύσουν μετά την πάροδο 18 μηνών από την ημέρα που έγιναν (οποιαδήποτε απόλυση πριν από αυτό το διάστημα καταγγέλλεται αυτόματα ως παράνομη και καταχρηστική) ο Συνήγορος του Πολίτη προχώρησε στη σύνταξη ειδικής έκθεσης, την οποία απέστειλε, πριν δύο μήνες στον πρόεδρο της Βουλής, στο γραφείο του πρωθυπουργού και στους καθ’ ύλην αρμόδιους υπουργούς.
Στην Ειδική Έκθεση οι κυριότερες προτάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη είναι:
– Για την εύρυθμη λειτουργία των κατά τόπους υπηρεσιών του ΟΑΕΔ και για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών, ο Συνήγορος του Πολίτη προτείνει την τροποποίηση της σχετικής υπουργικής απόφασης, ώστε να παρέχεται η δυνατότητα υποβολής αιτήσεων για τη λήψη της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας δύο μήνες πριν από τη λήξη των προβλεπόμενων αδειών (λοχείας-ισόχρονης του μειωμένου ωραρίου).
– Αναφορικά με τη χορήγηση της ειδικής παροχής στις εργαζόμενες σε επιχειρήσεις προσώπων, με τα οποία συνδέονται με βαθμό συγγένειας, ο Συνήγορος του Πολίτη εκτιμά ότι η εξαίρεση από τη χορήγηση της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας των εργαζόμενων μητέρων, που υπάγονται σε κλαδικές ή επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας με ευνοϊκότερες διατάξεις από αυτές της ΕΓΣΣΕ 2004-2005 ως προς το θέμα του μειωμένου ωραρίου, πρέπει να επανεξεταστεί. Ο Συνήγορος έχει ήδη προτείνει, με πόρισμά του, την υποβολή σχετικού ερωτήματος από τη Διοίκηση στο αρμόδιο Τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, προκειμένου να αναζητηθεί η ορθή ερμηνεία της διάταξης.
– Ο αποκλεισμός των εργαζόμενων μητέρων σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου του ευρύτερου δημόσιου τομέα από τις ρυθμίσεις του άρθρου 142 του ν. 3655/2008 αποτελεί μία εκ πρώτης όψεως μη δικαιολογημένη διαφοροποίηση εργαζομένων με σχέση εξαρτημένης εργασίας. Ο προβληματισμός αυτός εκτείνεται και στις περιπτώσεις εργαζόμενων μητέρων με συμβάσεις ορισμένου χρόνου στο δημόσιο, τους ΟΤΑ και τα ΝΠΔΔ. Το θέμα θα μπορούσε πιθανώς να αντιμετωπιστεί με αναλογική εφαρμογή του ανωτέρω νόμου.
Παράλληλα προτείνεται η προώθηση νομοθετικής ρύθμισης που θα προβλέπει τον τρόπο ασφάλισης στον κλάδο ασθένειας των ασφαλισμένων στο ΙΚΑ μητέρων, οι οποίες κάνουν χρήση της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας και σήμερα αποκλείονται από τις παροχές του κλάδου αυτού. Παράλληλα, ο Συνήγορος του Πολίτη επισημαίνει θετικά ότι αντίστοιχο έλλειμμα ως προς την ασφάλιση στον κλάδο ανεργίας, για το διάστημα κατά το οποίο η εργαζόμενη τελεί σε εξάμηνη άδεια προστασίας μητρότητας, ρυθμίστηκε το 2010 από τον ΟΑΕΔ.
