Oι γονείς μπορούν να κάνουν πάρα πολλά για να βοηθήσουν τα παιδιά τους να κυκλοφορούν με ασφάλεια στους δρόμους. Ωστόσο, απαραίτητη είναι και η συνεργασία όλων όσων συμμετέχουν στην φροντίδα του παιδιού.
Οι παρακάτω συμβουλές περιέχονται στον οδηγό «Διδάσκοντας στα παιδιά μας την Οδική Ασφάλεια», ο οποίος καταρτίσθηκε από την ΕΛΠΑ σε συνεργασία με τον βρετανικό οργανισμό Teaching Children Road Safety. Στον οδηγό αυτό, οι συμβουλές χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες, αναλόγως με την ηλικία των παιδιών.
Ηλικίες 1-4 ετών: Προς το παρόν, προστασία
Τα παιδιά αυτής της ηλικίας δεν έχουν την ικανότητα να αντιμετωπίσουν την κυκλοφορία. Γι’ αυτό τον λόγο, δεν πρέπει ποτέ να τα αφήνετε μόνα τους στον δρόμο, ακόμη κι αν είναι παρέα με μεγαλύτερα παιδιά. Απαραίτητα είναι ακόμη τα εξής:
1. Επιλέξτε προσεκτικά το μέρος όπου θα παίζουν με ασφάλεια. Αν και δεν πρέπει να παίζουν στο πεζοδρόμιο ή στον δρόμο, ακόμη κι αν είναι ήσυχος, εάν δεν υπάρχει άλλο μέρος για παιχνίδι, ας παίξουν – αρκεί να έχουν μαζί έναν ενήλικα να τα προσέχει.
2. Όταν βγαίνετε μαζί τους έξω, βεβαιωθείτε ότι τα παιδιά περπατούν στην πλευρά του πεζοδρομίου που είναι μακρύτερα από το οδόστρωμα (προς τα πεζοδρόμια), ακόμη και αν τα κρατάτε από το χέρι.
3. Δώστε το καλό παράδειγμα. Μην περνάτε μαζί τους με κόκκινο το φανάρι, μην πετάγεστε στον δρόμο και μην είστε αφηρημένοι στον δρόμο. Αδράξτε κάθε ευκαιρία για να εξηγείτε στα παιδιά τι είναι η κυκλοφορία, τι είναι τα φανάρια και γιατί πρέπει να σταματάμε και να ελέγχουμε το δρόμο πριν τον διασχίσουμε. Εξηγήστε τους επίσης τη διαφορά μεταξύ δρόμου και πεζοδρομίου, καθώς και ότι πολλές φορές τα αυτοκίνητα και οι μοτοσικλέτες ανεβαίνουν και στο πεζοδρόμιο για διάφορους λόγους – συνεπώς και εκεί πρέπει να είναι προσεκτικά και, βεβαίως, να τα προσέχετε εσείς.
Ηλικία 5-6 ετών: Αρχίζει το μάθημα
Μετά τα πέντε χρόνια, είναι θαυμάσια ευκαιρία για να πείτε στα παιδιά τι πρόκειται να κάνετε όταν βγαίνετε μαζί τους στο δρόμο και γιατί. Να θυμάστε, όμως, ότι ακόμα τα παιδιά δεν είναι πραγματικά έτοιμα να διασχίσουν μόνα το δρόμο, γι’ αυτό πρέπει πάντοτε να έχουν έναν ενήλικα κοντά τους.
Επειδή, τα περισσότερα ατυχήματα γίνονται όταν τα παιδιά πηγαίνουν ή επιστρέφουν από το σχολείο δίχως να συνοδεύονται από ενήλικα, όσο κοντά στο σπίτι σας κι αν είναι το σχολείο, προσπαθήστε να συνδυάσετε τις ώρες σας με κάποιον άλλο γονέα που θα πάρει τα παιδιά σας εάν δεν μπορείτε εσείς για κάποιον λόγο.
Τα μαθήματα αυτής της ηλικίας είναι τα εξής:
1. Εξηγήστε στα παιδιά τα βασικά σημεία για να διασχίσουν μια διασταύρωση:
α. Πρώτον, να σκέπτονται («Βρες ένα ασφαλές σημείο να σταθείς»)
β. Δεύτερον, να σταματούν σε σημείο που θα είναι ορατό από τους διερχόμενους οδηγούς, αλλά και σε σημείο όπου αυτά θα έχουν καλή ορατότητα
γ. Τρίτον, να επιλέγουν προσεκτικά πώς θα διασχίσουν τον δρόμο («απόφυγε να περάσεις ανάμεσα στα σταματημένα αυτοκίνητα», «απόφυγε να περνάς μπροστά από σταθμευμένα λεωφορεία, φορτηγά ή μεγάλα οχήματα»)
δ. Τέταρτον, να περιμένουν μέχρι να είναι σίγουρα ότι θα περάσουν με ασφάλεια
ε. Πέμπτον, να ξεκινούν στο σωστό χρόνο, δηλαδή όταν δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος
στ. Έκτον, να περνούν γρήγορα απέναντι, δίχως να σταματούν αλλά και δίχως να τρέχουν, έχοντας διαρκώς το νου τους στον δρόμο
2. Κάνετε τους πρακτική εξάσκηση σε ήσυχους δρόμους κοντά στο σπίτι. Πρώτα δείξτε τους τι πρέπει να κάνουν. Μετά, αφήστε τα να σας οδηγήσουν εκείνα για να περάσετε απέναντι. Αργότερα αφήστε τα να έλθουν μόνα τους σε εσάς από το απέναντι πεζοδρόμιο.
3. Επιλέξτε την πιο ασφαλή διαδρομή σχολείο-σπίτι, κάντε τη μαζί με τα παιδιά σας και εξηγήστε τους τα δύσκολα σημεία. Να χρησιμοποιείτε απαραιτήτως στην διαδρομή σας τους φωτεινούς σηματοδότες, όταν υπάρχουν.
Ηλικίες 7-9 ετών: Διέλευση δίχως φανάρια
Οι δρόμοι χωρίς φανάρια είναι πάρα πολλοί και χρειάζεται ιδιαίτερη εκπαίδευση για να μάθουν τα παιδιά να τους διασχίζουν με ασφάλεια. Αυτό, όμως, που πρέπει να θυμάστε είναι ότι πολλά παιδιά (όπως και ενήλικες) δεν είναι ικανά να κρίνουν την ταχύτητα με την οποία κινούνται τα αυτοκίνητα καθώς και την απόσταση του οχήματος που βλέπουν. Επιπλέον, η ηλικία που τα παιδιά κατανοούν τα θέματα αυτά, διαφέρει από παιδί σε παιδί ενώ, πάνω απ’ όλα, τα παιδιά μαθαίνουν από το παράδειγμα των γονέων τους – συνεπώς, πρέπει να εφαρμόζετε στην πράξη κάθε συμβουλή που τους δίνετε.
Για να μάθουν τα παιδιά να διασχίζουν τους δρόμους χωρίς φωτεινούς σηματοδότες, πρέπει να κάνετε τα εξής:
1. Αφού βεβαιωθείτε ότι τα παιδιά σας έχουν κατανοήσει τα βασικά μαθήματα των ηλικιών 5 έως 6 ετών, κάνετε τους πρακτική εξάσκηση, ξεκινώντας από ήσυχους δρόμους, που στο παρελθόν έχετε διασχίσει μαζί. Όταν βεβαιωθείτε ότι τα παιδιά κινούνται σωστά, αφήσετε τα να δοκιμάσουν μόνα τους σε κάποιον ήσυχο δρόμο.
2. Επαναλάβετε τις δοκιμές αργότερα σε πιο πολυσύχναστους δρόμους. Οι δοκιμές σε αυτούς πρέπει να είναι πολλαπλές, πριν αφήσετε τα παιδιά να διασχίσουν μόνα τον δρόμο.
3. Εάν ο καιρός είναι μουντός, συννεφιασμένος ή αν τα παιδιά πρόκειται να βγουν στον δρόμο το σούρουπο ή αργότερα, πρέπει να είναι ντυμένα με ρούχα με λαμπερά χρώματα – ή χρώματα που προσελκύουν την προσοχή των οδηγών – και όχι βέβαια με σκούρα μπλε, καφέ ή μαύρα ρούχα, έστω κι αν είναι της μόδας. Να θυμάστε, όμως, ότι και τα πιο λαμπερά χρώματα δεν φωσφορίζουν το βράδυ σε σκοτεινούς δρόμους, συνεπώς τα παιδιά πρέπει να βαδίζουν στο πεζοδρόμιο και βλέποντας τα αυτοκίνητα να κινούνται προς το μέρος τους. Εξηγήστε τους επίσης γιατί τα ντύνετε με ανοικτά χρώματα ιδίως το βράδυ.
Ηλικίες 10-15 ετών: Εφαρμογή στην πράξη
Οι ηλικίες αυτές είναι που τα παιδιά χρειάζονται και απαιτούν σταδιακά την ανεξαρτησία τους. Μπορεί μάλιστα να φύγουν και κάποια διαστήματα μακριά από το σπίτι, λ.χ. για να επισκεφθούν φίλους τους.
Δυστυχώς, το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής παιδιών σε ατυχήματα με αυτοκίνητο είναι ηλικίας από 12 έως 15 ετών, διότι σε αυτές ακριβώς τις ηλικίες τα παιδιά νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα.
Σε αυτή την ηλικία είναι στο δικό σας χέρι να τα κάνετε να δουν με σοβαρότητα τα θέματα της οδικής ασφάλειας, δίνοντας πρώτοι απ’ όλους το καλό παράδειγμα. Να κάνετε επίσης τα εξής:
1.Συνεχίστε να τους μιλάτε για τους κινδύνους της κυκλοφορίας. Υπενθυμίστε τους να περιμένουν να σταματήσει η κίνηση για να διασχίσουν ένα δρόμο, να χρησιμοποιούν τις διαβάσεις πεζών, να μη διασχίζουν δρόμους κάνοντας ζιγκ-ζαγκ και, εάν υπάρχει νησίδα στη μέση λεωφόρου, να διασχίζουν τη λεωφόρο σαν να πρόκειται για δύο ξεχωριστούς δρόμους, σταματώντας και περιμένοντας επάνω στη νησίδα.
2.Συζητείστε με τα παιδιά σας τους κινδύνους για κάθε διαδρομή που πρόκειται να κάνουν, κυρίως αυτή του σχολείου.
3.Ελέγξτε αν τα παιδιά μπορούν να κρίνουν σωστά την ταχύτητα και την απόσταση των αυτοκινήτων σε έναν πολυσύχναστο δρόμο και συζητήστε μαζί τους για τα ασφαλή περάσματά του.
4.Τονίστε τους ότι ποτέ δεν πρέπει να διασχίζουν έναν δρόμο, ακολουθώντας «τυφλά» τους φίλους τους ή άλλους. Πάντα πρέπει να σκέπτονται και να προσέχουν εκείνα τον εαυτό τους.
