Πολλοί τον χαρακτηρίζουν δύσκολο στο να δίνει συνεντεύξεις, εγώ θα τον χαρακτήριζα συνειδητοποιημένο, ξέρει τι θέλει και πότε υπάρχει λόγος να μιλήσει. Απλός, ευγενικός και πιστός στο ραντεβού μας συναντήθηκε μαζί μας και με απόλυτη ειλικρίνεια και χαμόγελο απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις μας. Τι σημαίνει για εκείνον το ολοκαίνουριο άλμπουμ του, ποιες δυσκολίες αντιμετώπισε όταν έφυγε από την Κύπρο να έρθει να κατοικήσει στην Ελλάδα, πως αντιμετωπίζει την άσχημη οικονομική κατάσταση, ποια είναι η σπουδαιότερη συνεργασία του ως σήμερα και ποια τραγούδια της δισκογραφίας του ξεχωρίζει;;;
Όλα αυτά τα ερωτήματα καθώς και πολλά ακόμη παίρνουν τις απαντήσεις τους αμέσως τώρα διότι όπως δηλώνει και ο Μιχάλης… «Η αγάπη δυναμώνει»!!!
Θα ξεκινήσω από τις καλοκαιρινές περιοδείες σου. Πως αισθάνεσαι φέτος για αυτά που ετοιμάζεις;
Η καλοκαιρινή μου περιοδεία φέτος ξεκίνησε από την Πάτρα, συνεχίστηκε στο θέατρο Βράχων και έχουμε μπροστά μας την συναυλία στο Βεάκειο 12 Ιουλίου, πάντα με το ίδιο μουσικό σχήμα, με τους ίδιους συνεργάτες. Είναι ένα καλοκαιρινό tour το οποίο ουσιαστικά γίνεται με αφορμή την κυκλοφορία του καινούριου μου δίσκου «Η αγάπη δυναμώνει». Νομίζω ότι αυτό που αισθανόμαστε όλοι είναι πως η αγάπη είναι ένα σύμβολο, ίσως το πιο δυνατό μήνυμα των καιρών που μετουσιώνει κάτι που αισθανόμαστε και ασπαζόμαστε όλοι, ένα κοινό ιδανικό.
Νομίζω ότι το άλμπουμ η «Αγάπη δυναμώνει» καταγράφει πλήρως το τι αισθάνομαι, το τι βιώνω και το τι παρατηρώ αυτή την περίοδο.
Ολοκαίνουριο album λοιπόν «Η Αγάπη δυναμώνει». Με ενδιαφέρει να μου πεις για αυτή τη δουλειά.
«Η Αγάπη δυναμώνει» είναι ο τίτλος του νέου μου δίσκου και στο σύνολό του νομίζω ότι αντικατοπτρίζει μια αλλαγή, ένα διαφορετικό εαυτό μου, αποτυπώνει το κλίμα της εποχής και ρεαλιστικά και συναισθηματικά. Όσον αφορά τους συνεργάτες εκτός από την Ελεάννα Βραχάλη και τον Νίκο Μωραΐτη που συνεργαζόμαστε πολλά χρόνια, αυτή τη φορά συμμετέχει επίσης ο Θάνος Παπανικολάου και η Ελένη Γιαννατσούλια, ενώ την μουσική στο σύνολό της την έγραψα εγώ. Ο δίσκος είναι διαφορετικός όσον αφορά την παραγωγή και τον ήχο σε πολλά σημεία και αυτό είναι αρκετά εμφανές, κάποιος που θα τον ακούσει θα το διαπιστώσει αμέσως.
Η ανάγκη του να διαφοροποιήσεις κάποια πράγματα στο νέο album πως προέκυψε;
Νομίζω ότι έγινε τελείως ενστικτωδώς, χωρίς καμία προετοιμασία, εξάλλου όταν δημιουργείς, όταν γράφεις δεν προετοιμάζεις κάτι. Τα πράγματα συμβαίνουν και γίνονται μέσα σου άθελά σου και ασυνείδητα. Ίσως να οφείλεται στο γεγονός ότι ωριμάζω, μεγαλώνω και κάποια πράγματα μέσα μου χρειάζεται απλά να εξωτερικευθούν και να εκφραστούν με τον δικό μου τρόπο… αυτός ο τρόπος λοιπόν είναι να τα καταγράφω και να τα κάνω τραγούδια. Κάπως έτσι προέκυψε το album αυτό, πέρα από το γεγονός βέβαια ότι αυτά που συμβαίνουν γύρω μας σαφώς δεν με αφήνουν αδιάφορο, ούτε ασυγκίνητο. Νομίζω ότι το άλμπουμ η «Αγάπη δυναμώνει» καταγράφει πλήρως το τι αισθάνομαι, το τι βιώνω και το τι παρατηρώ αυτή την περίοδο.
Ουσιαστικά η μουσική ήταν μονόδρομος για εμένα γιατί την αγαπώ πραγματικά.
Οι σταθεροί συνεργάτες σου παρέχουν μια ασφάλεια για την δουλειά σου;
Είναι σαφώς μια ασφάλεια, είναι καλό και ευεργετικό στην δουλειά μας να αισθάνεσαι ασφαλής με συνεργάτες που αγαπάς, που τους εμπιστεύεσαι και σε εμπιστεύονται, όπως είναι η Ελεάννα Βραχάλη και ο Νίκος Μωραΐτης. Σημαντικό όμως είναι μέσα σε αυτή την εξέλιξη να βρίσκεις και νέους ανθρώπους που θα σου δείξουν νέους δρόμους και μαζί τους θα φτιάξεις νέα πράγματα, όπως ο Θάνος Παπανικολάου και η Ελένη Γιαννατσούλια και κάπως έτσι να διευρύνεις τους ορίζοντές σου.
Στο album υπάρχει και μία διασκευή από ένα Ιταλικό κομμάτι, πως επέλεξες το συγκεκριμένο;
Το επέλεξα γιατί μου άρεσε πάρα πολύ! Για να είμαι όμως και πιο ειλικρινής μαζί σου μου άρεσε πάρα πολύ και ο στίχος του Θάνου Παπανικολάου στην απόδοση.
Έχεις και τις δύο ιδιότητες… του δημιουργού και του τραγουδιστή. Ποια συντελεί περισσότερο πιστεύεις για να γίνει επιτυχία ένα κομμάτι;
Δεν μπορείς να απομονώσεις κάποια στοιχεία γιατί τα τραγούδια είναι ένα πολυδιάστατο αποτέλεσμα. Αν του απομονώσεις πράγματα είναι σαν να του αφαιρείς κομμάτι από την ουσία. Δεν γίνεται, είναι ένα παζλ, όλα παίζουν τον ρόλο τους. Αν θες όμως να ξεχωρίσω κάτι λιγάκι παραπάνω, για μένα παίζει ιδιαίτερο ρόλο ο στίχος.
Οι Κύπριοι έχουν αποδείξει όμως ότι μπορούν να ανακάμψουν γρήγορα απλά αυτή τη φορά εύχομαι να ανακάμψουν όχι μόνο γρήγορα αλλά και συνετά, με συνείδηση των εγκληματικών λαθών, των παραλείψεων και της αμέλειας που έχουν προηγηθεί έτσι ώστε να μην επαναληφθούν.
Για να θεωρείται ολοκληρωμένος ένας καλλιτέχνης πρέπει να έχει απαραίτητα μουσικές γνώσεις;
Αν σου πω ναι, η ιστορία θα μας διαψεύσει, καθώς υπήρχαν καλλιτέχνες που δεν είχαν μουσικές γνώσεις και έκαναν πολύ μεγάλη καριέρα. Θα έλεγα λοιπόν ότι οι μουσικές γνώσεις είναι βοηθητικές, αλλά όχι απαραίτητες.
Το όνειρό σου από μικρός ήταν να γίνεις καλλιτέχνης;
Δεν ήξερα τι σημαίνει καλλιτέχνης όταν ήμουν μικρός, την λέξη την έμαθα πολύ αργότερα. Μ’ άρεσε να παίζω κιθάρα και να τραγουδώ, δεν μου άρεσε να κάνω τίποτα άλλο και δεν ήξερα να κάνω και τίποτε άλλο οπότε με κάποιο τρόπο αυτό έπρεπε να το εκμεταλλευτώ. Ουσιαστικά η μουσική ήταν μονόδρομος για εμένα γιατί την αγαπώ πραγματικά.
Ο πνευματικός κόσμος οφείλει και πρέπει να σταθεί όρθιος.
Υπήρξαν δυσκολίες που αντιμετώπισες ερχόμενος από την Κύπρο στην Ελλάδα;
Υπήρξαν κυρίως δυσκολίες προσαρμογής αλλά η ανυπομονησία μου και ο ενθουσιασμός μου να έρθω στην Ελλάδα ήταν τόσο μεγάλος που δεν με ένοιαζε τίποτα. Είχα τόση χαρά και τόση διάθεση να δουλέψω που δεν με προβλημάτιζε κάτι άλλο. Βέβαια είχα την ευκαιρία να καταπιαστώ με τη δουλειά ευθύς αμέσως και να δουλέψω με τον Γιώργο Χατζηνάσιο πράγμα για το οποίο νιώθω πολύ τυχερός.
Η άσχημη οικονομική κατάσταση που επικρατεί σε Ελλάδα και Κύπρο πόσο σε έχει επηρεάσει ψυχολογικά;
Νομίζω είναι μία κατάσταση που μας έχει επηρεάσει όλους σε μεγάλο βαθμό, μας έχει προβληματίσει, μας έχει περιορίσει, μας έχει δημιουργήσει δυσάρεστα συναισθήματα. Δεν είναι κάτι που έχει ξεπεραστεί, που το έχουμε αφήσει πίσω μας αλλά παρόλα αυτά θέλω να πιστεύω ότι μέσα μας έχει μείνει ένα ψήγμα αισιοδοξίας που από αυτό θα κρατηθούμε για να διατηρήσουμε την ελπίδα πως κάποια στιγμή σύντομα θα έρθουν καλύτερες μέρες. Χωρίς ρομαντισμούς βέβαια, χωρίς φαντασιοπληξίες, χωρίς να πετάμε στα ουράνια, να ελπίσουμε ότι κάποια στιγμή τα πράγματα θα αλλάξουν. Ούτως ή άλλως νομοτελειακά αυτό κράτησε πάρα πολύ καιρό και μετά από κάθε κάθοδο υπάρχει και μία άνοδος και νομίζω ότι υπάρχει ένα καλύτερο μέλλον και αύριο για όλους μας.
Η σπουδαιότερη συνεργασία μου μέχρι σήμερα ήταν με τον Γιώργο Χατζηνάσιο!
Για την Κύπρο είναι ακόμα ένα δυνατό χτύπημα αυτό που έγινε τόσο ξαφνικά;
Είναι πολύ γερό χτύπημα, κάποιοι το αποκαλούν «ξαφνικό θάνατο», η ιστορία θα αποφανθεί γι’ αυτό. Η Κύπρος άλλωστε είναι μια μαρτυρική χώρα, έχει περάσει τύραννους, βαρβάρους, κατακτητές στην ιστορία της, θα έλεγε κανείς πως είναι μαθημένη από αυτό, ζει υπό το βάρος του τουρκικού εισβολέα εδώ και αρκετά χρόνια. Οι Κύπριοι έχουν αποδείξει όμως ότι μπορούν να ανακάμψουν γρήγορα απλά αυτή τη φορά εύχομαι να ανακάμψουν όχι μόνο γρήγορα αλλά και συνετά, με συνείδηση των εγκληματικών λαθών, των παραλείψεων και της αμέλειας που έχουν προηγηθεί έτσι ώστε να μην επαναληφθούν.
Όλοι οι καλλιτέχνες στηρίζετε την Κύπρο με συναυλίες αλληλεγγύης. Βοηθάει στην ψυχολογία τους όλο αυτό;
Είναι συναυλίες προσφοράς, αγάπης και αλληλεγγύης. Είναι ένας ελάχιστος τρόπος να ευεργετηθούν κάποιοι άνθρωποι που βρίσκονται στα όρια της επιβίωσης, κάποιοι δυσπραγούντες και αναξιοπαθούντες, όμως όπως καταλαβαίνεις αυτό δεν λύνει τα προβλήματα σε καμία περίπτωση.
Οι καλλιτέχνες που έχετε αρκετό κόσμο να σας ακολουθεί οφείλετε να εκφέρετε την πολιτική σας άποψη δημόσια;
Ναι, βεβαίως, όταν έχεις μία άποψη θα πρέπει να την υπερασπίζεσαι. Δεδομένου ότι βλέπουμε μια αστάθεια στη χώρα και πολύ λίγες αξιόπιστες φωνές θα πρότεινα οι άνθρωποι που έχουν μια θέση τουλάχιστον φερέγγυα, να εκφέρουν την άποψη τους. Τουλάχιστον ο πνευματικός κόσμος οφείλει και πρέπει να σταθεί όρθιος.
Πόσο έχει πληγεί η μουσική από την οικονομική κρίση;
Η μουσική σαν είδος ψυχαγωγίας δεν έχει πληγεί. Ίσα ίσα λόγω των καταστάσεων ακούμε περισσότερο μουσική για να ξεφεύγουμε από την σκληρή πραγματικότητα που μας καταπνίγει. Τώρα ως προϊόν κατανάλωσης, βεβαίως έχει πληγεί, έχει καταποντιστεί θα έλεγα. Ο κόσμος δεν αγοράζει, δεν καταναλώνει και είναι ένα ακόμα προϊόν που έχει χτυπηθεί από την κακή οικονομική κατάσταση, όπως και όλα τα υπόλοιπα. Δεν είναι ένα είδος πρώτης ανάγκης, οπότε καταλαβαίνεις.
Ο διαχωρισμός μεταξύ ποιοτικού και εμπορικού καλλιτέχνη είναι ταμπέλες και επιγραφές που δημιουργήθηκαν για να εξυπηρετηθούν ανόητες στρατηγικές των media.
Τελικά η διασκέδαση είναι πολυτέλεια κατά την δική σου άποψη;
Ε, δεν είναι;;; Η ψυχαγωγία είναι μία εσωτερική ανάγκη όλων και εμείς οι καλλιτέχνες βρίσκουμε τους τρόπους να την προσφέρουμε όσο το δυνατόν πιο προσιτά. Αυτό πρέπει να γίνεται από όλους μας αλλά σίγουρα δεν είναι πρώτο μέλημα του καθενός.
Οι δισκογραφικές εταιρίες πόσο μπορούν να βοηθήσουν και να στηρίξουν έναν καλλιτέχνη στις μέρες μας;
Οι δισκογραφικές εταιρίες μπορούν να στηρίξουν και να συνεισφέρουν τα μέγιστα όταν πιστέψουν ότι υπάρχει πραγματικά κάτι που τους ενδιαφέρει σε πρακτικό επίπεδο. Οι δισκογραφικές εταιρίες δουλεύουν με αντικειμενικό σκοπό και εδώ πρέπει να δηλώσω πως εγώ είχα την τύχει να δουλέψω με ανθρώπους. Δεν είναι επωνυμίες που αιωρούνται στον αέρα, είναι άνθρωποι που δουλεύουν πραγματικά και αν πιστέψουν ότι υπάρχει αξιόλογο αντικείμενο, δουλεύουν με καλή τη πίστη.
Τα ραδιόφωνα μπορούν να «κατασκευάσουν» επιτυχίες ή ο κόσμος είναι ο τελικός κριτής;
Τα ραδιόφωνα σαφώς και κατασκευάζουν επιτυχίες, αλλά από το να κατασκευάσουν μία επιτυχία, μέχρι να γίνει πραγματική επιτυχία στο αυτί και στην ψυχή του ακροατή έχει μεγάλη διαφορά. Ο κόσμος πιστεύω είναι απόλυτα ικανός να κρίνει τη σωστή δουλειά.
Ο διαχωρισμός μεταξύ ποιοτικού και εμπορικού καλλιτέχνη υπάρχει πιστεύεις;
Αυτά είναι ταμπέλες και επιγραφές που δημιουργήθηκαν για να εξυπηρετηθούν ανόητες στρατηγικές των media. Ο εμπορικός καλλιτέχνης γι’ αυτόν που τον ακούει και τον αγοράζει είναι κατά συνείδηση και ποιοτικός. Η μουσική δεν έχει όρια, υπάρχει αγάπη για να δημιουργούμε όμορφα πράγματα, ο κόσμος στο τέλος κρίνει τι του αρέσει και τι όχι.
Είναι «υποχρεωμένος» πιστεύεις ένας καλλιτέχνης όπως αναφέρεται ανοιχτά για τα επαγγελματικά του να απαντά εξίσου και για τα προσωπικά του;
Ένας καλλιτέχνης κρίνει κατά το δοκούν πόσο θέλει να ανοίξει την πόρτα της προσωπικής του ζωής και πόσο θέλει να μιλήσει για την ιδιωτική του σφαίρα. Ο καθένας επιλέγει τον δρόμο που θέλει να ακολουθήσει και τις βάσεις που θέλει να στηρίζει την σταδιοδρομία του.
Πόσο εύκολο είναι να διατηρούνται οι ισορροπίες όταν έχεις φτάσει τόσο ψηλά;
Νομίζω αυτό είναι θέμα παιδείας και καλλιέργειας, παίζει ρόλο πως έχεις μεγαλώσει. Έχω δει παιδιά να απογειώνονται χωρίς κανένα απολύτως λόγο, κάνοντας ελάχιστα πράγματα ή και καθόλου και έχω δει μεγάλους καλλιτέχνες, με τεράστιο ταλέντο να είναι ταπεινοί, σεμνοί και πολύ μετριόφρων αντίστοιχα. Εμένα με ενδιαφέρει ο κόσμος να αγαπά την δουλειά μου και να υπάρχει σχέση εμπιστοσύνης και ειλικρίνειας.
Υπάρχει στο πίσω μέρος του μυαλού σου πως το χειροκρότημα του κόσμου κάποια στιγμή μπορεί να σταματήσει να υπάρχει;
Και στο πίσω και στο μπροστά μέρος υπάρχει (γέλια)! Αυτός είναι ο μεγαλύτερος φόβος και εφιάλτης του κάθε καλλιτέχνη και γενικότερα αυτού που έχει μεγαλώσει μέσα από το χειροκρότημα, πάνω στη σκηνή, κάτω από τα φώτα της δημοσιότητας. Νομίζω ότι στο πίσω μέρος του μυαλού μας πρέπει να αρχίσουμε να συνειδητοποιούμε ότι όλα τελειώνουν και ότι αυτή η πορεία όσο όμορφη και αν είναι κάποτε ολοκληρώνεται όπως όλα. Πιστεύω όμως πως όταν έρθει εκείνη η ώρα όλα θα τελειώσουν όσο όμορφα ξεκίνησαν, είναι μέρος της διαδικασίας.
Είσαι τελειομανής στη δουλειά σου;
Η τελειομανία περιέχει και μία δόση ανασφάλειας και τρέλας, η τελειότητα άλλωστε είναι στο μυαλό του καθενός. Εγώ καμιά φορά όταν γράφω στο στούντιο, κάποια πράγματα που οι άλλοι τα θεωρούν τεχνικά λάθη, εγώ τα αφήνω να υπάρχουν γιατί θεωρώ ότι έχουν μία ομορφιά, ότι προσφέρουν το κάτι παραπάνω. Τελειομανής δεν ξέρω αν μπορώ να σου απαντήσω ακριβώς αν είμαι, είναι κάτι εντελώς σχετικό και υποκειμενικό για τον καθένα.
Την τελική απόφαση σε οτιδήποτε αφορά την δουλειά σου την παίρνεις εσύ ή στηρίζεσαι σε μια ομάδα συνεργατών που εμπιστεύεσαι;
Είναι συλλογικές αποφάσεις με ανθρώπους που εμπιστεύομαι και με εμπιστεύονται. Δεν υπάρχει μια ολομέλεια για να αποφασίζει, υπάρχουν 5-6 άνθρωποι από την εταιρία αλλά και δικοί μου συνεργάτες που καθόμαστε κάτω, λέμε τις απόψεις μας και συνήθως συμφωνούμε γιατί ξέρουν ακριβώς περί τίνος πρόκειται. Υπάρχει σχέση χρόνων οπότε δεν υπάρχουν μεγάλες διαδικασίες, είναι κάπως γνωστά και διαδικαστικά τα θέματα για εμάς, υπάρχει σχεδόν απόλυτη σύμπνοια. Πάντως σίγουρα δεν είμαι ο τρελός καλλιτέχνης που πάει τον δίσκο έτοιμο!!!
Η σπουδαιότερη συνεργασία σου με δημιουργό μέχρι σήμερα ποια ήταν;
Η σπουδαιότερη συνεργασία μου μέχρι σήμερα ήταν με τον Γιώργο Χατζηνάσιο και λόγω ιστορίας αλλά και λόγω συναισθηματικής αξίας. Μου έδωσε το έναυσμα και ήταν μία δυναμική αφετηρία ενώ παράλληλα μου στάθηκε σαν πατέρας, με πολύ τρυφερότητα και αγάπη. Με βοήθησε, μου έδειξε τον δρόμο για να συνεχίσω και βέβαια μου έδωσε και ένα υπέροχο τραγούδι, το «Άγγιγμα Ψυχής».
Ανάμεσα σε τόσες επιτυχίες εσύ ξεχωρίζεις κάποιες λίγο παραπάνω;
Η αλήθεια είναι πως αγαπώ όλα τα τραγούδια μου αλλά μου αρέσουν λίγο παραπάνω το «Δε Φεύγω», το «Πάρτυ», ο «Βυθός», το «Μοιάζουμε», το «Άγγιγμα ψυχής» και η «Παράξενη Γιορτή» που έχει συναισθηματική αξία για εμένα γιατί το είχα πει μία φορά στη μητέρα μου.
Υπάρχει κάποια ανατρεπτική συνεργασία που θα ήθελες να κάνεις στο μέλλον όπως η φετινή με Ζουγανέλη και Μπουλά;
Δεν έχω κάτι ιδιαίτερο στο μυαλό μου. Ναι θα μπορούσαμε να δούμε κάτι διαφορετικό από εμένα αλλά ακόμη όχι κάτι συγκεκριμένο. Ομολογώ βέβαια πως η επιλογή του Ζουγανέλη και του Μπουλά ήταν πολύ όμορφη και κατέληξε σε μία πολύ ωραία συνεργασία.
Η σχέση σου με τους θαυμαστές σου πως είναι και πόσο σε βοήθησε στην εξέλιξη της καριέρας σου;
Η σχέση μου με το κοινό πρέπει να είναι στέρεη, ειλικρινής και να μην υπάρχει κάτι που να την διακόπτει. Πρέπει να είναι μία ανοιχτή γέφυρα επικοινωνίας. Νομίζω ότι το έχω επιτύχει αυτό μέσα από τις δουλειές μου και γι’ αυτό κρατάει όλο αυτό το διάστημα. Τους σέβομαι απόλυτα και το ίδιο και εκείνοι, με αγαπούν πραγματικά.
Ο κόσμος έχει το χάρισμα να ξεχωρίζει τον ειλικρινή καλλιτέχνη και να τον ακολουθεί;
Νομίζω πως ναι, πάντα κρίνω βάζοντας τον εαυτό μου στη θέση του οποιουδήποτε. Όταν ήμουν μικρός είχα ένα ένστικτο ακούγοντας μουσική, βλέποντας κινηματογράφο. Αν βάλεις λοιπόν τον εαυτό σου στη θέση του κοινού, του θεατή, του ακροατή μπορείς να βγάλεις τα συμπεράσματα σου. Κάνοντας αυτό τον παραλληλισμό μπορείς να δεις τα πράγματα πιο ξεκάθαρα.
Η πιο ευχάριστη έκπληξη από θαυμαστή σου ποια ήταν;
Μία πολύ ευχάριστη έκπληξη που θυμάμαι ήταν το 2006 όταν βρισκόμουν για περιοδεία στο Βερολίνο της Γερμανίας. Στο καμαρίνι μου λοιπόν σε μια περιοχή κοντά στην Φρανκφούρτη μου έκαναν πάρτι έκπληξη για τα γενέθλιά μου στις 5 Νοεμβρίου θαυμαστές από το fan club μου που είχαν έρθει στη Γερμανία για αυτό το λόγο, πραγματικά ένιωσα υπέροχα και συγκινήθηκα πολύ.
Συνέντευξη: Σοφία Μπεκιάρη
Φωτογραφίες: byRon
Απομαγνητοφώνηση: Ηλέκτρα Λήμνιου
Πηγή: tralala.gr
