Καθώς συνεχίζονται οι παρασκηνιακές διαβουλεύσεις για την αγορά της ΔΕΠΑ και της ΔΕΣΦΑ, και κυκλοφορούν διάφορες φήμες περί πολιτικών επεμβάσεων από τις ΗΠΑ, σε μείωση των τιμών του γαλάζιου χρυσού σκοπεύει να προχωρήσει εντός του 2013 ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός Gazprom – από τους ενδιαφερόμενους για τις δύο ελληνικές επιχειρήσεις.
Η μείωση των τιμών θα γίνει επιλεκτικά και τα ρωσικά ΜΜΕ υποστηρίζουν πως μεταξύ των χωρών που αυτή αφορά βρίσκεται και η Ελλάδα. Υψηλόβαθμοι κύκλοι της Gazprom (Γκαζπρόμ) εκτιμούν πως σημαντική πτώση των τιμών του φυσικού αερίου στην Ευρώπη θα σημειωθεί το 2013. Έτσι, το μέσο κόστος του γαλάζιου χρυσού θα φτάσει τα 360 δολάρια ανά 1.000 κυβικά μέτρα, σε σύγκριση με τα 413,1 δολάρια κατά το πρώτο εξάμηνο του προηγούμενου έτους (ο μέσος όρος της τιμής πώλησης φυσικού αερίου για το σύνολο του 2012 εκτιμάται στα 386,7 δολάρια). Σε αυτήν την περίπτωση, οι εκπτώσεις σε μια σειρά από χώρες θα είναι σημαντικές: θα φτάσουν μέχρι και το 25% των πραγματικών τιμών του πρώτου εξαμήνου του 2012. Πρόκειται για την Ελβετία, τη Δανία, τη Βουλγαρία, την Πολωνία, την Τσεχία, τη Βοσνία και τη Σλοβενία.
Σύμφωνα με τους Ρώσους σχολιαστές, η ειδική έκπτωση για την Ελλάδα έχει προκαλέσει πονοκέφαλο στην ΕΕ, η διαφορά στην τιμή όμως, σύμφωνα με τις διαρροές, δεν θα είναι τόσο μεγάλη. Η χώρα πλήρωνε το 2012 για το εισαγόμενο φυσικό αέριο 476,7 δολάρια, ενώ το 2013 αναμένεται να πληρώσει στη Gazprom 427,2 δολάρια ανά 1.000 κυβικά μέτρα.
Οι ρωσικές προμήθειες αποτελούν περισσότερο από το ήμισυ της ποσότητας που καταναλώνεται στην Ελλάδα. Έτσι, η Ελλάδα θα είναι η δεύτερη στη λίστα των χωρών με το ακριβότερο φυσικό αέριο, μετά τη μικρή ΠΓΔΜ, όπου η τιμή του φυσικού αερίου θα αγγίξει τα 497,5 δολάρια.
Τσουχτερές τιμές
Η τιμή του φυσικού αερίου του ρωσικού εξαγωγικού μονοπωλίου είναι υψηλότερη στην ΠΓΔΜ και στην Πολωνία, και από το 2009 μέχρι σήμερα «σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο». Όμως, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, το 2013 τα πράγματα θα είναι καλύτερα. Η μέση τιμή πώλησης για το 2013 εκτιμάται στα 360 δολάρια ανά 1.000 κυβικά μέτρα. Η αντίστοιχη αρχική εκτίμηση για το 2012 ήταν 386,7 δολάρια και για το 2011 383 δολάρια. Η εταιρεία προβλέπει, μάλιστα, ότι η μέση τιμή πώλησης θα μειωθεί περίπου κατά 14%, ενώ η ποσότητα φυσικού αερίου που θα εξαχθεί θα αυξηθεί κατά 8%.
Η Gazprom δεν έχει αποκαλύψει ποτέ επίσημα τις τιμές στις οποίες προμηθεύει τις ευρωπαϊκές χώρες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει το άνοιγμα των όρων των συμβολαίων προμήθειας φυσικού αερίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Gazprom, αλλά προς το παρόν δεν το έχει καταφέρει. Τα στοιχεία αναφορικά με το κόστος του γαλάζιου χρυσού για τους ξένους καταναλωτές εμφανίζονται μόνο σποραδικά και σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως κατά τη διάρκεια των «πολέμων» φυσικού αερίου. Έτσι συνέβη με την τιμή του φυσικού αερίου για την Ουκρανία: είναι γνωστό ότι κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους η χώρα πλήρωνε στην Gazprom από 416 έως 432 δολάρια για 1.000 κυβικά μέτρα, με την τιμή να αυξάνεται στη συνέχεια του έτους.
Οι τιμές σε Ευρώπη και Ασία
Σύμφωνα με πληροφορίες, η μέση τιμή του φυσικού αερίου στις ευρωπαϊκές χώρες το πρώτο εξάμηνο του 2012 ήταν 413,1 δολάρια ανά 1.000 κυβικά μέτρα. Η τιμή σε πέντε χώρες υπερέβη τα 500 δολάρια. Οι πιο τσουχτερές τιμές της Gazprom στην Ευρώπη σημειώθηκαν στην ΠΓΔΜ (564,3 δολάρια), στην Πολωνία (525,5 δολάρια), στη Βοσνία (515,2 δολάρια), στην Τσεχία (503,1 δολάρια) και στη Βουλγαρία (501 δολάρια). Το ρωσικό κρατικό μονοπώλιο προμηθεύει με φυσικό αέριο τις χώρες της Γηραιάς Ηπείρου με ξεχωριστές συμβάσεις. Η τιμή είναι παραδοσιακά συνδεδεμένη με την τιμή του πετρελαίου.
Η διακύμανση των τιμών του φυσικού αερίου ακολουθεί τις διακυμάνσεις των τιμών του πετρελαίου με καθυστέρηση περίπου έξι μηνών. Σε αυτήν την περίπτωση, η αρχική τιμή στη σύμβαση καθορίζεται ξεχωριστά. Πιο ακριβά κοστίζει το φυσικό αέριο στις χώρες που δεν διαθέτουν εναλλακτικές πηγές για την προμήθεια ενεργειακών πόρων, σημειώνει ο αναλυτής της IFD Kapital Βιτάλι Κριουκόφ.
H ΠΓΔΜ και η Βοσνία είναι πλήρως εξαρτημένες από την Gazprom, η Βουλγαρία κατά 90%, ενώ το μερίδιο της ρωσικής εταιρείας στην αγορά της Πολωνίας υπερβαίνει το 60%. Η τιμή του φυσικού αερίου επηρεάζεται και από τον όγκο των αγορών: η παράδοση δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως μέσω αγωγού κοστίζει λιγότερο από ό,τι η μεταφορά μικρής ποσότητας. Πρέπει, επίσης, να ληφθεί υπόψη και το τιμολόγιο για το transit, που επίσης προστίθεται στο τελικό κόστος του γαλάζιου καυσίμου.
Οι τιμές το πρώτο εξάμηνο του 2012 για μια σειρά ευρωπαϊκών χωρών ήταν οι υψηλότερες από την αρχή της κρίσης. Η μέση τιμή για τη Γηραιά Ήπειρο ήταν 500 δολάρια ανά 1.000 κυβικά μέτρα στα τέλη του 2008, όταν η αγορά δεν είχε προλάβει να αντιδράσει στην ύφεση, λέει ο Βιτάλι Κριουκόφ. Τώρα, το πιο ακριβό φυσικό αέριο απαντά στην αγορά της Ασίας – περίπου 630 δολάρια ανά 1.000 κυβικά μέτρα. Αλλά αυτή είναι η μέση τιμή, στην οποία έχει συνυπολογιστεί η αγορά spot και το κόστος μεταφοράς.
Η Gazprom προμηθεύει με το φθηνότερο φυσικό αέριο τη Βρετανία (313,4 δολάρια, για την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουνίου 2012). Εδώ βρίσκεται η πιο ανταγωνιστική αγορά στην Ευρώπη, με μεγάλο μερίδιο στο εμπόριο spot, και το μερίδιο της Gazprom εκεί είναι μόνο 10%, δήλωσε ο επικεφαλής του τμήματος αναλυτικών μελετών της εταιρείας UNIVER Capital Ντμίτρι Αλεξαντρόφ. Για το 2013, η ρωσική εταιρεία αναμένει χαμηλότερες πωλήσεις στη Βρετανία (7,7 δισ. κυβικά μέτρα από 7,9 δισ. το 2012 και 8,2 δισ. το 2011).
Σκληρή διαπραγμάτευση με ΕΕ
Δεν υπάρχουν αντικειμενικοί λόγοι για να μειωθούν οι τιμές στο φυσικό αέριο, όπως συμφωνούν οι ειδικοί. Το κόστος του φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά spot είναι περίπου 342 δολάρια, που είναι πολύ κοντά στο κατώτερο όριο των τιμών, σημειώνει ο Ντμίτρι Αλεξαντρόφ. Οι τιμές του πετρελαίου είναι σταθερές. Άρα, η Gazprom προφανώς θα προσφέρει εκπτώσεις σε συγκεκριμένες χώρες, λέει ο Βιτάλι Κριουκόφ.
Οι Ευρωπαίοι, βέβαια, και ειδικά οι χώρες που εξαρτώνται σημαντικά από την Gazprom χρησιμοποιούν ενεργά τα λόμπι (ομάδες πίεσης) για την ισχυροποίηση της θέση τους στις διαπραγματεύσεις με τον ρωσικό γίγαντα. Για τον σκοπό αυτό, εφαρμόζουν ήδη την πρακτική της απειλής με δικαστική (διαιτητική) προσφυγή, ενώ σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η αντιμονοπωλιακή έρευνα της αγοράς φυσικού αερίου, που ξεκίνησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επιπλέον, η Ρωσία αναγκάστηκε να κάνει υποχωρήσεις κατά τις διαπραγματεύσεις πριν από την ολοκλήρωση της συμφωνίας για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου «South Stream» («Νότιο Ρεύμα»).
Το περασμένο έτος η Gazprom αναγκάστηκε να προχωρήσει σε σημαντικές βελτιώσεις και τροποποιήσεις στα ισχύοντα συμβόλαια φυσικού αερίου. Τον Ιανουάριο το κρατικό μονοπώλιο ανακοίνωσε ότι «με βάση τις συνθήκες της αγοράς» διόρθωσε την τιμή του φυσικού αερίου στις συμβάσεις με την GDF Suez (Γαλλία), τη Wingas (Γερμανία), τη SPP (Σλοβακία), τη Sinergie Italiane (Ιταλία) και την Econgas (Αυστρία). Η τιμή μειώθηκε κατά περίπου 10%. Τον Μάρτιο του 2012 πέτυχε εκπτώσεις και η ιταλική Eni, ενώ τον Ιούλιο η γερμανική E.OΝ.
Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο η Gazprom διόρθωσε την τιμή του φυσικού αερίου για την αυστριακή Centrex και την ολλανδική GasTerra, ενώ το δεύτερο τρίμηνο του 2012 αναγκάστηκε να επιστρέψει περισσότερα από 1,82 δισ. δολάρια (54,6 δισ. ρούβλια) στο πλαίσιο της «εκ των υστέρων» αναθεώρησης των τιμών.
Τον δικό της ρόλο στη μείωση των τιμών θα μπορούσε να παίξει και η αύξηση του όγκου των αγορών φυσικού αερίου των χωρών της Ευρώπης, δήλωσε ο Βιτάλι Κριουκόφ. Πηγές της Gazprom σημειώνουν ότι το κρατικό μονοπώλιο σχεδιάζει να αυξήσει τις εξαγωγές στην Ευρώπη το 2013 από τα 140,5 δισ. στα 151,8 δισ. κυβικά μέτρα. Το 2015 η εταιρεία περιμένει να πουλήσει 209 δισ. κυβικά μέτρα αερίου.
Ωστόσο, προϋποθέσεις για ένα τόσο αισιόδοξο σενάριο δεν υπάρχουν σήμερα, πιστεύουν οι εμπειρογνώμονες. Η οικονομία της Ευρώπης δεν εμφανίζει σημαντική αύξηση και, υπό αυτές τις συνθήκες, οι Ευρωπαίοι καταναλωτές είναι απίθανο να ζητήσουν 30% μεγαλύτερη ποσότητα, σημειώνει ο Ντμίτρι Αλεξαντρόφ. Τις περισσότερες φορές η πραγματικότητα διαψεύδει τις εκτιμήσεις του ρωσικού μονοπωλίου. Συχνά, οι προβλέψεις για αύξηση κατά 10% γίνονται από την ίδια τη Gazprom για τυπικούς λόγους, προσθέτει συνάδελφος του Αλεξαντρόφ.
Άνοιγμα στις αγορές της Ρωσίας
Πρόσκληση σε Έλληνες επιχειρηματίες να στραφούν στη ρωσική αγορά απευθύνουν εδώ και καιρό τα ρωσικά ΜΜΕ. «Το άνοιγμα προς τη Ρωσία πρέπει να αποτελέσει μια από τις βασικές προτεραιότητες της Ελλάδας, και ειδικότερα του επιχειρηματικού κόσμου της. Οι στενές ιστορικές σχέσεις των δύο λαών αποτελούν καλή παρακαταθήκη, η οποία σήμερα, σε συνθήκες οξείας οικονομικής κρίσης, επιβάλλεται να ενισχυθεί με στέρεους οικονομικούς δεσμούς» γράφει ο Αλέξανδρος Δημητρίου στην ιστοσελίδα «Ρωσία Τώρα».
Μήνυμα στους Έλληνες επιχειρηματίες, να σταματήσουν την εσωστρέφεια και να κάνουν ανοίγματα κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες και όχι τόσο στις «ώριμες αγορές», στέλνει ο γενικός διευθυντής της Togas Moscow, μιας από τις μεγαλύτερες ελληνικές εταιρείες υφασμάτων στη Ρωσία, ο κ. Κώστας Τόγκας.
Σημαντικές πρωτοβουλίες είναι ανάγκη να αναλάβουν Μόσχα και Αθήνα για τη δημιουργία μιας στέρεας οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής γέφυρας ανάμεσα στις δύο χώρες. Κάτι τέτοιο θα ανοίξει το δρόμο όχι μόνον για σημαντικές διακρατικές συμφωνίες, προκειμένου να υλοποιηθούν μεγάλα έργα και στρατηγικές επενδύσεις, αλλά και για τη δραστηριοποίηση Ελλήνων και Ρώσων επιχειρηματιών. Εκτός των επιχειρηματικών κολοσσών, δηλαδή, που θα ευνοηθούν, τέτοιου είδους κινήσεις θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για να αναπτυχθεί το «επιχειρείν» από μεσαίες, ακόμα και από μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Ανάγκη επαναστατικών αλλαγών
Προσκαλούνται, λοιπόν, τόσο επιχειρηματίες όσο και παραγωγοί να αλλάξουν νοοτροπία και να μπουν δυναμικά στο παιχνίδι των εξαγωγών. Οι «λογικές» των παλιών καλών εποχών, των επιδοτήσεων και των κρατικοδίαιτων κερδών, αποτελούν πλέον παρελθόν.
Σε συζητήσεις με Ρώσους επιχειρηματίες επανειλημμένως έχει επισημανθεί η «ευκαιριακή» τακτική κάποιων Ελλήνων επιχειρηματιών -μεγάλων ή μικρομεσαίων- οι οποίοι, ειδικά μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ στην αρχή της δεκαετίας του 1990, αντί να προχωρήσουν σε σοβαρές επιχειρηματικές κινήσεις και να επενδύσουν σε βάθος χρόνου στη Ρωσία, προχώρησαν σε ευκαιριακές κινήσεις με στόχο το εύκολο και προσωρινό κέρδος.
Δεν είναι τυχαίο ότι από τις εκατοντάδες ελληνικές εταιρείες που το 1990 έσπευσαν να «κατακτήσουν» τη Ρωσία σήμερα λίγες έχουν απομείνει. Στη χώρα, πλέον, τις ελληνικές εταιρείες τις έχουν ξεπεράσει επιχειρήσεις άλλων χωρών της ΕΕ. Κι όμως, η Ελλάδα θα μπορούσε να κατέχει στη Ρωσία μια θεαματικά καλύτερη θέση από τη σημερινή. Και η οποία, δυστυχώς, είναι εκείνη του φτωχού συγγενή.
Πολιτικές πρωτοβουλίες
Η ανάπτυξη του επιχειρείν, βεβαίως, είναι ευνόητο ότι δεν μπορεί να γίνει χωρίς να «στρώσουν το χαλί» οι κυβερνήσεις και των δύο χωρών. Ανέκαθεν οι σχέσεις Μόσχας και Αθήνας καθορίζονταν πρωτίστως από τις πολιτικές ηγεσίες των δύο χωρών. Ποιος ξεχνά το ιστορικό μεταπολεμικό άνοιγμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή προς τη Ρωσία, κατά τη Μεταπολίτευση, και κατόπιν του Ανδρέα Παπανδρέου στη δεκαετία του 1980. Τότε κλείστηκαν μεγάλες οικονομικές συμφωνίες.
Στις δεκαετίες 1990 και 2000, αν και έγιναν κάποια σημαντικά βήματα, οι στόχοι που έμπαιναν στο πλαίσιο των ελληνορωσικών σχέσεων τις περισσότερες φορές δεν επιτυγχάνονταν. Ιδίως από το 2009, μάλιστα, παρατηρείται ένα ιδιότυπο πάγωμα στις σχέσεις των δύο χωρών, το οποίο, κατά τη Μόσχα, οφείλεται στην ελληνική πλευρά.
Από το 2012, πάντως, και ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες, επιχειρείται αναθέρμανση των διμερών σχέσεων. Η Ρωσία, όμως, δεν παύει να υπογραμμίζει ότι, στην περίπτωση των επενδύσεων στην Ελλάδα, δεν ζητά προνομιακή μεταχείριση για τις ενδιαφερόμενες ρωσικές εταιρείες, αλλά ισότητα. Διπλωμάτες μάλιστα, σημειώνουν με έμφαση ότι δεν είναι δυνατόν οι κάθε λογής «Δυτικοί καλοθελητές» να κόπτονται δήθεν για τους κανόνες της αγοράς και, όταν βλέπουν ότι η Ρωσία προηγείται, να μιλούν για «ρωσικά μονοπώλια» και για «εξάρτηση της Ελλάδας από τη Ρωσία».
Όπως γράφει στο Russia Beyond The Headlines η Άννα Λιάτσου, που πήρε συνέντευξη από τον Έλληνα επιχειρηματία, η εταιρεία Togas δημιουργήθηκε στην Ελλάδα το 1926 από τον Ηλία Τόγκα. Το 1991 έκανε την έξοδό της στη διεθνή αγορά. Το 1995 δημιούργησε στη Μόσχα το πρώτο κατάστημά της και έκτοτε επεκτείνεται διαρκώς σε πολλές πόλεις της Ρωσίας.
Σήμερα, η ελληνική αλυσίδα καταστημάτων με υφάσματα για το σπίτι θεωρείται ηγέτιδα στον τομέα της σε όλη τη Ρωσία. Διαθέτει εργοστάσιο, τμήματα σχεδιασμού, αποθηκευτικούς χώρους και πάρα πολλά καταστήματα, ενώ έχει να προτείνει στους καταναλωτές πάνω από 3.000 προϊόντα. Πρόκειται για μια από τις λίγες επιτυχημένες κινήσεις Ελλήνων επιχειρηματιών στη Ρωσία. Η εταιρεία αναπτύχθηκε παρά τα προβλήματα που αντιμετώπισε, ειδικά εξαιτίας της μεγάλης κρίσης -μεγαλύτερης από την ελληνική- που έπληξε τη Ρωσία το 1998.
– Πόσα είναι τα μαγαζιά που διαθέτουν προϊόντα σας και σε ποιες πόλεις;
– Είμαστε η μεγαλύτερη αλυσίδα λιανικής στη ρωσική επικράτεια με είδη home textile. Έχουμε 72 καταστήματα σε όλη τη Ρωσία και 44 «shop in shop». Συνολικά 116 καταστήματα. Ο χώρος των καταστημάτων μας είναι από 120 μέχρι 750 τετραγωνικά μέτρα. Τα μισά από αυτά είναι στη Μόσχα και τα υπόλοιπα στην Αγία Πετρούπολη, στο Εκατερίνμπουργκ, στο Νίζνι Νόβγκοροντ, στο Καζάν, στο Κρασναντάρ. Είμαστε εγκατεστημένοι σε όλες τις πόλεις με πληθυσμό άνω του 1.000.000 κατοίκων και τώρα έχουμε αρχίσει τη διείσδυση σε μικρότερες πόλεις, με πληθυσμό 500.000-1.000.000 κατοίκων, σαν το Βλαδιβοστόκ, το Ομσκ κ.λπ.
– Στην κρίση που περνάει η Ελλάδα, τι θα προτείνατε στους επιχειρηματίες;
– Να κοιτάξουν σοβαρά την εξωστρέφεια της επιχείρησης. Ο Έλληνας μπορεί να κάνει θαυμάσια πράγματα όταν βγει να ανταγωνιστεί στη διεθνή αρένα. Πρέπει να ξεχάσουν την ελληνική θάλασσα, την ελληνική ομορφιά, και να επικεντρωθούν σε αγορές που είναι ακόμα σε νηπιακό επίπεδο. Από τις ώριμες αγορές θα κερδίσουν μόνο ψίχουλα. Οι ενδιαφέρουσες αγορές είναι σε Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Αραβία και Βραζιλία, που βρίσκονται σε οργασμό ανάπτυξης.
– Θεωρείτε πως η Ρωσία είναι μια αγορά που θα μπορούσε να συμβάλει στη έξοδο από την κρίση για τους Έλληνες;
– Βεβαίως. Νομίζω ότι ο μοναδικός δρόμος για έξοδο από την κρίση για μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι οι εξαγωγές και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων τους. Η Ρωσία είναι η πιο σημαντική αγορά στο «ανατολικό Μπλοκ».
– Βρίσκεστε στη ρωσική αγορά πολλά χρόνια; Ποια ήταν τα πιο σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίσατε;
– Βρίσκομαι στη Ρωσία από το 1994 και το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίσαμε ως εταιρεία ήταν στο ξεκίνημα, το 1998, που υποτιμήθηκε το ρούβλι, με αποτέλεσμα τη μεγάλη κρίση για όλη τη ρωσική επικράτεια. Μας πήρε τρία χρόνια για να ορθοποδήσουμε. Πιστεύω, η κρίση τότε ήταν μεγαλύτερη από εκείνη της Ελλάδας. Οι δρόμοι της Μόσχας παρέλυσαν για περισσότερους από έξι μήνες. Θέλει υπομονή και επιμονή. Δεν κερδίζεται ένας αγώνας με λίγες μάχες. Θέλει συνεχείς μάχες και όραμα.
– Κάποιοι στην Ελλάδα μιλάνε για αξεπέραστα εμπόδια στη Ρωσία, για κίνδυνο να χάσουν τα χρήματά τους. Εσείς, που παρά τις δυσκολίες μένετε στη Ρωσία, τι απαντάτε; Τελικά αξίζει να έρθει κάποιος στη Ρωσία για να δουλέψει;
– Αυτοί που τα λένε αυτά δεν έχουν γνώση της χώρας. Δεν υπάρχει πρόβλημα αξιοπιστίας για τους Ρώσους επιχειρηματίες. Εγώ προσωπικά, κατά τη διάρκεια 17 χρόνων στη Ρωσία, δεν έχω χάσει χρήματα από Ρώσους. Απλώς, οι περισσότεροι Έλληνες επιχειρηματίες που έχω γνωρίσει δεν έχουν κοιτάξει τη Ρωσία με τη σοβαρότητα μιας αγοράς 140.000.000 κατοίκων που συνεχώς αναπτύσσεται. Πρέπει να ξέρουν, όμως, ότι όσο περνάει ο καιρός το «διαβατήριο» για να μπεις στη ρωσική αγορά θα αποκτιέται με μεγαλύτερη δυσκολία. Οι Έλληνες επιχειρηματίες πρέπει να βιαστούν.
Πηγή: http://izvestia.ru/news/544100#ixzz2JdfwYcEV
Επιμέλεια: Κ. Μπετινάκης
