Τελικά δεν φαίνεται να την γλιτώνει η Ισπανία, παρά τα πρώτα χαμόγελα και τις καθησυχαστικές παρεμβάσεις του πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι.
Ο εκπρόσωπος του επιτρόπου Όλι Ρεν, Αμαντέου Αλταφάζ, ξεκαθάρισε πως η Μαδρίτη θα υποστεί την παρουσία μίας τρόικας και την υπογραφή Μνημονίου το οποίο στην περίπτωση αυτή αποκαλείται μνημόνιο συναντίληψης.
Το σημαντικότερο ίσως στοιχείο είναι ότι το επιτόκιο βάσει του οποίου η Ισπανία θα κληθεί να αποπληρώσει το δάνειο που θα λάβει από την Ευρώπη, θα ανέρχεται από 3-4%, με λίγα λόγια περίπου στο ύψος με το οποίο αποπληρώνουν τα χρέη τους η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία.
Μετά και την υποβάθμιση άλλων δύο ισπανικών τραπεζών από τη Fitch αλλά και τη διάγνωση από τους ειδικούς ότι η Ιταλία θα αποτελέσει τον αμέσως επόμενο στόχο, ο ευρωπαϊκός μεσογειακός Νότος βρίσκεται επί της ουσίας εδώ και αρκετά εικοσιτετράωρα εκτός χρηματαγορών, όπως επισημαίνουν άλλωστε σειρά οικονομολόγων σε κοινό τους άρθρο στη γερμανική επιθεώρηση «Der Spiegel» που κυκλοφόρησε τη Δευτέρα.
Μνημόνιο αλά Ισπανικά
Σάρκα και οστά λαμβάνει το σχέδιο διάσωσης των ισπανικών τραπεζών, με τους Ευρωπαίους αξιωματούχους να «κατευνάζουν» τις φωνές που μιλούν για «θρίαμβο» των Ισπανών διαπραγματευτών.
Σύμφωνα με δηλώσεις του επιτρόπου Χοακίν Αλμούνια και του Γερμανού υπουργού Οικονομικών, Βολφκγανγκ Σόιμπλε το δάνειο θα συνοδεύεται από όρους και θα εποπτεύεται από την τρόικα, παρά το γεγονός ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν θα συμμετάσχει οικονομικά.
«Φυσικά και θα υπάρξουν όροι. Όποιος δίνει χρήματα ποτέ δεν τα δίνει τσάμπα. Θα έρθουν άνθρωποι στην Ισπανία, για να βεβαιωθούν ότι τα χρήματα χρησιμοποιούνται σωστά», τόνισε ο Χοακίν Αλμούνια.
«Θα υπάρξει τρόικα και σε αυτήν την περίπτωση και βεβαίως θα επιβεβαιώνεται ότι το πρόγραμμα εφαρμόζεται», επισήμανε από την πλευρά του ο Βολφκγανγκ Σόιμπλε.
Κατά πάσα πιθανότατα, το επίσημο αίτημα βοήθειας θα κατατεθεί από τη χώρα των Ιβήρων πριν το προγραμματισμένο Eurogroup της 21ης Ιουνίου και το επιτόκιο του δανείου θα διαμορφωθεί μεταξύ του 3% και 4%.
Ο Αμαντέου Αλταφάζ, ο εκπρόσωπος του Επιτρόπου Όλι Ρεν επισήμανε ότι θα υπάρξουν πολύ αυστηροί όροι για το χρηματοπιστωτικό τομέα, όχι μόνο για τις τράπεζες που θα διασωθούν, οι οποίες θα είναι υπό προσεκτική επιτήρηση, αλλά για όλο το ισπανικό τραπεζικό σύστημα.
Πέρα από την αναδιάρθρωση του τραπεζικού τομέα, η κυβέρνηση Ραχόι έχε ήδη δεσμευτεί να εφαρμόσει αυστηρά μέτρα λιτότητας, που θα πλήξουν περισσότερο την ανάπτυξη και την απασχόληση. Οι Ισπανοί πολίτες φοβούνται για τις επιπτώσεις της τραπεζικής διάσωσης στην οικονομία, ενώ υπάρχει ανησυχία ότι 100 δισεκατομμύρια για τις τράπεζες δεν είναι αρκετά και ότι τελικά η χώρα θα χρειαστεί συνολική διάσωση.
Το πρακτορείο Reuters εκτιμά ότι το πρόγραμμα διάσωσης των ισπανικών τραπεζών θα επιβαρύνει κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες τη σχέση χρέους/ΑΕΠ, ανεβάζοντάς το κοντά στο 90%, τη στιγμή που η χώρα είναι αντιμέτωπη με την οικονομική ύφεση και η ανεργία βρίσκεται στο 24%.
Το ευρωπαϊκό σχέδιο βοήθειας των ισπανικών τραπεζών καλύπτει και το χειρότερο σενάριο, ανακοίνωσε από την πλευρά του ο οίκος αξιολόγησης Fitch, που εκτιμά πως οι ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των ισπανικών τραπεζών φθάνουν τα 60 δισεκατομμύρια ευρώ.
Τα σενάρια του Reuters και η φιλολογία του τρόμου
Μέτρα όπως ο περιορισμός των αναλήψεων από ATM, έλεγχοι στα σύνορα και κεφαλαιακοί έλεγχοι φέρονται να έχουν συζητήσει οι Ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών σε περίπτωση που η Ελλάδα ζητήσει να βγει από το ευρώ.
Σύμφωνα με δηλώσεις ανώνυμων αξιωματούχων που επικαλείται το Reuters, αυτές οι ιδέες αποτελούν μέρος των σχεδίων έκτακτης ανάγκης. Όπως επισημαίνουν οι αξιωματούχοι οι συζητήσεις αποτελούν κυρίως προετοιμασία για κάθε ενδεχόμενο, παρά σχεδιασμό για κάτι που έχει πιθανότητες να γίνει.
Ωστόσο, με αυξημένη την πολιτική αβεβαιότητα στην Ελλάδα ενόψει των εκλογών, η ανάγκη για μέτρα έκτακτης ανάγκης είναι ενισχυμένη, σημείωσαν οι αξιωματούχοι. Εκτός των προαναφερθέντων μέτρων φέρεται να έχει συζητηθεί επίσης η αναστολή της συμφωνίας Σένγκεν η οποία επιτρέπει την ελεύθερη διακίνηση πολιτών εντός 26 χωρών.
«Ένας σχεδιασμός έκτακτης ανάγκης βρίσκεται σε εξέλιξη για ένα σενάριο ,στο πλαίσιο του οποίου η Ελλάδα θα φύγει», αναφέρει μία από τις πηγές που είχε συμμετοχή στις τηλεδιασκέψεις. «Ο περιορισμός των αναλήψεων από τα ATMs και ο περιορισμός της κίνησης των κεφαλαίων έχουν εξεταστεί και αξιολογηθεί».
Μια άλλη πηγή επιβεβαίωσε τις συζητήσεις, συμπεριλαμβανόμενης της αναστολής της Συνθήκης Σένγκεν ως μια από τις επιλογές που συζητήθηκαν.
Έκκληση Όλι Ρεν για την Οικονομική και Νομισματική Ένωση 2.0
Την ώρα που οι τριγμοί στην Ευρώπη και την Ευρωζώνη είναι εμφανείς όσο ποτέ, ο Επίτροπος Όλι Ρεν απευθύνει κάλεσμα για την έναρξη της επόμενης φάσης της οικονομικής και νομισματικής ενοποίησης της Ευρωζώνης, την οποία ο ίδιος αποκάλεσε «Οικονομική και Νομισματική Ένωσης 2.0».
Ο επίτροπος, πρότεινε τη δημιουργία ενός οδικού χάρτη που θα καταλήγει με τη μεταφορά μεγαλύτερου μέρους της εθνικής κυριαρχίας και ευρύτερου επιμερισμού των κινδύνων ανάμεσα στις 17.
«Είναι ώρα να προχωρήσουμε – να συζητήσουμε και να αποφασίσουμε πως θα ολοκληρώσουμε τη δημιουργία μίας Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης 2.0, ώστε η Ευρωζώνη να έχει μία στερεή βάση για βιώσιμη ανάπτυξη και δημιουργία θέσεων εργασίας», τόνισε Ρεν σε ομιλία του στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο.
Πρόσθεσε πως η έκδοση αμοιβαίου χρέους δεν είναι μπορεί να είναι εύκολη ή γρήγορη. «Δεν υπάρχει καμία κίνηση που να παρέχει από μόνη της μία μοναδική πειστική λύση στα πολύπλοκα προβλήματα της πολύπλοκης Ευρωζώνης».
Στη συνέχεια ο επίτροπος υπερασπίστηκε την πρόταση της Κομισιόν για τη δημιουργία τραπεζικής ένωσης που θα περιλαμβάνει την εγγύηση καταθέσεων και τη δημιουργία ταμείου για τη διάλυση διασυνοριακών τραπεζών. «Το βασικό σημείο είναι το ίδιο: ο επιμερισμός του κινδύνου στο σχήμα εγγύησης καταθέσεων είναι δύσκολο να ανταποκριθεί με μία αποκεντροποιημένη ευθύνη για την επόπτευση των τραπεζών».
Βόμβα Στίγκλιτς
Τα χαμόγελα των αγορών μετά την απόφαση για τη διάσωση των ισπανικών τραπεζών από την Ε.Ε. έρχεται να «παγώσει» η συνέντευξη του νομπελίστα οικονομολόγου, Τζόζεφ Στίγκλιτς, ο ο-ποίος υποστηρίζει ότι το ευρωπαϊκό σχέδιο είναι καταδικασμένο σε αποτυχία.
Μιλώντας την Παρασκευή στο πρακτορείο Reuters, ο Στίγκλιτς υποστήριξε ότι η βοήθεια προς τις ισπανικές τράπεζες οδηγεί σε ένα φαύλο κύκλο αλληλεξάρτησης τραπεζικού συστήματος και δημοσίου χρέους, σε μία «οικονομία βουντού», όπως είπε χαρακτηριστικά στη συνέντευξη που δημοσιεύει σήμερα η «El Mundo», ενώ προέκρινε ως μόνη λύση για την Ευρωζώνη τη δημιουργία ενιαίας τραπεζικής αρχής και την προώθηση πολιτικών ανάπτυξης.
«Η ισπανική κυβέρνηση στηρίζει τις ισπανικές τράπεζες και οι ισπανικές τράπεζες στηρίζουν την ισπανική κυβέρνηση» είπε ο κ. Στίγκλιτς, προειδοποιώντας ότι ουσιαστικά πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο.
Αυτό, σύμφωνα με τον Στίγκλιτς, σημαίνει ότι, εάν η Μαδρίτη αποφασίσει να κάνει χρήση όλου του ποσού των 100 δις ευρώ που προβλέπει το σχέδιο διάσωσης των ισπανικών τραπεζών, το δημόσιο χρέος της ως προς το ΑΕΠ αναμένεται να επιβαρυνθεί κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες.
Ήδη, χωρίς την αύξηση που θα προσθέσει το σχέδιο διάσωσης των τραπεζών, το χρέος της Ισπανίας ως ποσοστό του ΑΕΠ θα ανερχόταν, σύμφωνα με εκτιμήσεις, στο 80%, από 68,5% που ήταν στα τέλη του 2011. Η αύξηση του χρέους με τη σειρά της σημαίνει αύξηση του κόστους δανεισμού του ισπανικού κράτους από τους διεθνείς επενδυτές.
Ο φαύλος κύκλος, ωστόσο, δεν κλείνει εδώ. Οι ισπανικές τράπεζες, ανάμεσά τους και η Τράπεζα της Ισπανίας, ήταν, σύμφωνα με έκθεση της ισπανικής κεντρικής τράπεζας που επικαλείται το Reuters, οι βασικοί αγοραστές του ισπανικού χρέους που εκδόθηκε μέσα στο 2011. Σε περίπτωση αύξησης των επιτοκίων δανεισμού της Ισπανίας, αυξάνεται και ο κίνδυνος να αναγκαστεί να καταφύγει το ισπανικό κράτος πάλι στις τράπεζες της χώρας- τις οποίες σήμερα καλείται να διασώσει.
Ανάλογα σχέδια δεν έχουν λειτουργήσει πουθενά, επισημαίνει ο Στίγκλιτς.
«Το να έχεις τοίχους προστασίας, τη στιγμή που ρίχνεις κηροζίνη στη φωτιά, δεν πρόκειται να λειτουργήσει. Αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να αντιμετωπίσεις το πρόβλημα που υποβόσκει, δηλαδή να τονώσεις την ανάπτυξη» είπε.
Ο νομπελίστας οικονομολόγος κάλεσε, παράλληλα, τη Γερμανία να προχωρήσει σε τολμηρές αποφάσεις.
«Η Γερμανία πρέπει να έρθει αντιμέτωπη με το ερώτημα αν θέλει να πληρώσει το τίμημα της διά-λυσης του ευρώ ή το τίμημα του να κρατηθεί το ευρώ. Νομίζω ότι το τίμημα που θα πληρώσει, αν διαλυθεί το ευρώ, θα είναι μεγαλύτερο από το τίμημα της διατήρησης του ευρώ» υποστήριξε ο κ. Στίγκλιτς.
Έκθεση-φωτιά του ΔΝΤ τονίζει τον κίνδυνο που διατρέχει η οικονομία της Φινλανδίας
Με έκθεση του ΔΝΤ που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα, δίνεται έμφαση στους κινδύνους που κρύβει για την φινλανδική οικονομία η ευρωπαϊκή κρίση.
«Παρά τα δυνατά θεμέλια και ένα ιστορικό καλών πολιτικών, η βραχυπρόθεσμη προοπτική της Φινλανδίας απειλείται από εντεινόμενες εξωτερικές πιέσεις», σχολιάζει το Ταμείο και προσθέτει: «Η οικονομική δραστηριότητα στην ευρωζώνη αναμένεται να αποδυναμωθεί αξιοπρόσεχτα το 2012, στον απόηχο της απομόχλευσης του χρηματοπιστωτικού τομέα και της δημοσιονομικής προσαρμογής σε αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες», συνεχίζει το ΔΝΤ, προειδοποιώντας ότι «Διαχύσεις στη Φινλανδία θα μπορούσαν να είναι σημαντικές, δεδομένης της πολύ ανοιχτής οικονομίας της, του εμπορίου και των χρηματοπιστωτικών συνδέσμων με την Ευρώπη».
Η Φιλανδία συμπεριλαμβάνεται στη μειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών που εξακολουθούν να διατηρούν τα τρία «Α» όσον αφορά την αξιολόγηση της πιστοληπτικής της ικανότητας από τους οίκους αξιολόγησης.
Ήταν δε το μοναδικό μέλος της νομισματικής ένωσης που ζήτησε την παροχή εγγυήσεων από την Ισπανία εάν η χρηματοδότησή της γίνει μέσω του προσωρινού μηχανισμού EFSF.
Ωστόσο, «αγκάθι» για τη χώρα αποτελεί η μικρή αύξηση που παρουσιάζει το ΑΕΠ της το 2012 (μόλις κατά 0,5%) ενώ πέρυσι η χώρα είχε ανάπτυξη 3%, όπως προβλέπει το Ταμείο.
