«Παρελθόν» είναι, με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, τα άμισθα υποθηκοφυλάκεια καθώς η Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου έκρινε με μεγάλη πλειοψηφία πως η κατάργηση τους δεν αντίκειται στο Σύνταγμα. Είναι χαρακτηριστικό πως μόνο δύο σύμβουλοι Επικρατείας είχαν διαφορετική άποψη και μειοψήφησαν.
Με την υπ’αριθμόν 1757/2019 απόφαση της υπό την προεδρία της Αικατερίνης Σακελλαροπούλου, κρίθηκε ότι η κατάργηση των άμισθων υποθηκοφυλακείων που έγινε με τον ν.4512/2018 και η μεταφορά των αρμοδιοτήτων τους στην «Ελληνικό Κτηματολόγιο» δεν προσκρούει στο Σύνταγμα, το οποίο στο άρθρο 92 προβλέπει ότι οι συμβολαιογράφοι και οι άμισθοι φύλακες μεταγραφών και υποθηκών είναι μόνιμοι εφόσον υπάρχουν οι σχετικές υπηρεσίες ή θέσεις. Από το επίμαχο άρθρο κατά τους δικαστές συνάγεται ότι «το Σύνταγμα δεν περιέχει εγγύηση θεσμού για τα άμισθα υποθηκοφυλακεία, όπως και για τα υποθηκοφυλακεία εν γένει».
Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, το Σύνταγμα δεν κατοχυρώνει, τα άμισθα υποθηκοφυλακεία ως θεσμό και ως οργανωτικό σχήμα δημόσιας υπηρεσίας υπαγόμενης στην εποπτεία του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και εξαρτημένης από τις δικαστικές αρχές, υπό την έννοια ότι απαγορεύει στο νομοθέτη, ο οποίος διαθέτει ευρεία διακριτική ευχέρεια ως προς τη ρύθμιση της οργάνωσης και στελέχωσης των δημοσίων υπηρεσιών, να επιλέξει άλλο σύστημα καταχώρισης και δημοσιότητας των δικαιωμάτων των πολιτών και του Δημοσίου στην ακίνητη περιουσία, να αναθέσει σε υπηρεσίες οργανωμένες κατά διαφορετικό τρόπο τόσο την τήρηση του νέου αυτού συστήματος, όσο και, μεταβατικά, μέχρι την πλήρη λειτουργία του εν λόγω συστήματος, την τήρηση του συστήματος μεταγραφών και υποθηκών και, συνεπώς, να καταργήσει τα υποθηκοφυλακεία.
Με την ίδια απόφαση της Ολομέλειας κρίθηκε, ακόμη, ότι η ένταξη των υπηρετούντων ως ειδικών άμισθων υποθηκοφυλάκων σε θέσεις Προϊσταμένων Κτηματολογικών Γραφείων ή Προϊσταμένων Υποκαταστημάτων Κτηματολογικών Γραφείων ή Αναπληρωτών Προϊσταμένων Κτηματολογικών Γραφείων ή Υποκαταστημάτων τους δεν αντίκειται στο Σύνταγμα.
