Οι Yπουργοί Οικονομικών και οι κεντρικοί τραπεζίτες θα συναντηθούν στην Ουάσιγκτον τις επόμενες ημέρες εν μέσω οικονομικής αναταραχής που θα μπορούσε να οδηγήσει τον κόσμο σε ύφεση. Και θα δυσκολευτούν να δώσουν μια συντονισμένη απάντηση.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο πεισματικά υψηλός πληθωρισμός, τα αυξανόμενα επιτόκια, το εύθραυστο τραπεζικό σύστημα και η βραδύτερη ανάπτυξη στην Κίνα είναι όλα διαφαινόμενες απειλές.
Υπάρχουν επίσης αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ των εθνών, με τις πλούσιες χώρες να αυξάνουν με μανία τα επιτόκια για να φρενάρουν τις αυξανόμενες τιμές προκαλώντας έτσι συντριπτικά βάρη χρέους στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Η Κίνα ανταγωνίζεται τις ΗΠΑ και την ΕΕ, οι οποίες αντιμετωπίζουν τις δικές τους εσωτερικές συγκρούσεις για το εμπόριο. Και ο γεωπολιτικός ρόλος της Ρωσίας συνεχίζει να διχάζει έντονα τις κυβερνήσεις.
«Θα είναι χαοτικό», είπε ο Ντάγκλας Ρέντικερ, ο οποίος εκπροσώπησε τις ΗΠΑ στο διοικητικό συμβούλιο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου από το 2010 έως το 2012.
Υπογραμμίζοντας τους εκκολαπτόμενους φόβους, η Παγκόσμια Τράπεζα προειδοποίησε τον περασμένο μήνα για μια επικείμενη «χαμένη δεκαετία» για την οικονομία που θα μπορούσε να μειώσει τη δυναμική για την καταπολέμηση της φτώχειας και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Ο διευρυνόμενος κατάλογος των οικονομικών αβεβαιοτήτων θα διαποτίσει τις εαρινές συνεδριάσεις του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας λίγα μόλις οικοδομικά τετράγωνα από τον Λευκό Οίκο, θέτοντας μεγάλες προκλήσεις για τους ηγέτες καθώς αντιμετωπίζουν περιορισμούς σε τρόφιμα και ενέργεια, σοβαρά φορτία χρέους στις αναπτυσσόμενες χώρες και παγκόσμια υπερθέρμανση.
«Θα υπάρξει μεγάλη σύγκρουση με την κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας», δήλωσε ο Μαρκ Σόμπελ, πρόεδρος των ΗΠΑ στο Επίσημο Φόρουμ Νομισματικών και Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων και πρώην αξιωματούχος του Υπουργείου Οικονομικών που υπηρέτησε ως εκπρόσωπος των ΗΠΑ στο ΔΝΤ. «Πολλές περίπλοκες ερωτήσεις. Πολλή ομίχλη.»
«Υπάρχουν πολλά διαφορετικά θέματα σε αυτές τις συναντήσεις και δεν είναι απαραίτητα εναρμονισμένα σε μια αφήγηση», δήλωσε ο Rediker, διευθύνων συνεργάτης της International Capital Strategies. «Τα έχετε κάνει όλα να συμβαίνουν ταυτόχρονα σε μια στιγμή που δεν υπάρχει συγκεκριμένη ηγεσία που να οδηγεί την ατζέντα ή την αφήγηση προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση».
Αμερικανοί αξιωματούχοι, με επικεφαλής την υπουργό Οικονομικών Janet Yellen, θα προσπαθήσουν να προβάλουν συγκρατημένη αισιοδοξία, αλλά θα αντιμετωπίσουν επίσης ερωτήματα σχετικά με την απάντηση της κυβέρνησης στις χρεοκοπίες των περιφερειακών τραπεζών τον περασμένο μήνα και σε ποιο βαθμό υπάρχει πιθανή διάχυση στην παγκόσμια οικονομία, ειδικά καθώς οι δανειστές περιορίζουν τις πιστώσεις για επιχειρήσεις.
«Δεν έχετε καμία πραγματική κινητήρια δύναμη ανάπτυξης», είπε η Liliana Rojas-Suarez, ανώτερη συνεργάτιδα στο Κέντρο Παγκόσμιας Ανάπτυξης. «Δεν είναι ότι η μία περιοχή είναι πιο αδύναμη από την άλλη. Όπου κι αν κοιτάξετε, η ανάπτυξη είναι πολύ χαμηλή, και φυσικά αυτό επηρεάζει όλα τα άλλα».
Η οικονομία των ΗΠΑ αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 0,4% φέτος, σύμφωνα με την Federal Reserve, πριν επιταχυνθεί συγκρατημένα στο 1,2% το 2024. Η Fed έχει οδηγήσει την επιβράδυνση με τις πιο απότομες αυξήσεις επιτοκίων των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών, σχεδιασμένες για να δαμάσουν τον πληθωρισμό.
«Υπάρχει μια θεμελιώδης πρόκληση για τις ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί έρχονται και μα λένε για την ανάπτυξη της οικονομίας τους και πώς τα πάνε σχετικά καλά σε σύγκριση με τις άλλες προηγμένες οικονομίες», δήλωσε ο Τζος Λίπσκι, ανώτερος διευθυντής στο Κέντρο Γεωοικονομικής του Ατλαντικού Συμβουλίου και πρώην σύμβουλος του ΔΝΤ.
Οι προοπτικές ανάπτυξης στην Ευρώπη είναι αβέβαιες, καθώς αντιμετωπίζει επίσης έναν τραπεζικό κλάδο σε φάση αναταράξεων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατάφερε να ξεπεράσει τον χειμώνα καλύτερα από το αναμενόμενο και να παρακάμψει την ύφεση χάρη στην πτώση των τιμών της ενέργειας που είχε φτάσει σε εντυπωσιακά υψηλά το περασμένο καλοκαίρι.
Ωστόσο, οι βασικοί δείκτες του πληθωρισμού συνεχίζουν να αυξάνονται και η επακόλουθη ταχεία μείωση της προσφοράς χρήματος από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προκαλεί ανησυχίες για τις προοπτικές του ευρωπαϊκού οικονομικού μπλοκ.
Η οικονομία της ΕΕ αναμένεται να μείνει στάσιμη φέτος ,κάτω από 1 ποσοστιαία μονάδα ανάπτυξης, πατώντας φρένο μετά το 3,5% πέρυσι — υψηλότερα από τις ΗΠΑ και την Κίνα.
«Δεν νομίζω ότι οι συνεδριάσεις του ΔΝΤ θα έχουν ελπιδοφόρα διάθεση – θα είναι κάπως καταθλιπτικό», είπε ο Rojas-Suarez. «Οι άνθρωποι θα έχουν καλά πιθανά αποτελέσματα – όπως, ότι η χρηματιστηριακή αγορά ανακάμπτει, και πως οι αγορές είναι σχετικά ήρεμες τώρα. Αλλά την ίδια στιγμή, η αίσθηση ευθραυστότητας σε κάθε γωνιά που στρίβετε είναι νομίζω η διάθεση που θα κυριαρχήσει».
Ένα σημαντικό ζήτημα που αιωρείται πάνω από τις συναντήσεις είναι ο ρόλος της Κίνας, η οποία μόλις υπέστη μια μεγάλη κυβερνητική ανατροπή και βρίσκεται σε ολοένα και μεγαλύτερη αντίθεση με τις ΗΠΑ για το εμπόριο και την τεχνολογία. Τα ερωτήματα περιλαμβάνουν εάν η Κίνα θα πρέπει να έχει μεγαλύτερο λόγο στη διακυβέρνηση των διεθνών θεσμών, ανάλογη με την οικονομική της ισχύ και εάν θα βοηθήσει στις προσπάθειες να αμβλυνθεί η πίεση του χρέους στις αναπτυσσόμενες χώρες, δεδομένου ότι είναι τόσο μεγάλος δανειστής.
«Φτάνεις σε ένα σημείο όπου αμφισβητείται η ίδια η νομιμότητα των ίδιων των θεσμών», είπε ο Rediker.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου δήλωσε την Τετάρτη ότι το παγκόσμιο εμπόριο αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,7% φέτος – μια ισχυρότερη προοπτική από ό,τι είχε τον Οκτώβριο. Ωστόσο, προειδοποίησε ότι η διεθνής οικονομία είναι εύθραυστη, με το εμπόριο να συνεχίζει να ανακάμπτει από την περίοδο της Πανδημίας ενώ συνεχίζονται τα ωστικά κύματα από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τον υψηλό πληθωρισμό.
Η Παγκόσμια Τράπεζα – ο διεθνής δανειστής προς τις αναπτυσσόμενες χώρες – δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι χρειάζονται νέες πολιτικές για την τόνωση της παραγωγικότητας και την επιτάχυνση των επενδύσεων για να αποφευχθεί μια δοκιμαζόμενη δεκαετία για την παγκόσμια οικονομία.
Το ΔΝΤ την Τετάρτη προειδοποίησε ότι ο κόσμος θα μπορούσε να χάσει τρισεκατομμύρια δολάρια μελλοντικής οικονομικής παραγωγής εάν χωριστεί σε ανταγωνιστικές γεωπολιτικές φατρίες.
Ο απερχόμενος πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας, Ντέιβιντ Μάλπας, λέει ότι η παγκόσμια οικονομία υποφέρει από στασιμοπληθωρισμό – που σημαίνει χαμηλή ανάπτυξη με επίμονο πληθωρισμό τιμών. Είπε σε εκδήλωση του Ατλαντικού Συμβουλίου την Τρίτη ότι οι ΗΠΑ και η Κίνα έχουν ανακάμψει, αλλά ότι χρειάζεται πολύ περισσότερη παραγωγή και παραγωγικότητα για να ξεφύγουμε από τον στασιμοπληθωρισμό.
Αυτό συμβαίνει καθώς ο κόσμος βιώνει αυτό που περιγράφεται ως «αναστροφή στην ανάπτυξη», με αυξανόμενη φτώχεια και επιδείνωση των προβλημάτων αναλφαβητισμού.
«Αν κοιτάξετε τα πράγματα σήμερα, η πρόκληση είναι ότι μπορεί να μην υπάρξει πρόοδος», είπε ο Malpass. «Πρέπει να αποφύγουμε αυτή τη χαμένη δεκαετία».
