Η ανεργία δεν είναι βεβαίως ίδια για όλες τις περιοχές της χώρας, ούτε οι άνεργοι έχουν ομοιογενή χαρακτηριστικά.
Ο καθένας μένει άνεργος για τους δικούς του λόγους, ενώ ο τόπος κατοικίας και δραστηριοποίησης μπορεί να «καταδικάσει» κάποιον στην περιπέτεια εύρεσης εργασίας επί μακρόν.
Ποιος όμως είναι πραγματικά ο χάρτης της ανεργίας σήμερα;
Στο ερώτημα αυτό απάντησε με σχετική αποκαλυπτική έρευνα κατανομής της απασχόλησης, ανεργίας και μη-συμμετοχής στην αγορά εργασίας στην Ελλάδα σε επίπεδο δήμων και κοινοτήτων από το ΚΕΠΕ.
Η μελέτη αναδεικνύει την ύπαρξη περιοχών των οποίων οι πληθυσμοί εμφανίζουν είτε σχετικά χαμηλά (και στατιστικά διαφορετικά του μέσου όρου) ποσοστά απασχολήσεως, είτε σχετικά υψηλά (και στατιστικά σημαντικά) ποσοστά ανεργίας ή αποχής, είτε κάποιο συνδυασμό αυτών. Εξ αυτών:
(α) Η οικονομική ζώνη Πατρών (245 χιλ. κατοίκων) διακρίνεται για την ύπαρξη χαμηλών ποσοστών απασχολουμένων γυναικών και υψηλών ποσοστών ανέργων ανδρών και γυναικών.
(β) Η οικονομική ζώνη της πόλεως των Ιωαννίνων και παρακείμενες περιοχές επί της Πίνδου (147 χιλ. κατοίκων), καθώς και
(γ) οι οικονομικές ζώνες των πόλεων της Κοζάνης και Πτολεμαΐδας και παρακείμενες περιοχές (128 χιλ. κατοίκων) εμφανίζουν χαμηλά ποσοστά απασχολουμένων ανδρών και γυναικών, υψηλά ποσοστά ανέργων ανδρών και υψηλά ποσοστά απεχουσών γυναικών.
(δ) Η οικονομική ζώνη της πόλεως της Ρόδου (109 χιλ. κατοίκων) εμφανίζει υψηλά ποσοστά απασχολουμένων και ανέργων, καθώς και χαμηλά ποσοστά απεχόντων ανδρών και γυναικών.
(ε) Η οικονομική ζώνη της πόλεως της Χίου και μια σειρά μικρών νησιωτικών κοινωνιών του ανατολικού Αιγαίου (68 χιλ. κατοίκων) εμφανίζει χαρακτηριστικά όμοια με αυτά των περιοχών (β) και (γ).
(στ) Η νήσος Ζάκυνθος και ένα τμήμα της αντίπερα ακτής (93 χιλ. κατοίκων) εμφανίζει υψηλά ποσοστά απασχολουμένων ανδρών και ανέργων ανδρών και γυναικών, καθώς και χαμηλά ποσοστά απεχουσών γυναικών.
(ζ) Η οικονομική ζώνη της πόλεως της Καστοριάς και ο όμορος δήμος Ακριτών (51 χιλ. κατοίκων) εμφανίζει υψηλά ποσοστά ανέργων και χαμηλά ποσοστά απασχολουμένων και απεχόντων ανδρών και γυναικών.
(η) Η οικονομική ζώνη της πόλεως των Γρεβενών και η παρακείμενη κοινότητα Αρρένων (του νομού Καστοριάς) (20 χιλ. κατοίκων) εμφανίζει χαμηλά ποσοστά απασχολουμένων και υψηλά ποσοστά ανέργων και απεχόντων ανδρών και γυναικών.
Από την οικονομετρική ανάλυση προκύπτουν ορισμένα ακόμα (μη χωρικά) αποτελέσματα. Πιο συγκεκριμένα, διαπιστώνεται ότι:
– Οι περιοχές που (λόγω υποδομών, θέσης, και άλλων χαρακτηριστικών) παρουσιάζουν υψηλή συγκέντρωση:
(α) Ασκούντων επιστημονικά-καλλιτεχνικά επαγγέλματα στον κλάδο του εμπορίου, εμφανίζουν υψηλή απασχόληση ανδρών και γυναικών, καθώς και χαμηλή ανεργία ανδρών και αποχή ανδρών και γυναικών.
(β) Ασκούντων επιστημονικά-καλλιτεχνικά επαγγέλματα σε ετερόδικους οργανισμούς, εμφανίζουν υψηλή απασχόληση και χαμηλή αποχή γυναικών.
(γ) Χειριστών και συναρμολογητών σταθερών βιομηχανικών εγκαταστάσεων, μηχανημάτων και εξοπλισμού εργαζομένων στη μεταποιητική βιομηχανία, εμφανίζουν υψηλή απασχόληση ανδρών.
– Έχοντας απομονώσει τις επιδράσεις των χωρικών ιδιαιτεροτήτων και κλαδικών επιρροών, επισημαίνονται επίσης τα εξής:
(α) Η πυκνότητα του πληθυσμού επιδρά θετικά στην απασχόληση και αρνητικά στην αποχή των γυναικών από την αγορά εργασίας, υποδηλώνοντας ότι η αστυφιλία και η αστικοποίηση της υπαίθρου ενδεχομένως παρέχουν αυξημένες εργασιακές ευκαιρίες και δυνατότητες.
(β) Η αναλογικά υψηλότερη από τον μέσο όρο παρουσία ανδρών ηλικίας 20-64 ετών επιδρά θετικά στην απασχόληση των ανδρών ενώ η αναλογικά υψηλότερη παρουσία γυναικών της ιδίας ηλικίας επιδρά θετικά και στις τρεις εναλλακτικές ασχολίες γυναικών.
(γ) Η αναλογικά υψηλότερη παρουσία παιδιών ηλικίας 0-4 ετών στην οικογένεια συνδέεται αφενός με αυξημένη συμμετοχή των γυναικών στην αμειβόμενη εργασία, αφετέρου με την απομάκρυνσή τους από την αγορά εργασίας, προκαλώντας συμπίεση της ανεργίας.
(δ) Η αντίστοιχη παρουσία παιδιών ηλικίας 5-9 ετών συνδυάζεται με μείωση της απασχολήσεως και αύξηση της ανεργίας των γυναικών, καθώς και μείωση της ανεργίας των ανδρών ενώ η παρουσία παιδιών ηλικίας 10-19 ετών έχει αρνητική επίδραση στην ανεργία των γυναικών και, εν γένει, στην συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας.
(ε) Η αναλογικά υψηλότερη παρουσία ατόμων ηλικίας 65-79 ετών επιδρά αρνητικά στην απασχόληση και θετικά στην αποχή των γυναικών (εφόσον ορισμένες αφυπηρετούν και άλλες αποσύρονται από την αγορά εργασίας προκειμένου να φροντίσουν ηλικιωμένους συγγενείς) ενώ η αντίστοιχη παρουσία ατόμων ηλικίας 80 ετών και άνω διεγείρει την απασχόληση των γυναικών (ενδεχομένως εργαζομένων ως οικιακών βοηθών/φροντιστών/συνοδών των ανημπόρων).
Η δημογραφική σύνθεση μιας περιοχής επηρεάζει την οικονομική δραστηριότητα των κατοίκων της και, ως εξ τούτου, δέον να λαμβάνεται υπ’ όψιν από τους διαμορφωτές της οικονομικής πολιτικής.
Έχοντας απομονώσει αυτές τις επιδράσεις, προκύπτει ότι συγκριτικά με την παρουσία ανδρών με χαμηλό επίπεδο τυπικών προσόντων (επιπέδου δημοτικού ή υποδεεστέρου):
(α) Η αναλογικά υψηλότερη παρουσία ανδρών με απολυτήριο γυμνασίου ή λυκείου σε μια περιοχή σχετίζεται με μειωμένη απασχόληση ανδρών, αλλά και μειωμένη απασχόληση και ανεργία και αυξημένη αποχή γυναικών ενώ η αντίστοιχη παρουσία ανδρών με περαιτέρω σπουδές (ΑΕΙ, ΤΕΙ και ΙΕΚ) συνδυάζει μειωμένη απασχόληση ανδρών και αυξημένη αποχή γυναικών.
(β) Η αναλογικά υψηλότερη παρουσία γυναικών όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων συνδυάζεται με αυξημένη αποχή γυναικών (η οποία εκλαμβάνεται ως αυξημένη ενασχόλησις με τα οικιακά). Ωστόσο, η αναλογικά υψηλότερη παρουσία γυναικών με απολυτήριο γυμνασίου ή λυκείου φαίνεται να οξύνει τον ανταγωνισμό στην αγορά εργασίας καθότι συνδυάζεται με αυξημένη ανεργία ανδρών και γυναικών. Από την άλλη, η υψηλότερη παρουσία γυναικών με περαιτέρω σπουδές (ΑΕΙ, ΤΕΙ και ΙΕΚ) σχετίζεται με υψηλότερα ποσοστά απασχολήσεως γυναικών. Προφανώς οι γυναίκες αυτές διαθέτουν κίνητρα και χαρακτηριστικά που προτιμώνται από τους εργοδότες.
(γ) Η αναλογικά υψηλότερη παρουσία κατόχων μεταπτυχιακών τίτλων συνδυάζεται με αυξημέ-νη ανεργία ανδρών. Ενδέχεται οι κάτοχοι των εν λόγω τίτλων (άρρενες και θήλεις) να εξωθούν μέρος του ανδρικού πληθυσμού από θέσεις εργασίας καθιστώντας το άνεργο. Μια άλλη εξήγηση είναι ότι οι άρρενες πτυχιούχοι δεν ικανοποιούνται από τις προοπτικές ή δεν προτιμώνται από τους τοπικούς εργοδότες με αποτέλεσμα να καταλήγουν οι ίδιοι άνεργοι.
