.jpg)
του John J. Hardy, Επικεφαλής Στρατηγικής Συναλλάγματος Saxo Bank
Η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας προχώρησε χθες σε υποτίμηση του κινεζικού γουάν σχεδόν κατά 2%, ενώ ανακοίνωσε σημαντική απελευθέρωση του καθεστώτος συναλλαγματικής ισοτιμίας στο νόμισμα, μια κίνηση που προκάλεσε παγκόσμια αναταραχή στις αγορές συναλλάγματος και κεφαλαίων. Μέχρι τη στιγμή που γραφόταν αυτό το άρθρο, περίπου δώδεκα ώρες μετά την ανακοίνωση, το πιο ελεύθερα κυμαινόμενο γουάν για συναλλαγές στο εξωτερικό (CNH) είχε υποχωρήσει πλέον 1% σε σύγκριση με την πτώση 1,9% του εσωτερικού νομίσματος (CNY), και σχεδόν 3% σε σύγκριση με την προηγούμενη μέρα, υποδηλώνοντας ότι η αγορά προεξοφλεί περαιτέρω αδυναμία στο εσωτερικό γουάν στο άμεσο μέλλον. (Η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας [PBoC] διπλασίασε το επιτρεπτό εύρος διαπραγμάτευσης τον Μάρτιο του 2014 στο 2%, αλλά η συγκεκριμένη διακύμανση ήταν επιτρεπτή αποκλειστικά εντός ενός προκαθορισμένου εύρους από 6,01 έως 6,26 στη συναλλαγματική ισοτιμία του USDCNY. Στην πράξη, η ισοτιμία σπανίως μεταβαλλόταν περισσότερο από ένα πολύ χαμηλό ποσοστό αυτής της τιμής, καθώς ήταν ξεκάθαρο ότι η PBoC επέτρεπε μόνο ομαλές κινήσεις. Το μέγεθος αυτής της ανακοίνωσης για την υποτίμηση προφανώς αξιολογείται με βάση το μέγεθος του προηγούμενου εύρους).
Η υποτίμηση συνοδεύτηκε με ριζικές αλλαγές στη μεθοδολογία καθορισμού της τιμής της ισοτιμίας σε ημερήσια βάση, με τρόπο ώστε θεωρητικά η ισοτιμία που προσδιορίζεται καθημερινά από την αγορά να είναι αυτή που καθορίζει την επιτρεπόμενη διακύμανση του +/-2% για την επόμενη ημέρα. Συνεπώς, στη θεωρία, πρόκειται για μια συναλλαγματική ισοτιμία ελεύθερης διαπραγμάτευσης με περιθώριο μεταβλητότητας. Ωστόσο, η πρακτική εφαρμογή αυτής της θεωρίας ενδέχεται να είναι τελείως διαφορετική, καθώς θα πρέπει να δούμε πόσο ελεύθερα θα επιτρέψει τελικά η PBoC τη διακύμανση της συναλλαγματικής ισοτιμίας από ώρα σε ώρα και από μέρα σε μέρα.
Ωστόσο, δεδομένου ότι η PBoC επιδιώκει να εμφανιστεί αξιόπιστη και να επιβεβαιώσει, τουλάχιστον για ένα διάστημα, ότι πρόκειται για μια μεμονωμένη κίνηση, λογικά δεν πρόκειται να δούμε άλλες σταδιακές υποτιμήσεις, ενώ αναμένουμε μεγαλύτερη ενδοημερήσια διαπραγματευτική δραστηριότητα και μεταβλητότητα σε σχέση με αυτό που είχαμε συνηθίσει τα τελευταία χρόνια. Αντίστοιχα, λόγω του παραδοσιακού καθεστώτος της περιορισμένης μεταβολής της ισοτιμίας του γουάν προς το USD, η συγκεκριμένη απόφαση ενδέχεται θεωρητικά να επιτρέψει σημαντική αποδυνάμωση του γουάν από τα εξαιρετικά υπερτιμημένα επίπεδα του τελευταίου έτους ως προς τα λοιπά ασιατικά νομίσματα, και να οδηγήσει το USD σε υψηλότερα επίπεδα. Με άλλα λόγια, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, αναμένεται πτώση του γουάν – και η PBoC έδωσε το πράσινο φως για αυτή την εξέλιξη. Πόσο γρήγορα, όμως, η Κίνα θα επιτρέψει την υποτίμηση του νομίσματός της; Υπάρχει πληθώρα ενδείξεων ότι εδώ και καιρό οι πιέσεις για μια υποτίμηση του γουάν αυξάνονταν έντονα, καθώς τον τελευταίο χρόνο, έναν χρόνο ισχυρού νομίσματος, η Κίνα έχασε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια με τη μορφή εκροών κεφαλαίων – ορισμένες από αυτές πιθανόν εν αναμονή των πρόσφατων εξελίξεων.
Η απόφαση υποτίμησης από την PBoC εγείρει πολλά ερωτήματα, με πλέον σημαντικά τα εξής: Γιατί; Γιατί τώρα; Και το ακόμα πιο σημαντικό ερώτημα, τι σημαίνει αυτό για τις αγορές και την παγκόσμια οικονομία στο μέλλον;
Υπάρχουν δύο λόγοι που εξηγούν γιατί η Κίνα προέβη σε αυτή την κίνηση, εκτός από την υπερβάλλουσα ισχύ του νομίσματος εξαιτίας του δεσμού του με το ισχυρό USD τα τελευταία χρόνια. Ο πρώτος λόγος είναι ότι η Κίνα εδώ και καιρό επιδιώκει την απελευθέρωση της πολιτικής συναλλαγματικής ισοτιμίας της, με στόχο τη διεύρυνση της χρήσης του γουάν στις παγκόσμιες χρηματοοικονομικές συναλλαγές με τους εμπορικούς εταίρους της. Ως βασικό βήμα στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, και με απώτερο στόχο την οικονομική και πολιτική δύναμη που θα επιφέρει η ευρύτερη χρήση του γουάν, η Κίνα προσβλέπει στην προσθήκη του εθνικού νομίσματος στα Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα (ΕΤΔ) του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Το ΔΝΤ θα αποφασίσει αν το γουάν θα συμπεριληφθεί στα ΕΤΔ αργότερα μέσα στο έτος, αφού ολοκληρώσει μια 5ετή μελέτη της ομάδας νομισμάτων των ΕΤΔ. Μία από τις βασικές ενστάσεις του ΔΝΤ για τη συμπερίληψη του γουάν ήταν η απουσία ελεύθερων διακυμάνσεων στην αγορά. Επιπλέον, η απελευθέρωση της συναλλαγματικής ισοτιμίας θα βοηθούσε την Κίνα να ενισχύσει τις κεφαλαιακές αγορές της και να προσελκύσει ξένα κεφάλαια, ώστε να στηρίξει τη χρηματοδότηση των τεράστιων δανειακών αναγκών της χώρας σε όλα τα επίπεδα, είτε αφορά το ιδιωτικό είτε το κρατικό χρέος.
Ένας λιγότερο θετικός λόγος για την απόφαση της Κίνας να υποτιμήσει το γουάν αυτή τη στιγμή είναι ότι η οικονομία της χώρας βρίσκεται ξεκάθαρα σε κάμψη, και μετά από μια περίοδο συνεχόμενης ενίσχυσης του νομίσματος, η Κίνα διεκδικεί πλέον μια συμμετοχή στους παγκόσμιους νομισματικούς πολέμους, στο πλαίσιο των οποίων έλαβε χώρα μια ολόκληρη σειρά υποτιμήσεων σε διάφορα νομίσματα από την έναρξη της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Η διαδικασία αυτή ξεκίνησε με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, συνεχίστηκε με την Τράπεζα της Ιαπωνίας και την έλευση των Abenomics στα τέλη του 2013 και τη σκυτάλη πήρε η Ευρώπη με την υπόσχεση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) στα τέλη του 2014, η οποία υλοποιήθηκε τελικά φέτος τον Μάρτιο. Τα πρόσφατα εμπορικά στοιχεία από την Κίνα για τον Ιούλιο καταδεικνύουν κατάρρευση της ζήτησης για εξαγωγές. Ένα πιο αδύναμο νόμισμα μπορεί να εκτονώσει την πίεση στον κλάδο εξαγωγών και να ισορροπήσει τις εγχώριες αποπληθωριστικές πιέσεις.
Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, η απελπισμένη προσπάθεια της Κίνας να εντάξει το γουάν στα ΕΤΔ αποτελεί προσπάθεια ένταξης του γουάν στην ομάδα των κύριων αποθεματικών νομισμάτων. Από αυτή την άποψη, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Κίνα παρακολουθεί ζηλόφθονα πώς η θέση που κατέκτησε το USD ως αποθεματικό νόμισμα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έχει επιτρέψει στις ΗΠΑ να διαχειρίζονται τεράστια εξωτερικά ελλείμματα και να χρηματοδοτούν σημαντικά επίπεδα δημοσίου και ιδιωτικού χρέους. Η πολιτική αυτή θα βοηθήσει την Κίνα, θεωρητικά τουλάχιστον, να εισάγει παγκόσμια πλεονάσματα ώστε να χρηματοδοτήσει το χρέος της και να εξάγει ένα μέρος των αποπληθωριστικών πιέσεων.
Η αρχική αντίδραση της αγοράς στην απόφαση της PBoC ήταν επιφυλακτική – μια τάση αποφυγής κινδύνου, καθώς η πρώτη ενστικτώδης κίνηση της αγοράς όταν πρέπει να αφομοιώσει σημαντικές νέες πληροφορίες είναι συχνά να μειώνει τις υπάρχουσες θέσεις. Από εδώ και στο εξής, οι διαδοχικές εξελίξεις θα εξαρτηθούν από τον βαθμό διακύμανσης που θα επιτραπεί στο γουάν, και ειδικότερα από το αν η τάση διαμορφώνεται συστηματικά και έντονα προς την κατεύθυνση της αποδυνάμωσης του γουάν. Κάτι τέτοιο θα προκαλούσε ένα κύμα αποπληθωρισμού προς τον υπόλοιπο κόσμο, με σαφείς συνέπειες στην πολιτική των κεντρικών τραπεζών παγκοσμίως. Το γεγονός αυτό πιθανά εξηγεί τον λόγο για τον οποίον η διαπραγμάτευση του USD, για παράδειγμα, σημείωσε μικρή πτώση μετά το αρχικό ράλι που κατέγραψε κατά την ανακοίνωση – ποιος θέλει να έχει δολάρια αν η Fed δεν πρόκειται να αυξήσει τα επιτόκια, αποτελεί το σκεπτικό πολλών. Ωστόσο, οποιαδήποτε αδυναμία του USD ενδέχεται να αποδειχθεί βραχύβια αν η PBoC διαχειριστεί τη μελλοντική αδυναμία του γουάν με τον ίδιο αργό ρυθμό που επέτρεψε στο νόμισμα να ενισχυθεί από το 2010 έως το 2013, και εφόσον η οικονομία των ΗΠΑ επιδείξει συνεχιζόμενες ενδείξεις δύναμης. Ακόμα και μια ταχύτερη, περαιτέρω υποτίμηση ύψους 5% στο γουάν μέσα στους επόμενους λίγους μήνες θα οδηγούσε το USDCNY περίπου στο 6,65 μέχρι το τέλος του έτους. Ενδεικτικά, αυτή ήταν η μείωση που σημείωσε το Δολάριο Νέας Ζηλανδίας (NZD) έναντι του USD μόλις τον περασμένο Μάιο. Θα απαιτείτο μια μεταβολή 10% ή μεγαλύτερη, εντός περιορισμένου χρονικού διαστήματος, προκειμένου να προκληθούν πραγματικές αναταράξεις και ενδεχομένως να οδηγήσουν το USD χαμηλότερα, υπό την απειλή ότι αυτό θα έθετε εμπόδια στην προσπάθεια της Fed για κανονικοποίηση της πολιτικής της, και να προκαλέσει πτώση των μετοχών παγκοσμίως λόγω φόβων αποπληθωρισμού.
Όσοι υιοθετούν το σκεπτικό της Πολυάννας, θα πουν ότι η κίνηση δημιουργίας τουλάχιστον του θεωρητικού πλαισίου για μια ελεύθερα κυμαινόμενη συναλλαγματική ισοτιμία αποτελεί ένα θετικό βήμα στη μακροπρόθεσμη προσπάθεια της Κίνας να μεταμορφωθεί σε ένα πλήρως λειτουργικό μέλος της διεθνούς οικονομικής κοινότητας. Οι Κασσάνδρες θα ανταπαντήσουν ότι η συγκεκριμένη κίνηση ενδέχεται να επιφέρει καταστροφικές συνέπειες και να οδηγήσει στο επόμενο και πιο σκληρό στάδιο των παγκόσμιων νομισματικών πολέμων. Μήπως τελικά έχουν και οι δύο πλευρές δίκιο;
John J. Hardy, Επικεφαλής Στρατηγικής Συναλλάγματος, Saxo Bank
Ο John Hardy, με καταγωγή από το Τέξας των ΗΠΑ, αποφοίτησε από το University of Texas, στο Austin, με επαίνους. Αποτελεί μέλος της Saxo Bank από το 2002, λαμβάνοντας διάφορους ρόλους στους τομείς της Στρατηγικής Συναλλάγματος και της Διαχείρισης Κεφαλαίων. Σήμερα, ο John κατέχει τη θέση του Επικεφαλής Στρατηγικής Συναλλάγματος. Ο John έχει αποκτήσει ένα ευρύ κοινό χάρη στη δημοφιλή καθημερινή ανάλυση για το συνάλλαγμα, η οποία απευθύνεται σε πελάτες της Saxo Bank, δημοσιογράφους και επαγγελματίες επενδυτές, και χρησιμοποιείται συχνά ως σημείο αναφοράς στην αγορά. Εμφανίζεται συχνά ως σχολιαστής σε τηλεοπτικά δίκτυα, όπως το CNBC, το CNBC Arabia και το Bloomberg. Παράλληλα με την καθημερινή στήλη του και τις εμφανίσεις του στα μέσα ενημέρωσης, ο John αρθρογραφεί συστηματικά γράφοντας σχολιασμούς με επίκεντρο τα κύρια νομίσματα, την πολιτική των κεντρικών τραπεζών, τις μακροοικονομικές τάσεις και άλλες εξελίξεις.
