Tου Κώστα Μπετινάκη
Το Αζερμπαϊτζάν είναι έτοιμο να συνεργαστεί με τη Ρωσία στον σχεδιαζόμενο αγωγό αερίου «Balkan Stream», μέσω Ελλάδας, αλλά προς τούτο θα πρέπει να πάρει ικανοποιητικά οικονομικά ανταλλάγματα.
Η είδηση έρχεται σε μια στιγμή που η Ρωσία κινείται για να επαναφέρει εναλλακτικά σχέδια του ακυρωθέντος προγράμματος για τον αγωγό «South Stream» με δεδομένη τη δίψα της Ευρώπης και των Βαλκανίων για φυσικό αέριο.
.jpg)
Τα σχέδια για τον αγωγό είχαν κυρωθεί τον περασμένο Δεκέμβριο και κατόπιν η Ρωσία είχε ανακοινώσει ότι θα τον αντικαταστήσει με τον αγωγό μέσω Τουρκίας και τα ευρωπαϊκά κράτη θα μπορούν να ανεφοδιάζονται μέσω τερματικού σταθμού που θα βρίσκεται στα ελληνο-τουρκικά σύνορα.
Ανεξάρτητες οικονομικές πηγές επισημαίνουν στην ιστοσελίδα russia-insider.com την πιθανότητα να δημιουργηθεί πρόβλημα επειδή δεν υπάρχει εγγύηση ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα αγοράσουν το σύνολο των 63 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων LNG που θα διοχετεύεται -το έτος – από τον αγωγό όταν τεθεί σε λειτουργία. Το πρόβλημα εντείνεται επειδή οι βαλκάνιοι πελάτες δεν θα είναι σε θέση να πληρώνουν στην ίδια τιμή με τους Ευρωπαίους το ρωσικό φυσικό αέριο.
Με όλα αυτά τα δεδομένα, και κρατώντας στο νου ότι η Ρωσία έχει γεωπολιτικούς, ιστορικούς και πολιτιστικούς δεσμούς με τα Βαλκάνια, θεωρείται φυσικό ο νέος αγωγός που θα αντικαταστήσει τον South Stream, να έχει βαλκανική διακλάδωση.
Έτσι μέσω Ελλάδας και πΓΔΜ, θα κατευθυνθεί προς Σερβία κι από εκεί προς Ουγγαρία και σε άλλες
ευρωπαϊκές χώρες.
Το άλλο πρόβλημα που δημιουργείται είναι ότι η ελληνική διακλάδωση του «Balkan Stream» μπορεί να συναντήσει παρόμοια εμπόδια (λόγω ΕΕ) όπως και ο South Stream στην Βουλγαρία.
Η ευρωπαϊκή ένσταση για τον South Stream ήταν η επίκληση του Ενεργειακού νόμου που απαγορεύει να είναι ίδιος ο ενεργειακός χορηγός και ο διανέμων όπως είναι η Gazprom.
Στο σημείο αυτό μπορεί να παίξει ρόλο το Αζερμπαϊτζάν. Τον Δεκέμβριο του 2013, η SOCAR πλήρωσε 400 εκατομμύρια ευρώ για την απόκτηση του 66% της DESFA, που ελέγχει το δίκτυο διανομής φυσικού αερίου στην Ελλάδα.
Η μεσολάβηση των Αζέρων
Το ζήτημα αυτή τη στιγμή ελέγχεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για να διαπιστωθεί αν υπάρχει ανάλογο πρόβλημα με εκείνο του South Stream.
Ο ανεφοδιασμός με φυσικό αέριο μέσω του Trans-Adriaticαγωγού (TAP), θα ενώνει το Αζερμπαϊτζάν με την Ιταλία. Η επίσημη απόφαση έχει αναγγελθεί πως θα γίνει στις 22 Απριλίου, αλλά πιστεύεται πως θα είναι ευνοϊκή για το Μπακού.
Επειδή, η ΕΕ θέλει να μειωθεί η εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο, και έτσι ευνοείται η συμφωνία με το Αζερμπαϊτζάν. Και αυτό διότι ο ΤΑΡ δεν θα μεταφέρει 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου προς την Ευρώπη. Μικρό ποσοστό πάντως, του ρωσικού αερίου που διοχετεύεται στην γηραιά ήπειρο.
Γεγονός πάντως είναι πως το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί είναι καθαρά πολιτικό παρά οικονομικό,
μια και είναι εντελώς αδύνατο να αντικατασταθεί πλήρως ο ανεφοδιασμός από το ρωσικό φυσικό αέριο με τις μικρότερες -κατά πολύ- ποσότητες που θα φτάνουν από το Αζερμπαϊτζάν.
Η ευκαιρία για το Αζερμπαϊτζάν, συνίσταται στο ότι μπαίνει στην ευρωπαϊκή αγορά αερίου, αλλά ταυτόχρονα βοηθά την Ρωσία στον «Balkan Stream». Κάτι που είναι ιδιαίτερα προσοδοφόρο για την οικονομία της χώρας αυτής του Καυκάσου.
Εάν η ΕΕ δεχθεί ότι η διανομή του αερίου θα γίνεται από την ελληνική DESFA, τότε θα επιτραπεί η διέλευση του ρωσικού φυσικού αερίου ταυτόχρονα με το αζέρικο, μέσω του ίδιου αγωγού. Επειδή θα είναι διακριτή η ιδιοκτησία του χορηγού και εκείνου που διοχετεύει, άρα αποκλείεται ευρωπαϊκό νομικό κώλυμα.
Εκεί ακριβώς βασίζονται οι οικονομικές απαιτήσεις του Αζερμπαϊτζάν από τη Ρωσία. Το Μπακού επιδιώκει αν επιτύχει ευνοϊκή συμφωνία ελευθέρου εμπορίου τόσο με την Ευρασιατική Ένωση, όσο και την ΕΕ.
Το Αζερμπαϊτζάν βρίσκεται σε ευνοϊκή γεωγραφική θέση για να συνδέσει τη Ρωσία με την Ινδία μέσω Ιράν, ταυτόχρονα με τον ανεφοδιασμό μέσω Ελλάδας και της ιδιοκτησίας του αγωγού SOCAR- DESFA.
Κάτι που καθιστά το Μπακού απαραίτητο συνέταιρο για τη Μόσχα.
