Η ραγδαία επιδείνωση των δημοσιονομικών μεγεθών, μετά τα μέσα του 2009, και οι επιδράσεις των διαδοχικών εκλογικών κύκλων με την προσωρινή αβεβαιότητα που προκαλούν λόγω των εκτιμώμενων αλλαγών πολιτικής συνθέτουν το περιβάλλον στην ελληνική οικονομία τους τελευταίους μήνες του 2009 και στις αρχές του 2010, επισημαίνει το ΙΟΒΕ στην τριμηνιαία έκθεσή του για την οικονομία.

Τα δυσμενή οικονομικά δεδομένα θα συνεχιστούν στο τέλος του τρέχοντος έτους εκτιμά το ΙΟΒΕ, καθώς η συρρίκνωση του ΑΕΠ θα κλιμακωθεί στο τελευταίο τρίμηνο του 2009, εντείνοντας την ύφεση και στο σύνολο του έτους, στο 1,5%.

Αλλά και οι προοπτικές για το 2010 προεξοφλούν τη στιγμή αυτή και νέα μείωση του ΑΕΠ τον επόμενο χρόνο, αν και σημαντικά ηπιότερη της φετινής.

Όπως σημειώνει το ΙΟΒΕ στην έκθεση, το 2009, το έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης και το χρέος παρουσίασαν ραγδαία αύξηση, υπερβαίνοντας έτσι κατά πολύ τους στόχους που είχαν τεθεί.

Το ΙΟΒΕ θεωρεί επείγουσα ανάγκη τη βελτίωση της εμπιστοσύνης των διεθνών αγορών και είναι πλέον απολύτως αναγκαίο το κλίμα να αντιστραφεί.

Για να γίνει αυτό, απαιτείται να αποκατασταθεί η αξιοπιστία των στατιστικών στοιχείων, κυρίως, όμως, να ενισχυθεί η αξιοπιστία της οικονομικής πολιτικής με συγκεκριμένα μέτρα.

Ειδικότερα, θα πρέπει, όσο το δυνατόν συντομότερα, να υπάρξει λεπτομερής εξειδίκευση των μέτρων που θα περιλαμβάνονται στο τετραετές Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης, προκειμένου να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι που εξαγγέλθηκαν από τον πρωθυπουργό στις 14 Δεκεμβρίου, στο Ζάππειο.

Τα μέτρα αυτά πρέπει επίσης να περιλαμβάνουν προτάσεις για εξυγίανση του ασφαλιστικού συστήματος, συγκεκριμένους στόχους για έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις, προκειμένου να αντιστραφεί η δυναμική του δημοσίου χρέους, καθώς και μέτρα που αφορούν στον ανταγωνισμό.

Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, ο στόχος του προϋπολογισμού για μείωση του ελλείμματος κατά 4% περίπου είναι «φιλόδοξος αλλά όχι ανέφικτος».

Ωστόσο, υπόκειται σε μεγάλες αβεβαιότητες, οι οποίες συνδέονται με την εξειδίκευση και άμεση εφαρμογή των μέτρων που προβλέπονται. Θα πρέπει, όμως, να σημειωθεί ότι ακόμα και αν επιτευχθεί ο στόχος του προϋπολογισμού, το πρωτογενές έλλειμμα παραμένει υψηλό (περίπου 4% του ΑΕΠ).

Έτσι, όπως επισημαίνει το ΙΟΒΕ, η σταθεροποίηση του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ τα επόμενα δύο έτη απαιτεί σημαντικά έσοδα από αποκρατικοποιήσεις και αξιοποίηση της περιουσίας του δημοσίου που ξεπερνούν το 2% του ΑΕΠ ετησίως.

Το πρόβλημα γίνεται μεγαλύτερο στην αγορά εργασίας, καθώς η παραγωγική δραστηριότητα παραμένει ιδιαίτερα αποδυναμωμένη και το οικονομικό κλίμα σε σημαντικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας επιδεινώνεται στα τέλη του 2009. Ως εκ τούτου, δεν αναμένεται ανακοπή της ανοδικής τάσης στην ανεργία στο τελευταίο τρίμηνο του φετινού έτους, με αποτέλεσμα το ποσοστό της για το σύνολο του έτους να διαμορφώνεται στο 9,4%.

Η παρούσα κρίση κατέστησε πλέον σαφές ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε οριακό σημείο και τα οξυμένα χρόνια προβλήματα δεν επιδέχονται άλλο ευκαιριακή αντιμετώπιση ή αναβολή, επισημαίνει το ΙΟΒΕ.

Η ελληνική οικονομία, παράλληλα με τα μέτρα άμεσης εφαρμογής, χρειάζεται ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο ανάταξης με συγκεκριμένους στόχους, μέσα πολιτικής και πηγές δυνητικής ανάπτυξης, όπου οι δημοσιονομικοί στόχοι θα συμπλέκονται με τους στόχους προσαρμογής του φθίνοντος σήμερα αναπτυξιακού προτύπου της ελληνικής οικονομίας.

Ένα τέτοιο σχέδιο πρέπει να θέσει φιλόδοξους αλλά επιτεύξιμους στόχους και να τους επιδιώξει με παρεμβάσεις και μεταρρυθμίσεις στους κρίσιμους τομείς: δημοσιονομική προσαρμογή, ασφαλιστική μεταρρύθμιση, αξιοποίηση της περιουσίας του δημοσίου, αποτελεσματικότερη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης, βελτίωση των όρων ανταγωνισμού στις αγορές, θεσμικές προσαρμογές στο Κράτος.

Στην παρούσα έκθεση, όπως και σε προηγούμενες εκθέσεις του ΙΟΒΕ, αναφέρονται ενδεικτικά μέτρα άμεσης αλλά και μεσοπρόθεσμης απόδοσης που θα μπορούσαν να προωθήσουν τις μεταρρυθμίσεις στους κρίσιμους αυτούς τομείς.