«Kόφτης» ενέργειας: Αξίζει;

Εξοικονόμηση δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ για νοικοκυριά και επιχειρήσεις θα επιφέρει η επίτευξη του στόχου μείωσης της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας κατά 5% τις ώρες αιχμής, που τέθηκε με απόφαση του πρόσφατου Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ.

Ο στόχος που έχει τεθεί με το νέο Κανονισμό προβλέπει τη μείωση της ζήτησης κατά 5% κατά τη διάρκεια των ωρών αιχμής οπότε η κατανάλωση ενέργειας και οι τιμές που διαμορφώνονται στο Χρηματιστήριο (οι οποίες μεταβάλλονται κάθε ώρα) είναι υψηλότερες. Ο στόχος τίθεται για το πεντάμηνο Νοεμβρίου – Μαρτίου σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα των τελευταίων 5 ετών.

Η ενέργεια κατά τις ώρες αιχμής είναι η ακριβότερη, καθώς παράγεται από τις ακριβότερες διαθέσιμες μονάδες παραγωγής, οι οποίες λόγω της διεθνούς κρίσης και της αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου είναι πλέον οι μονάδες που καταναλώνουν το συγκεκριμένο καύσιμο. Από τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας προκύπτει ότι η μέγιστη τιμή του ρεύματος στο 5μηνο Νοεμβρίου 2021 με Μάρτιο 2022 έφθασε στα 600 ευρώ ανά μεγαβατώρα (στη συνέχεια μέσα στη χρονιά ξεπέρασε και τα 900) ενώ η μέση τιμή ανά μήνα κινήθηκε μεταξύ 230 και 270 ευρώ ανά μεγαβατώρα (ομοίως η μέση τιμή αυξήθηκε το καλοκαίρι υπερβαίνοντας και τα 430 ευρώ). Το πραγματικό όφελος από τη μείωση της αιχμής είναι πολλαπλάσιο καθώς θα οδηγήσει επιπλέον σε υποχώρηση της μέσης τιμής για την ηλεκτρική ενέργεια αλλά και σε λιγότερες εισαγωγές φυσικού αερίου. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η αιχμή της ζήτησης παρατηρείται τις βραδινές ώρες (6-10 μ.μ.) και διαμορφώνεται κοντά στα 8000 μεγαβάτ. Συνεπώς ο στόχος της εξοικονόμησης τοποθετείται κοντά στις 1500 μεγαβατώρες ανά ημέρα, ή 225.000 μεγαβατώρες για το πεντάμηνο Νοεμβρίου – Μαρτίου. Ωστόσο το διάστημα του 24ώρου στο οποίο θα εφαρμοστεί το μέτρο απομένει να καθοριστεί και δεν αποκλείεται να περιληφθεί μια ώρα το πρωί ή το μεσημέρι.

Ο λόγος είναι ότι, σύμφωνα με πηγές της βιομηχανίας, το απόγευμα τα περιθώρια εξοικονόμησης είναι περιορισμένα καθώς οι ενεργοβόρες επιχειρήσεις ήδη περιόριζαν την παραγωγή τους λόγω υψηλών τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας. Σημειώνεται ότι το μέτρο θα εφαρμοστεί με τη διεξαγωγή δημοπρασιών που θα απευθύνονται σε επιχειρήσεις που ηλεκτροδοτούνται από τη μέση ή την υψηλή τάση. Για τα νοικοκυριά δεν υπάρχει ούτε προβλέπεται υποχρεωτικός στόχος εξοικονόμησης, ισχύει όμως το πρόσθετο μπόνους έκπτωσης 15 % στα τιμολόγια για όσους μειώσουν την κατανάλωση κατά 15 % σε σχέση με πέρυσι.

Στο μεταξύ είναι σε εξέλιξη οι διαπραγματεύσεις για την επιβολή του πλαφόν στην τιμή εισαγωγής του φυσικού αερίου, με βάση την ελληνική πρόταση που έγινε μεν αποδεκτή από την Κομισιόν αλλά όχι (τουλάχιστον ακόμη) από το σύνολο των χωρών – μελών.

Στόχος, εφόσον επιβληθεί το μέτρο, είναι να περιοριστεί το κόστος για την Ευρώπη που πληρώνει εδώ και μήνες τις υψηλότερες τιμές για το φυσικό αέριο διεθνώς (και κατ’ επέκταση για την ηλεκτρική ενέργεια) αλλά χωρίς ταυτόχρονα να διακινδυνεύσει ο εφοδιασμός της ΕΕ με φυσικό αέριο και χωρίς επίσης να δημιουργηθεί κίνητρο για μεγαλύτερη κατανάλωση φυσικού αερίου.

Στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών διαβουλεύσεων είναι μια ακόμη πρόταση ελληνικής έμπνευσης για την αλλαγή της δομής της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Την αναγκαιότητα της αλλαγής αποδέχθηκε επισήμως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η ελληνική πρόταση, όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Ενεργειακής Οικονομίας και Επιχειρησιακής Έρευνας του ΕΜΠ Παντελής Κάπρος, αποσκοπεί στην απεξάρτηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας από την τιμή του φυσικού αερίου αλλά με τρόπο που να διασφαλίζει ότι οι επενδύσεις στον τομέα θα παραμείνουν ελκυστικές και θα εξασφαλίζεται η χρηματοδότησή τους. Η πρόταση έχει τεθεί στο Συμβούλιο Υπουργών αλλά και στον ευρωπαϊκό σύνδεσμο των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας Eurelectric.