Τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επιστήμονες και ελεύθεροι επαγγελματίες με τη λειτουργία του ΕΦΚΑ, του ΕΤΕΑΕΠ και γενικότερα το ασφαλιστικό σύστημα αλλά και τις ανησυχίες τους και τις προτάσεις τους για τη σχεδιαζόμενη ρύθμιση των 120 δόσεων για παλαιές οφειλές ανέλυσαν σε κοινή συνέντευξη τύπου οι πρόεδροι του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας Γιώργος Στασινός, του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών Δημήτρης Βερβεσός και του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος Κωνσταντίνος Κόλλιας.
Ταυτόχρονα τεκμηρίωσαν με οικονομικά στοιχεία και παραδείγματα, ότι οι αυτοαπασχολούμενοι επιστήμονες που συνεχίζουν να μαστίζονται από τις συνέπειες της κρίσης, αδυνατούν να ανταποκριθούν στις ασφαλιστικές απαιτήσεις, που συνεπάγονται εξωπραγματικά ποσά για τις πραγματικές τους οικονομικές δυνατότητές τους, τις οποίες καλούνται να καταβάλλουν συνολικά, άμεσα και επιτακτικά, για κύρια σύνταξη, νέες εισφορές, για επικούρηση και εφάπαξ και αναδρομικές εισφορές του 2017 και 2018.
Στη κοινή συνέντευξη Τύπου οι τρεις πρόεδροι παρουσίασαν συγκεκριμένες προτάσεις συνολικής και ρεαλιστικής διευθέτησης των εισφορών ώστε οι ελεύθεροι επαγγελματίες, μη μισθωτοί, να έχουν στοιχειώδης δυνατότητες να διαχειριστούν τις υποχρεώσεις τους, με αιχμή την αποσύνδεση των ασφαλιστικών εισφορών από την αύξηση του κατώτατου μισθού, αλλά και την απομείωση του προβλεπομένου ληστρικού επιτοκίου οφειλών, θέτοντας παράλληλα τα ζητήματα της διαγραφής οφειλών και προσαυξήσεων του παρελθόντος, την εφαρμογή ρεαλιστικών κριτηρίων στην επικείμενη ρύθμιση των 120 δόσεων, ώστε να μην εξελιχθεί σε επικοινωνιακή κοροϊδία προεκλογικού τύπου και ζήτησαν αναθεώρηση των ρυθμίσεων για όσους αμείβονται με τίτλους κτήσεων που οδηγούν σε μεγάλη μείωση των εισοδημάτων κυρίως των νέων εργαζομένων με «μπλοκάκι».
Με έμφαση έθεσαν οι πρόεδροι ΤΕΕ, ΔΣΑ, ΟΕΕ, τις μεγάλες λειτουργικές αδυναμίες και τις τεχνολογικές αστοχίες του ΕΦΚΑ και των συνεργαζομένων με αυτόν φορέων επικούρησης, πρόνοιας και υγείας, που έχουν ως συνέπεια μεγάλα προβλήματα και ταλαιπωρία των ασφαλισμένων σε θέματα υγειονομικής ασφαλιστικής κάλυψης, μεγάλες καθυστερήσεις στην απόδοση ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων και φτάνουν μέχρι του σημείου να καταλογίζονται στους ασφαλισμένους εισφορές που ήδη έχουν πληρώσει, με τραγικές συνέπειες χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες επιστήμονες όλων των κλάδων να μην έχουν φάρμακα και γιατρό, και ασφαλιστική ενημερότητα για να μπορούν να εργαστούν.
Αναλυτικότερα:
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός σημείωσε με έμφαση ότι είναι απαράδεκτο δύο χρόνια μετά την εφαρμογή του νέου ασφαλιστικού ακόμη να μη λειτουργούν και να μην επικοινωνούν μεταξύ τους τα (επιμέρους) ηλεκτρονικά συστήματα του ΕΦΚΑ, δημιουργώντας τεράστια προβλήματα στους ασφαλισμένους και ατελείωτα λάθη που επαναλαμβάνονται στα ειδοποιητήρια.
Ανέδειξε επίσης ιδιαίτερα το γεγονός της, αναίτιας, σε πολλές περιπτώσεις λόγω απλού λάθους, απώλειας ασφαλιστικής ικανότητας και υγειονομικής κάλυψης σε χιλιάδες ασφαλισμένους επιστήμονες. «Είναι τραγικό και απαράδεκτο ένας άνθρωπος που πληρώνει τις εισφορές του και έχει άμεσα ανάγκη από φάρμακα ή θεραπεία να πρέπει να κάνει ο ίδιος διαδικασία 2-3 ημερών στις υπηρεσίες για να μπορέσει να καλύψει αυτά τα φάρμακα και την περίθαλψή του», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Ο κ. Στασινός ανέλυσε ακόμη σημαντικά προβλήματα του ασφαλιστικού. Σημείωσε ότι οι οφειλόμενες εισφορές έχουν επιτόκιο 8,75%, το οποίο είναι ληστρικό καθώς υπάρχει πλέον ένας και μόνο, κρατικός, ασφαλιστικός φορέας, ο ΕΦΚΑ, ο οποίος έχει το ίδιο αξιόχρεο με το ελληνικό δημόσιο άρα πρέπει να έχει και τα ίδια επιτόκια, αφού το Ελληνικό Δημόσιο διασφαλίζει την ύπαρξή του.
Πρόσθεσε ότι πρέπει:
· Να γίνει άμεση διόρθωση λανθασμένων εισφορών εκκαθάρισης έτους 2017 για όσους αμείβονταν με μπλοκάκι και τα εισοδήματά τους δηλώθηκαν κανονικά με ΑΠΔ από τους εργοδότες τους, καθώς επιβάλλεται διπλή εισφορά στο ίδιο εισόδημα: τόσο με τις εισφορές που πληρώθηκαν μέσω ΑΠΔ όσο και με την εκκαθάριση έτους για ελεύθερο επάγγελμα (σημ.: οι εργαζόμενοι με μπλοκάκι θεωρούνται νόμιμα ως μισθωτοί υπό προϋποθέσεις που θέτει το άρθρο 38 του νόμου Κατρούγκαλου). Αν εργαζόμενος αμοίβεται και με μισθό και με μπλοκάκι από τον ίδιο εργοδότη θεωρείται ασφαλιστικά μισθωτός.
· Να αυξηθεί άμεσα το όριο οφειλών όσον αφορά τη δυνατότητα συνταξιοδότησης. Η πρόταση της Συμβουλευτικής Επιτροπής Επιστημόνων του ΕΦΚΑ για όριο οφειλών 45.000 ευρώ είναι ρεαλιστική με βάση τις υποχρεώσεις που έχουν συσσωρευτεί ώστε να μην αποκλείονται από τη σύνταξη όσοι δούλεψαν επί δεκαετίες.
· Να προχωρήσει άμεσα η διεκπεραίωση των αναδρομικών διαγραφών από το ΤΣΜΕΔΕ για όσους δεν άσκησαν επάγγελμα μηχανικού και διαγράφονται αναδρομικά από το ΤΕΕ αλλά και των διαγραφών λόγω αποσύνδεσης της ιδιότητας από την ασφάλιση, ώστε να μπορέσουν μηχανικοί με υπόλοιπο οφειλής να ενταχθούν στη νέα ρύθμιση των 120 δόσεων.
Ακόμη τόνισε ότι οι εισφορές υπέρ ΟΑΕΔ επιβλήθηκαν με τον νόμο 3986/2011. Η υπουργική απόφαση που δίνει το δικαίωμα σε μηχανικούς να λάβουν επίδομα εκδόθηκε το 2018. Τα ενδιάμεσα χρόνια το κράτος και ο ΟΑΕΔ δημιουργούσαν «κουμπαρά» από τους μηχανικούς, αφού όσοι μπορούσαν πλήρωναν και κανείς δεν εισέπραττε. Με την απόφαση του 2018, τίθεται προϋπόθεση να ο ασφαλισμένος να έχει πληρώσει εισφορές υπέρ ΟΑΕΔ επί 3 τουλάχιστον χρόνια. Με δεδομένη την κρίση από το 2011 και την εικόνα οφειλών για το 85% των ελευθέρων επαγγελματιών μηχανικών , η ρύθμιση περί επιδόματος αφορά ελάχιστους.
Για τη σχεδιαζόμενη ρύθμιση για τις 120 δόσεις σημείωσε:
Σήμερα πάνω από το 80% των ελεύθερων επαγγελματιών μηχανικών έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές. Το σύστημα δεν είναι βιώσιμο.
Η συνολική ρύθμιση, μία για όλους, σε τουλάχιστον 120 δόσεις, είναι ο μόνος δρόμος για να διορθωθεί το συσσωρευμένο πρόβλημα και να επανεκκινήσει η δραστηριότητα των ασφαλισμένων, κυρίως ελευθέρων επαγγελματιών.
Η σχεδιαζόμενη ρύθμιση με τι προϋποθέσεις που ακούγονται δεν θα είναι επιτυχημένη, τουλάχιστον για όσους έχουν πραγματική οικονομική δυσπραγία. Ο συνδυασμός της ρύθμισης, των πληρωμής των τρεχουσών εισφορών, του μικρού διαστήματος για την ένταξη στη ρύθμιση και οι δρακόντειοι όροι απώλειάς της, δεν προδιαθέτουν για μια γενικευμένη εφαρμογή.
Για να διασφαλιστεί η επιτυχία της ρύθμισης για όσους έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές, θα πρέπει να αποσυνδεθεί από την καταβολή των τρεχουσών εισφορών. Πρέπει επιπλέον να προβλεφθεί μηχανισμός ευελιξίας στην αποπληρωμή των δόσεων, ώστε να μην χάνεται εύκολα.
Ακόμη να υπάρχει δυνατότητα ένταξης στη ρύθμιση για μεγάλο χρονικό διάστημα, αν όχι αόριστο, τουλάχιστον αντίστοιχο της διάρκειας του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Προσαρμογής, το οποίο επέβαλλε άλλωστε και την αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των εισφορών. Είναι ο μόνος τρόπος για να ενταχθούν στην ρύθμιση οι περισσότεροι καθώς θα αυξάνονται και θα βελτιώνονται τα οικονομικά τους όσο βελτιώνεται η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, όπως προβλέπει η κυβέρνηση.
Επιτόκιο ρύθμισης:
– Το επιτόκιο των οφειλών για όσους ενταχθούν στη ρύθμιση θα πρέπει να είναι είτε μηδενικό, αν τηρείται η καταβολή των τρεχουσών εισφορών, είτε στο ύψος που δανείζεται το ελληνικό κράτος.
– Να σταματήσει η πρακτική της κεφαλαιοποίησης των τόκων
Διαγραφές οφειλών σε ρύθμιση
– Πλήρης διαγραφή τόκων και προσαυξήσεων για όσους ενταχθούν στη ρύθμιση και την ολοκληρώσουν, με αφαίρεσή των αντίστοιχων ποσών προοδευτικά από το τέλος των δόσεων.
– Διαγραφή αναδρομικών εισφορών Ν3986/11 για όλους τους μηχανικούς και όχι μόνο για όσους ενταχθούν στη ρύθμιση
– Διαγραφή της αναδρομικής προσαύξησης κατόπιν αίτησης του ασφαλισμένου, καθώς ο κλάδος έχει καταργηθεί.
– Δυνατότητα επανυπολογισμού με βάση το κατώτερο εισφοροδοτέο εισόδημα και δυνατότητα διαγραφής μέρους ή όλου του υπολοίπου
Με τη σειρά του ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, κ. Δημήτρης Βερβεσός αναφέρθηκε εκτενώς και με παραδείγματα σε χιλιάδες προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δικηγόροι και οι άλλοι επιστήμονες ασφαλισμένοι του ΕΦΚΑ. Συνοπτικά, παρουσίασε τα εξής:
1.Αποσύνδεση ελάχιστης εισφοράς από κατώτατο μισθό – Αναδρομικές εισφορές ΕΤΕΑΕΠ
Για το σύνολο των 1,4 εκατ. ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολουμένων και αγροτών, βάση υπολογισμού είναι πλέον το 100% του καθαρού φορολογητέου εισοδήματος συν τις καταβλητέες εισφορές του προηγούμενου έτους, αφού από 1/1/2019 καταργήθηκε η έκπτωση 15% στη βάση υπολογισμού, που ίσχυε το 2018.
Μετά τις μειώσεις στις ασφαλιστικές εισφορές που επέφερε ο ν.4578/2018 ξεκινούν αυτήν την περίοδο δύο σημαντικές αλλαγές που θα επιβαρύνουν σημαντικά τους ασφαλισμένους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους (τουλάχιστον το 80% αυτών που καταβάλλει την ελάχιστη εισφορά).
· Η αύξηση του κατώτατου μισθό από 1.2.2019 στα 650 ευρώ επιφέρει σημαντικές αυξήσεις στις εισφορές των ελευθέρων επαγγελματικών και αυτοαπασχολουμένων.
· Έτσι από 1.2.2019 έχουμε αύξηση ειδοποιητηρίου ΕΦΚΑ κατά 17,22 ευρώ μηνιαίως και του ειδοποιητηρίου ΕΤΕΑΕΠ κατά 7,04 ευρώ μηνιαίως.
· Παράλληλα και επειδή από αδυναμία της Πολιτείας δεν εισπράττονται οι εισφορές του ΕΤΕΑΕΠ (Επικουρική και Πρόνοια) από 1.1.2017, τώρα αναρτήθηκαν τα τρέχοντα και αναδρομικά ειδοποιητήρια του ΕΤΕΑΕΠ, που επιβαρύνουν σημαντικά τους ασφαλισμένους.
· Έτσι πχ. ένας μηχανικός ή ένας δικηγόρος Αθηνών καλείται να καταβάλλει πλέον του ειδοποιητηρίου ΕΦΚΑ με ελάχιστη εισφορά 185,17 ευρώ και ειδοποιητήριο ΕΤΕΑΕΠ με εισφορά (τρέχουσα και αναδρομική) 114,43 ευρώ. Έτσι η συνολική ελάχιστη εισφορά (ΕΦΚΑ και ΕΤΕΑΕΠ) από 1.2.2019 θα είναι περίπου 300 ευρώ.
Προτείνεται:
· Άμεση αποσύνδεση των ασφαλιστικών εισφορών από την αύξηση του κατώτατου μισθού, και για όσο χρόνο διαρκεί η οικονομική κρίση, και σίγουρα μέχρι και το 2020.
· Αύξηση των δόσεων επιβολής των αναδρομικών εισφορών ΕΤΕΑΕΠ από 36 σε 72, ώστε να μην δημιουργηθεί περαιτέρω πρόβλημα στους συναδέλφους, δοθέντος ότι η καθυστέρηση οφείλεται αποκλειστικά στις αδυναμίες της Πολιτείας.
2.Σημαντικά λάθη στα ειδοποιητήρια
· Κατά την ανάρτηση (με σημαντική καθυστέρηση) των ειδοποιητηρίων ΕΦΚΑ Ιανουαρίου 2019 διαπιστώθηκαν σημαντικά λάθη, καθώς από μεγάλη μερίδα αυτών έλλειπε το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα 2017, ενώ σε ειδοποιητήρια εμμίσθων ασφαλισμένων (περίπου 47.000) υπήρξε εσφαλμένη χρέωση εισφοράς.
· Ο ΕΦΚΑ αναγνώρισε το δεύτερο λάθος με ανακοίνωσή του, πλην όμως δεν χορηγήθηκε ικανός χρόνος για την εξόφληση των εισφορών (μόνον 4 εργάσιμες ημέρες από την ανάρτησή τους).
Προτείνεται:
· Άμεση διόρθωση των λαθών, βελτίωση της αξιοπιστίας των συστημάτων, ενημέρωση των ασφαλισμένων και χορήγηση ικανού χρόνου για αποπληρωμή των ειδοποιητηρίων.
3.Τα λάθη στην ασφαλιστική ικανότητα
· Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά κατά τη διαδικασία ανανέωσης ασφαλιστικής ικανότητας των ασφαλισμένων (ήδη έχουν εκδώσει ανακοινώσεις ο ΙΣΑ και ο ΔΣΑ), παρουσιάστηκαν εκατοντάδες φαινόμενα ασφαλισμένων που ενώ πληρούν τις προϋποθέσεις για χορήγηση ασφαλιστικής ικανότητας υγειονομικής περίθαλψης (άρθρα 22 και 23 ν.4529/2018), βρέθηκαν ανασφάλιστοι αυτοί οι ίδιοι ή/και τα έμμεσα μέλη τους.
· Ήδη έχει επιβεβαιωθεί τουλάχιστον ένα τεχνικό λάθος των συστημάτων ΕΦΚΑ (ΗΔΙΚΑ), σύμφωνα με το οποίο ασφαλισμένοι με δεύτερη μηδενική εκκαθάριση θεωρούνται εσφαλμένα οφειλέτες και έτσι τους αφαιρέθηκε παρανόμως η ασφαλιστική ικανότητα.
· Παράλληλα σε εκατοντάδες περιπτώσεις υπήρξε διαγραφή εμμέσων μελών χωρίς λόγο.
· Άξιο αναφοράς είναι ότι το μεγάλη μερίδα εμμίσθων του Δημοσίου Τομέα βρέθηκαν ανασφάλιστοι, παρότι παρακρατούνται εισφορές υγείας από τις αποδοχές τους και τούτο διότι ακόμη δεν έχουν ενταχθεί (μετά από δύο και πλέον έτη) στο σύστημα των Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων.
ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ:
· Άμεση απόδοση ασφαλιστικής ικανότητας σε όλους τους ασφαλισμένους, μέχρι να διορθωθούν τα προβλήματα.
· Να δοθεί εντολή ώστε από κανένα ασφαλισμένο να μην αφαιρείται η ασφαλιστική ικανότητα χωρίς προηγούμενη ενημέρωση και πρόσκληση για ρύθμιση τυχόν εκκρεμοτήτων.
· Δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την ηλεκτρονική απόδοση ασφαλιστικής ικανότητας, με δυνατότητα ηλεκτρονικής κατάθεσης δικαιολογητικών από ασφαλισμένους. Η πλατφόρμα να επικοινωνεί σε πραγματικό χρόνο με αυτές των εισφορών μη μισθωτών και ΑΠΔ ώστε να υπάρχει άμεση ενημέρωση για την εκπλήρωση των ασφαλιστικών υποχρεώσεων.
Ο Πρόεδρος του Οικονομικού Επιμελητήριου Ελλάδος, κ. Κωνσταντίνος Κόλλιας, ανέδειξε ιδιαίτερα το θέμα των προϋποθέσεων της ρύθμισης των 120 δόσεων που περιμένουν χιλιάδες επαγγελματίες, όπως σημείωσε. Τόνισε ότι είναι αδύνατον να είναι κάποιος ασφαλιστικά ενήμερος για το 2019 έχοντας πληρώσει όλες τις δόσεις του έτους μέχρι να ξεκινήσει η ρύθμιση και ταυτόχρονα να χρωστά τα προηγούμενα. Επίσης σημείωσε ότι πρέπει η διάρκεια ισχύος της ρύθμισης να είναι μεγαλύτερη από το 2μηνο-3μηνο που φημολογείται ενώ ζήτησε και περισσότερη ευελιξία στο θέμα της δίμηνης καθυστέρησης πληρωμής δόσεων πριν απολεστεί η ρύθμιση.
Ο κ. Κόλλιας αναφέρθηκε αναλυτικά στη μεγάλη μείωση εισοδημάτων για όσους αμείβονται με Τίτλους Κτήσης.
Όπως σημείωσε, δημοσιεύθηκε πρόσφατα η υπουργική απόφαση για τον νέο τρόπο καταβολής ασφαλιστικών εισφορών στον ΕΦΚΑ όσων με Παραστατικά Παρεχόμενων Υπηρεσιών (τίτλος κτήσης – πρώην απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης), η οποία προκαλεί μεγάλη μείωση των εισοδημάτων, κυρίως των νέων εργαζομένων που εργάζονται με «μπλοκάκι». Τόνισε ότι:
1. Πλέον με το νόμο Κατρούγκαλου και τη σχετική ΥΑ, από τις αρχές του 2019, όσοι αμείβονται με τίτλους κτήσης, κυρίως για περιστασιακές ασχολίες, όπως αναφέρει η νομοθεσία, καταβάλλουν υποχρεωτικά και ασφαλιστικές εισφορές υπέρ ΕΦΚΑ για κύρια σύνταξη και υγειονομική περίθαλψη (παροχές σε είδος και σε χρήμα). Το όριο για όσους αμείβονται με τίτλους κτήσης είναι 10.000 ευρώ τον χρόνο.
2. Σε όσους αμείβονται με τίτλους κτήσης παρακρατείται ανέκαθεν φόρος (20%) και το τέλος χαρτοσήμου (3,6%).
3. Σε αυτές πλέον προστίθεται νέα κράτηση επί της καθαρής αξίας, μετά την αφαίρεση φόρου και χαρτοσήμου, για τις ασφαλιστικές εισφορές ύψους 20,28% (13,33% στον ΕΦΚΑ για κύρια σύνταξη και 6,95% στον ΕΟΠΠΥ για υγειονομική περίθαλψη).
4. Οι εισφορές, όπως και ο φόρος και το χαρτόσημο, βαρύνουν τον αμειβόμενο με παραστατικό παρεχόμενων υπηρεσιών, παρακρατούνται στην πηγή και αποδίδονται στον ΕΦΚΑ από τον εκδότη του παραστατικού.
Παράδειγμα: αν κάποιος εργαζόμενος πρόκειται να λάβει αμοιβή 1000 ευρώ θα παρακρατηθούν 236 ευρώ για φόρο και χαρτόσημο. Στα 764 ευρώ που μένουν οι εισφορές 20,28% αντιστοιχούν σε 154,94 ευρώ κάτι που σημαίνει πως το καθαρό ποσό που θα εισπράξει ο εργαζόμενος είναι 609 ευρώ.
5. Ο υπολογισμός του χρόνου ασφάλισης που προκύπτει από τις εισφορές στους τίτλους κτήσης είναι προβληματικός και αυθαίρετος.
6. Τονίζεται ότι η προκειμένου να παταχθεί μια πρακτική απασχόλησης μισθωτών με αποδείξεις επαγγελματικής δαπάνης αποκλείονται στην πράξη όλοι οι περιστασιακά απασχολούμενοι.
Έδωσε μάλιστα παραδείγματα αναφέροντας δημόσιους και ιδιωτικούς υπαλλήλους, συνταξιούχους ή άνεργους οι οποίοι απασχολούνται περιστασιακά ως αξιολογητές, ελεγκτές των δράσεων ΕΣΠΑ και Αναπτυξιακού Νόμου ή ως εισηγητές σεμιναρίων. Επισήμανε ότι η πλειοψηφία του μεγάλου αριθμού των αξιολογητών και ελεγκτών είναι δημόσιοι υπάλληλοι. Τόνισε ότι με την εφαρμογή της νέας Υπουργικής Απόφασης, στελέχη της Δημόσιας Διοίκησης με εξειδίκευση σε οικονομικά, εργασιακά και άλλα θέματα δεν θα συμμετέχουν σε επιμορφωτικά σεμινάρια για την παροχή διευκρινίσεων και οδηγιών στην εφαρμογή νέων νομοθετικών αλλαγών.
Για την επίλυση του προβλήματος πρότεινε ότι όσοι δεν είναι υπόχρεοι απεικόνισης συναλλαγών για άλλη δραστηριότητα, να προβλεφθεί πλήρης εξαίρεση της αμοιβής τους μέχρι του ποσού των 5.000€ ετησίως από την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών υπέρ ΕΦΚΑ.
