Ο Τζεφ Μπέζος, ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, ξεκινάει ένα νέο στάδιο στην καριέρα του, αφού οικοδόμησε, ξεκινώντας από μια μικρή online βιβλιοθήκη, μία από τις πιο ισχυρές εταιρείες του πλανήτη, την Amazon.
Στα 57 του, ο επιχειρηματίας θα αφήσει σήμερα τη θέση του γενικού διευθυντή στον υπαρχηγό του, τον Άντι Τζάσι, για να αφιερωθεί σε άλλα σχέδια, αρχίζοντας με ένα ταξίδι στο διάστημα στις 20 Ιουλίου.
Θα διατηρήσει σημαντικό ρόλο στην επιχείρηση, την οποία ίδρυσε πριν από μόλις 27 χρόνια, παραμένοντας εκτελεστικός πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της.
Μολονότι χαιρετίστηκε για τις πολυάριθμες καινοτομίες του, που σε μερικές περιπτώσεις ταρακούνησαν τομείς ολόκληρους της οικονομίας, κακολογήθηκε επίσης για ορισμένες εμπορικές πρακτικές, που συνέθλιβαν τον ανταγωνισμό ή για τη μεταχείριση που επιφύλασσε στους εργαζομένους του.
Είτε πρόκειται για πωλήσεις βιβλίων, για την άυλη πληροφορική είτε για παραδόσεις κατ’ οίκον, «ο Μπέζος είναι ένας ηγέτης που ενθαρρύνει την αλλαγή», λέει ο Ντάρελ Γουέστ του Κέντρου για την Τεχνολογική Καινοτομία του Brookings Institution.
«Έδωσε ώθηση σε πολυάριθμες υπηρεσίες που οι άνθρωποι θεωρούν πλέον δεδομένες, όπως το να κάνεις τα ψώνια σου ονλάιν, να παραγγέλνεις κάτι και να σου το παραδίδουν την επομένη» παρατηρεί.
Η Amazon, η οποία δημιουργήθηκε στο γκαράζ του Τζεφ Μπέζος, ο οποίος συσκεύαζε ο ίδιος τα δέματα, αξίζει σήμερα περισσότερα από 1,7 τρισεκατομμύριο δολάρια στο Χρηματιστήριο και το 2020 είχε τζίρο 386 δισ. δολάρια. Πρόκειται για έναν πολυπλόκαμο όμιλο, οι δραστηριότητες του οποίου κυμαίνονται από το ηλεκτρονικό εμπόριο μέχρι την άυλη πληροφορική, περνώντας από τα είδη παντοπωλείου, την τεχνητή ευφυΐα και την παραγωγή ταινιών.
Βασικό ένστικτο
Ο Μπέζος «έχει το ένστικτο να βρίσκει τι θα λειτουργεί» στην επόμενη αγορά, εκτιμά ο Ρότζερ Κέι, αναλυτής του γραφείου Endpoint Technologies Associates.
Η επιχείρηση εκτόπισε τους ανταγωνιστές της επιλέγοντας τα πρώτα χρόνια «να επανεπενδύει όλα τα κέρδη στην ανάπτυξη», υπενθυμίζει ο Κέι. Μια στρατηγική που μερικές φορές έκανε τους επενδυτές να απορούν, αλλά τώρα «φαίνεται εντελώς λογική», υπογραμμίζει.
Για τον Μπομπ Ο’Ντόνελ της Tecnalysis Research, ο Τζεφ Μπέζος «δεν ήταν ο πρώτος ούτε ο μόνος» στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου, «όμως μπόρεσε να τον κατανοήσει και να εργαστεί για να τον βελτιώσει».
Ο επικεφαλής της Amazon κυρίως «αντιλήφθηκε την ανάγκη να κατασκευαστούν υποδομές», είτε πρόκειται για το ευρύ δίκτυο αποθηκών του είτε για τον στόλο των φορτηγών του, παρατηρεί ο Ο’Ντόνελ. «Πολυάριθμες άλλες επιχειρήσεις δεν επιθυμούσαν να δαπανήσουν χρήματα γι’ αυτή την άχαρη δουλειά στα παρασκήνια».
Ο πλούτος της επιχείρησής του έφτιαξε και τον δικό του: ακόμη και αφού παραχώρησε στην πρώην σύζυγό του ένα τμήμα των μετοχών μετά το διαζύγιό τους, ο Τζεφ Μπέζος «αξίζει» αυτή τη στιγμή περίπου 200 δισ. δολάρια, σύμφωνα με το περιοδικό Forbes.
Εγκαταλείπει τη διαχείριση σε καθημερινή βάση της εταιρείας του για να περάσει περισσότερο χρόνο με άλλα σχέδια, όπως η άλλη εταιρεία του, η Blue Origin – η οποία θα πραγματοποιήσει την πρώτη τουριστική πτήση της στο διάστημα στις 20 Ιουλίου με επιβάτη τον Τζεφ Μπέζος. Ο επιχειρηματίας διαθέτει επίσης την εφημερίδα Washington Post και έχει δηλώσει πως θέλει να αφιερώσει το χρόνο και τα χρήματά του στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής.
Θύμα της επιτυχίας της;
Ο Τζεφ Μπέζος φεύγει σε μια στιγμή που η Amazon, η οποία απασχολεί περισσότερους από 800.000 ανθρώπους στις ΗΠΑ αφού η δραστηριότητά της αυξήθηκε κάθετα στη διάρκεια της πανδημίας, αντιμετωπίζει πολλές επικρίσεις από την πλευρά των υπερασπιστών των εργαζομένων ή των ρυθμιστικών αρχών.
Η Amazon προβάλλει το γεγονός ότι η επιχείρηση προσφέρει ελάχιστο ωρομίσθιο 15 δολαρίων και διάφορα πλεονεκτήματα, όμως οι επικριτές έχουν επανειλημμένα καταγγείλει μια εμμονή με την αποδοτικότητα, που υπάρχει κίνδυνος να οδηγήσει στο να αντιμετωπίζονται οι μισθωτοί σαν μηχανές.
Στην τελευταία ετήσια επιστολή του προς τους μετόχους τον Απρίλιο και μετά την αποτυχία μιας απόπειρας συνδικαλισμού σε μια αποθήκη του ομίλου του στην Αλαμπάμα, ο Τζεφ Μπέζος παραδέχθηκε πως ο όμιλος πρέπει να βελτιώσει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει τους μισθωτούς του και υποσχέθηκε πως η Amazon θα γίνει «ο καλύτερος εργοδότης στη Γη».
Ανήσυχοι για τον αυξανόμενο έλεγχο που ασκείται από μερικούς γίγαντες της τεχνολογίας σε ολόκληρους τομείς της οικονομίας, οι ρυθμιστικές αρχές εξετάζουν από την πλευρά τους το ενδεχόμενο να λάβουν μέτρα που θα επιτρέψουν την εν μέρει διάλυση της Amazon.
Η Amazon θα μπορούσε έτσι να γίνει «θύμα της ίδιας της επιτυχίας της», λέει ο Κέι.
Όμως, αν ο όμιλος θα πρέπει να χωριστεί σε περισσότερες οντότητες, καθεμιά απ’ αυτές «θα ακμάσει στη δική της αγορά», προβλέπει ο ίδιος. «Μπορώ αρκετά εύκολα να φανταστώ ένα σενάριο στο οποίο το άθροισμα των μερών να προκύπτει ανώτερο από το ενοποιημένο σύνολο. Οι μέτοχοι δεν αναμένεται να πληγούν» συμπληρώνει.
