Νέα περίοδος εξελίξεων στο τραπεζικό σύστημα φαίνεται ότι έχει ήδη αρχίσει και ίσως είναι η πρώτη φορά που γίνεται συντονισμένη προσπάθεια αλλαγής της μετοχικής σύνθεσης στις συστημικές τράπεζες της χώρας, που απασχολεί ήδη την κυβέρνηση σε υψηλότατο επίπεδο, η οποία όμως αποφεύγει προς το παρόν να πάρει σαφή θέση και περιορίζεται σε υπενθύμιση «κόκκινων γραμμών».
Οι εξελίξεις καταγράφονται αρχικά γύρω από την Τράπεζα Πειραιώς, χωρίς αυτό να σημαίνει κάτι για τη σταθερότητα της τράπεζας ή τους καταθέτες.
Οι εξελίξεις πυροδοτούνται από την αποπληρωμή των Cocos ύψους 2,04 δισ. ευρώ, τα οποία λήγουν στα τέλη του 2022.
Τι είναι όμως τα CoCos;
Πρόκειται απλώς για επένδυση υψηλής απόδοσης με «ενσωματωμένη χειροβομβίδα»… Ένα χρεόγραφο που απαιτεί προσεκτικό χειρισμό, με την ελπίδα να μην εκραγεί, ρίχνοντας τους επενδυτές σε μια τρύπα. Υποδεχτείτε τη νέα ευρωπαϊκή μόδα: τα υπό αίρεση μετατρέψιμα ομόλογα (contingent convertibles), γνωστά και ως ομόλογα CoCo.
Μια διασταύρωση μεταξύ ομολόγου και μετοχής, ο νέος τύπος CoCo βοηθά τις τράπεζες να ενισχύουν τα κεφάλαιά τους προκειμένου να συμμορφώνονται με τους αυστηρότερους κανόνες κεφαλαιακής επάρκειας που σχεδιάστηκαν για να μην επαναληφθούν τα φαινόμενα διάσωσης με χρήματα φορολογούμενων της χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Πολλοί επενδυτές ανησυχούν από το 2016 πως η έξτρα απόδοση που προσφέρουν εγείρει τον κίνδυνο μιας έκρηξης – κανείς δεν γνωρίζει στην πραγματικότητα πόσο σοβαρές θα ήταν οι συνέπειες αφού η σκανδάλη δεν έχει τραβηχτεί ποτέ. Παρ΄ ότι υποτίθεται ότι τα CoCos φτιάχτηκαν για να κάνουν τις αγορές πιο ασφαλείς, τίθεται το ερώτημα μήπως οι ρυθμιστικές αρχές δημιούργησαν άθελά τους έναν νέο, απρόβλεπτο κίνδυνο.
Τα ομόλογα CoCo που πωλήθηκαν από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Ευρώπης έκαναν βουτιά στις αρχές του 2016 εν μέσω ανησυχιών πως η υποτονική οικονομική ανάπτυξη, τα χαμηλά επιτόκια και η αναταραχή των παγκόσμιων αγορών θα επιδείνωναν την ικανότητα των τραπεζών να αποπληρώνουν τα χρέη τους.
Η πιο δημοφιλής μορφή ομολόγων CoCo χρησιμοποιείται από τις τράπεζες για την άντληση επιπλέον κεφαλαίων Tier 1, τα οποία βρίσκονται στην πρώτη γραμμή άμυνας μιας τράπεζας απέναντι στα οικονομικά σοκ μετά τα ίδια κεφάλαια. Η ισπανική Banco Bilbao έφερε τα πρώτα CoCos στην αγορά τον Απρίλιο του 2013 και έπειτα ακολούθησε μια «πλημμύρα» 97 δισ. δολαρίων που πουλήθηκε έως τα τέλη του 2015.
Συνήθως ένα CoCo επιτρέπει σε μία τράπεζα να αναστέλλει τις πληρωμές τόκων όταν αντιμετωπίζει πρόβλημα, όπως στην περίπτωση που τα κεφάλαιά της υποχωρούν κάτω από όρια που θεωρούνται επικίνδυνα (εδώ μπαίνει το στοιχείο της αίρεσης). Εάν η χρηματοοικονομική υγεία της τράπεζας επιδεινωθεί, τα CoCos μπορούν να επιφέρουν ζημιές στους ομολογιούχους: τα ομόλογα μπορούν να χάσουν εξ ολοκλήρου την αξία τους ή να μετατραπούν σε μετοχές (καθίστανται μετατρέψιμα).
Ενώ τα hedge funds που αναζητούν επενδύσεις υψηλότερου ρίσκου και απόδοσης είναι οι πιο φανατικοί αγοραστές των CoCos, τα ομόλογα προτιμώνται και από ασφαλιστικές εταιρείες που διψούν για εισόδημα, καθώς οι επενδυτικές αποδόσεις πιέζονται από τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια.
Το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλες χώρες έχουν απαγορεύσει τις πωλήσεις προς ιδιώτες επενδυτές. Τα CoCos πλήρωναν μέσο κουπόνι 6,6% στις αρχές του 2016, σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με τους τόκους στα τραπεζικά ομόλογα υψηλής διαβάθμισης.
Η Τράπεζα Πειραιώς, ταCoCos και ο SSM
Η Τράπεζα Πειραιώς έχει ενημερώσει τον SSM ότι προτίθεται να εξοφλήσει με μετρητά το κουπόνι, ύψους 165 εκατ. ευρώ, το οποίο λήγει στις 2 Δεκεμβρίου 2020 και βρίσκεται εν αναμονή της έγκρισης του επόπτη.
Η έγκριση απαιτείται καθώς λόγω της πανδημικής κρίσης η ΕΚΤ έχει απαγορεύσει στις τράπεζες την καταβολή μερισμάτων (όπως και την επαναγορά μετοχών) και θα πρέπει να διευκρινιστεί αν η πληρωμή του κουπονιού των Cocos συνιστά τρόπο τινά καταβολή μερίσματος.
Εν τω μεταξύ, με ορίζοντα τη λήξη των Cocos αλλά και την ανάγκη δραστικής μείωσης των NPLs στη διοίκηση της Τράπεζας Πειραιώς έχει κατατεθεί και πρόταση από τους 3 μεγαλύτερους μετόχους για αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά 800 εκατ.
Η πρόταση κατατέθηκε από κοινού από τους τρεις μεγαλύτερους μετόχους της τράπεζας και συγκεκριμένα:
-Τον John Paulson, ο οποίος μέσω της προσωπικής πλέον επενδυτικής του εταιρείας ελέγχει το 9,3% της Tράπεζας Πειραιώς από την ανακεφαλαιοποίηση του 2015.
-Τον Αριστοτέλη Μυστακίδη, ο οποίος τον Ιούνιο του 2020 εμφανίστηκε στο μετοχικό κεφάλαιο της Πειραιώς με ποσοστό άνω του 5%. Ο επιχειρηματίας από τη Θεσσαλονίκη ήταν από τα βασικά στελέχη και μετόχους της Glencore και το Forbes τον συγκαταλέγει σήμερα στους τρεις πλουσιότερους Έλληνες.
-Το αμερικανικό fund, Bienville Capital, το οποίο τον περασμένο Ιανουάριο είχε ανακοινώσει ότι κατέχει 5,5% της Tράπεζας Πειραιώς.
Η Τράπεζα δεν διαψεύδει πληροφορίες που έχουν κυκλοφορήσει. Μάλιστα σε σημερινή της ανακοίνωση αναφέρει ότι:
«Σε συνέχεια πρόσφατων δημοσιευμάτων του ηλεκτρονικού τύπου, η Τράπεζα Πειραιώς ενημερώνει την επενδυτική κοινότητα πως σε διαρκή βάση αξιολογεί διάφορες επιλογές με στόχο την επιτάχυνση εξυγίανσης του ισολογισμού της προς όφελος των μετόχων της. Η Τράπεζα Πειραιώς θα ενημερώσει αρμοδίως το επενδυτικό κοινό εάν και εφόσον ληφθούν σχετικές αποφάσεις, σύμφωνα με το εφαρμοστέο θεσμικό πλαίσιο».
Καθώς μέτοχος στην Τράπεζα Πειραιώς με ποσοστό περίπου 26,5% είναι το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας(ΤΧΣ), η πρόταση για την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου από τους 3 βασικούς μετόχους, που ελέγχουν αθροιστικά περίπου το 20% της Τράπεζας, συνδέεται με την προϋπόθεση μετατροπής των CoCos από το ΤΧΣ σε μετοχές, έτσι ώστε να μην ενισχυθεί το ταμείο του ΤΧΣ και γίνουν diluted τα ποσοστά των άλλων μετόχων.
Η τιμή εξάσκησης σε περίπτωση μετατροπής είναι τα 6 ευρώ. Εάν το ΤΧΣ μετατρέψει τα CoCos σε μετοχές θα αυξήσει το ποσοστό στο 58% και το ποσοστό του θα υποχωρήσει μετά την προτεινόμενη αύξηση των 800 εκατ. ευρώ.
Το θέμα με το τι θα γίνει με την πληρωμή του κουπονιού των Cocos αναμένεται να οριστικοποιηθεί στα μέσα Νοεμβρίου, ενώ φαίνεται πως η πρόταση για την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου θα εξεταστεί σε μεταγενέστερο χρόνο και πάντα σε συνδυασμό με τη μετατροπή των CoCos από το ΤΧΣ.
Τα προβλήματα και η πολιτική διάσταση
Για το θέμα των αποφάσεων σχετικά με το μέλλον της τράπεζας Πειραιώς έχουν γίνει αρκετές συσκέψεις στο Μέγαρο Μαξίμου.
Ο πρωθυπουργός έδωσε σαφείς και ρητές εντολές ότι η Πειραιώς, μαζί με την Alpha, την Εθνική και την Eurobank, θα παραμείνουν οι τέσσερις συστημικές τράπεζες της χώρας.
Η πολιτική απόφαση είναι να μην υπάρξει κανενός είδους διαταραχή στο τραπεζικό σύστημα, οι πυλώνες να παραμείνουν τέσσερις και αυτό είναι πέραν πάσης συζήτησης για την κυβέρνηση.
Ειδικά τώρα, με την οικονομία σε κατάσταση αυξημένης πίεσης λόγω της υγειονομικής κρίσης το Μαξίμου έχει επικοινωνήσει σε όλες τις κατευθύνσεις ότι η συγκυρία δεν επιτρέπει άθροιση νέων προβλημάτων.
Να σημειωθεί ότι η στήριξη αφορά και τη διοίκηση της Πειραιώς και δεν συζητούνται σενάρια αλλαγών.
Εθελούσια έξοδο με αποζημίωση-έκπληξη ανακοινώνει η Τράπεζα Πειραιώς
Την ίδια στιγμή νέο πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου με πλαφόν αποζημίωσης-έκπληξη, αναμένεται να ανακοινώσει η Τράπεζα Πειραιώς τις αμέσως επόμενες ημέρες.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Capital.gr, το πρόγραμμα που θα ανακοινώσει η Τράπεζα θα προβλέπει πλαφόν αποζημίωσης για την οικειοθελή αποχώρηση που θα είναι αυξημένο στις 180.000 ευρώ. Σημειώνεται ότι το προηγούμενο πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου που είχε «τρέξει» η Τράπεζα το 2019 είχε πλαφόν αποζημίωσης στις 160.000 ευρώ, ενώ το πρόγραμμα που ολοκλήρωσε πρόσφατα η Eurobank είχε πλαφόν στις 150.000 ευρώ, στο πλαίσιο της μείωσης του εφάπαξ στα προγράμματα οικειοθελούς αποχώρησης που εφαρμόζουν από πέρυσι οι τράπεζες.
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το πρόγραμμα εθελουσίας που θα ανακοινώσει η Τράπεζα Πειραιώς θα έχει και μία ακόμη πρωτοτυπία, αφού δεν θα προβλέπει καμία άλλη εναλλακτική αποχώρησης για τους εργαζόμενους, όπως επιλογή αναγκαστικής άδειας 2 ή 5 ετών (sabbatical) την οποία προέβλεπαν τα μέχρι σήμερα προγράμματα εθελουσίας των τραπεζών.
Επίσης, θα είναι ανοιχτό προς όλους τους εργαζόμενους, χωρίς να απευθύνεται σε συγκεκριμένους τομείς εργασίας ή να θέτει όρια ηλικίας. Προφανώς, η έμφαση θα δίνεται σε μεγαλύτερες ηλικίες, καθώς και στο δίκτυο καταστημάτων όπου πλέον οι εξ αποστάσεως συναλλαγές «καταργούν» θέσεις εργασίας, καθώς επίσης και σε ορισμένες μονάδες των κεντρικών υπηρεσιών. Σημειώνεται ότι το προηγούμενο πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου της Τράπεζας απευθυνόταν σε εργαζόμενους του δικτύου καταστημάτων, των Μονάδων Διοίκησης, του Retail Banking & Distribution Networks, της Διαχείρισης Πιστοδοτήσεων, των Τεχνικών Έργων & Διοικητικής Υποστήριξης, των Υπηρεσιών Καθαριότητας, της Κίνησης Κεφαλαίων & Κεντρικών Εργασιών, των Central Administration Units (CAUs), των Υπηρεσιών Ασφαλείας, της Μονάδας RBU, των Νομικών Υπηρεσιών, των Λοιπών Υποστηρικτικών Μονάδων, ενώ ανεξαρτήτως Μονάδας, δικαίωμα εκδήλωσης ενδιαφέροντος είχαν οι εργαζόμενοι που βρίσκονταν στο «Middle» & «Senior Management Level» (ιεραρχικό επίπεδο από «Assistant Manager» έως και «Senior Director»). Το προηγούμενο πρόγραμμα αφορούσε επίσης τους εργαζόμενους σε θυγατρικές του εξωτερικού, στις εταιρείες leasing του Ομίλου και στην Πειραιώς Factoring.
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το νέο πρόγραμμα εθελουσίας της Τράπεζας Πειραιώς θα ανακοινωθεί πιθανότατα την Πέμπτη 29 Οκτωβρίου και θα στοχεύει στην έξοδο 1.000 εργαζομένων προκειμένου το προσωπικό της Τράπεζας να μειωθεί κατά 8%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Τράπεζα Πειραιώς για το β΄ τρίμηνο 2020, οι δαπάνες προσωπικού μειώθηκαν κατά 24% ετησίως, καθώς η Τράπεζα πήρε το όφελος της απόσχισης της πλατφόρμας διαχείρισης Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων και του προγράμματος εθελουσίας που διενήργησε το 2019. Ο δείκτης κόστους προς έσοδα διαμορφώθηκε στο 44% το β΄ τρίμηνο 2020 από 55% το α΄ τρίμηνο.
Σημειώνεται ότι τα λειτουργικά έξοδα της Τράπεζας Πειραιώς το β΄ τρίμηνο 2020 ανήλθαν σε 225 εκατ. ευρώ και είχαν ετήσια μείωση 14%, περιλαμβάνοντας την προμήθεια που καταβλήθηκε προς τον διαχειριστή Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (αν εξαιρεθεί η προμήθεια αυτή και το κόστος εθελουσίας εξόδου του β΄ τριμήνου 2019, τα λειτουργικά έξοδα είναι μειωμένα το β΄ τρίμηνο 2020 κατά 13% σε ετήσια βάση). Η Τράπεζα παραμένει εντός στόχου για μείωση των λειτουργικών της εξόδων με μέσο μονοψήφιο ρυθμό το 2020, μετά τη μείωσή τους σε επαναλαμβανόμενη βάση κατά 6% το 2019.
