Η Ελλάδα εξαιρείται από το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ, γράφει το περιοδικό «Der Spiegel» σε άρθρο για το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) που σχεδιάζει να θέσει σε εφαρμογή η Φρανκφούρτη.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στηρίζει με προσωρινή του απόφαση το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ. Θέτει ωστόσο προϋποθέσεις, που είναι η αιτιολόγηση της απόφασης αγοράς και η τήρηση της αρχής της αναλογικότητας. Έτσι, σάρκα και οστά παίρνει το πρόγραμμα μαζικής αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ λίγες ημέρες πριν από την κρίσιμη συνεδρίαση του ΔΣ την ερχόμενη Πέμπτη (22/1) στη Φρανκφούρτη.
«Η ΕΚΤ θεωρεί ότι τα ελληνικά ομόλογα, που βρίσκονται κοντά στο επίπεδο “junk“ (σκουπίδια), δεν πληρούν τα απαραίτητα κριτήρια»Σύμφωνα με εκτενές άρθρο του περιοδικού «Der Spiegel», ο πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι συζήτησε τα σχέδια αγοράς ομολόγων με την καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ και τον υπουργό Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε την περασμένη Τετάρτη στο Βερολίνο, σε καθιερωμένη τους συνάντηση. «Μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο» υποστηρίζει το γερμανικό περιοδικό «ότι μια χώρα της ευρωζώνης δεν θα επωφεληθεί από το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων: η Ελλάδα. Επειδή η ΕΚΤ θεωρεί ότι τα ελληνικά ομόλογα, που βρίσκονται κοντά στο επίπεδο “junk“ (σκουπίδια), δεν πληρούν τα απαραίτητα κριτήρια».
Για να εξευμενίσει τους επικριτές του προγράμματος μαζικής αγοράς ομολόγων, ο Μάριο Ντράγκι δείχνει έτοιμος να κάνει υποχωρήσεις. Έτσι, π.χ., θα περιορίσει το ποσό που προορίζεται για το πρόγραμμα QE από το αρχικό 1 τρισεκατομμύριο στα 500-750 δισεκατομμύρια ευρώ. Παράλληλα η ΕΚΤ σχεδιάζει να αγοράσει ομόλογα ανάλογα με το μερίδιο συμμετοχής της κάθε χώρας στο μετοχικό κεφάλαιο της ΕΚΤ. Με τον τρόπο αυτό ο Μάριο Ντράγκι θέλει να αποκλείσει το ενδεχόμενο να ωφεληθούν μονομερώς είτε οι πιστώτριες χώρες είτε οι δανειζόμενες.
Για να αποδυναμώσουν την κατηγορία της κρατικής χρηματοδότησης, ο Μάριο Ντράγκι και οι συνεργάτες του θέτουν πλαφόν στις αγορές ομολόγων από την ΕΚΤ στο 20 με 25% του χρέους μιας χώρας. Τέλος, για να αποκλείσει ότι μια χώρα θα επωμιστεί τους κινδύνους μη εξόφλησης επισφαλών ομολόγων μιας άλλης, το πρόγραμμα QE προβλέπει ότι κάθε χώρα-μέλος μπορεί να αγοράσει μόνο δικά της ομόλογα. Ήδη πάντως ένας από τους επικριτές του Μάριο Ντράγκι, ο πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας της Ολλανδίας Κλάας Κνοτ, άφησε να εννοηθεί σε συνέντευξή του στο «Spiegel» ότι προτίθεται να συμφωνήσει στην πρόταση αυτή.
Πράσινο φως στην αγορά ομολόγων από την ΕΚΤ
Έχει η ΕΚT το δικαίωμα να αγοράζει μαζικά ομολόγα στηρίζοντας χώρες της ευρωζώνης που βρίσκονται σε κρίση; Ναι, απαντά ο γενικός εισαγγελέας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στο Λουξεμβούργο. Επίσης, ένας κορυφαίος εμπειρογνώμονας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στο Λουξεμβούργο υποστηρίζει ότι η ΕΚΤ νομιμοποιείται να θέσει σε εφαρμογή το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων OMT. Προσθέτει ωστόσο ότι η Φρανκφούρτη θα πρέπει να αιτιολογεί τις αγορές και να τηρεί την αρχή της αναλογικότητας. Πάντως, η τελική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου αναμένεται το φθινόπωρο.
Η αιτία της δικαστικής διαμάχης προέκυψε ύστερα από τρεις λέξεις που εκστόμισε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι τον Ιούλιο του 2012, στο απόγειο της ευρωκρίσης: είχε εξαγγείλει πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων (Outright Monetary Transactions Programm, ΟΜΤ) από χώρες σε κρίση, όπως η Ελλάδα, προσθέτοντας το περιβόητο «whatever it takes», δηλαδή «με κάθε κόστος». Αυτή η διευκρίνιση επενέργησε τόσο καθησυχαστικά στους επενδυτές και τους κερδοσκόπους, που ξαφνικά σταμάτησαν τις επιθέσεις τους εναντίον του ευρώ και απομακρύνθηκε το κλίμα δυσπιστίας προς το κοινό νόμισμα.
Το ιστορικό που οδήγησε στην απόφαση για την EKT
Οι γερμανικές αντιδράσεις είχαν ξεκινήσει επειδή οι προθέσεις Ντράγκι δεν είχαν συζητηθεί με το διοικητικό συμβούλιο της Τράπεζας. Εάν ήταν γνωστές, ιδιαίτερα ο πρόεδρος της Bundesbank Γενς Βάιντμαν δεν θα τις είχε προσυπογράψει.
Η συνέχεια δόθηκε ενώπιον του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου της Καρλσρούης. Ορισμένοι Γερμανοί πολιτικοί και οικονομολόγοι προσέφυγαν εναντίον της εξαγγελίας του Μάριο Ντράγκι αμφισβητώντας τη νομιμότητα αγοράς ομολόγων. Ούτως ή άλλως ουδείς σχεδίαζε να αγοράσει, βάζοντας σε κίνδυνο το 1/3 των Γερμανών φορολογουμένων. Επιπλέον υπερίσχυε ο ισχυρισμός ότι το πρόγραμμα παραβιάζει το δικαίωμα της γερμανικής Βουλής να αποφασίζει για δημοσιονομικά θέματα της χώρας.
Οι Γερμανοί συνταγματικοί δικαστές παρέπεμψαν την υπόθεση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, διαπιστώνοντας παράλληλα παραβίαση του πρωτογενούς δικαίου της ΕΕ από την ΕΚΤ και υπέρβαση της εντολής που της έχει δοθεί για την άσκηση νομισματικής πολιτικής.
Επιμέλεια: Κώστας Μπετινάκης
Πηγή: Der Spiegel / dpa/ Deutsche Welle
