Η οικονομική κατάσταση στη χώρα μας συνεχίζει παραμένει πολύ δύσκολη. Η Fitsch μείωσε την πιστοληπτική μας αξιοπιστία από Α- σε ΒΒΒ+ με αποτέλεσμα να υποστούν μεγάλη ζημιά οι τιμές των μετοχών στο χρηματιστήριο και να πέσουν οι τιμές των ομολόγων. Και όχι μόνο. Αν δεν υπήρχε ειδικό πρόγραμμα στήριξης των τραπεζών, τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου δε θα είχαν την απαιτούμενη «βαθμολογία» αξιοπιστίας για να μπορούν να κατατεθούν σαν «ενέχυρο» για δανεισμό από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα!
Όμως, όπως φαίνεται και οι άλλοι οργανισμοί όπως η Standard & Poor’s και Moody’s, δείχνουν ότι είναι ιδιαίτερα προβληματισμένοι με την δυνατότητα του Ελληνικού Δημοσίου να αποπληρώσει τα χρέη του, να καλύψει τις υποχρεώσεις του. Υποχρεώσεις που εκτιμώ πως είναι περίπου 320 δισεκ. ευρώ, αν λάβουμε υπ΄όψη και τα δάνεια που έχει εγγυηθεί το Ελληνικό Δημόσιο και δεν μπορεί να αποπληρωθούν!
Και όχι μόνο. Μέλος του ΔΣ της Γερμανικής Kεντρικής Τράπεζας, της Bundesbank, φέρεται να έχει δηλώσει πως «για την Ευρώπη είναι χειρότερο το να συνδράμει την Ελλάδα από το να την αφήσει να χρεοκοπήσει, διότι αν την συνδράμει, η ζώνη του ευρώ θα γίνει ζώνη πληθωρισμού»! Μάλιστα το ευρώ υποχώρησε έναντι του δολαρίου, επειδή κατά τους διεθνείς αναλυτές το ευρώ περιλαμβάνει «βαρίδια» όπως η Ελλάδα.
Δεν τελειώσαμε. Οι τελευταίες αναλύσεις της Credit Suisse θεωρούν πως η Ελλάδα είναι, μετά την Ισλανδία, η χειρότερη χώρα του κόσμου από πλευράς πιστοληπτικής αξιοπιστίας. Κάτω και από την Τουρκία!
–Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ελλάδα;
• Σημαίνουν πως, γενικά, ο δανεισμός θα συνεχίσει να είναι μια πολύ κρίσιμη υπόθεση. Αντιμετωπίζουμε 4 βασικά προβλήματα:
1. Η χώρα μας είναι «υπερχρεωμένη». Το Δημόσιο χρέος (μαζί με τις εγγυήσεις που έχει εκδώσει το κράτος) μάλλον υπερβαίνει τα 320 δισεκ. ευρώ, ενώ το χρέος του ιδιωτικού τομέα πλησιάζει τα 280 δισεκ. ευρώ. Έχουμε λοιπόν τεράστιες υποχρεώσεις, τεράστιες δανειακές ανάγκες μέσα σε ένα κλίμα που χειροτερεύει. Μισθοί και συντάξεις πληρώνονται με δανεικά. Και δεν είναι μόνο θέμα κόστους δανεισμού. Είναι και θέμα να μπορείς να δανεισθείς έστω και με υψηλό κόστος. Ήδη το κόστος δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου σε σχέση με το Γερμανικό έχει χειροτερέψει κατά 1,2% το τελευταίο δίμηνο και ξεπέρασε το 2,5%! Οι δηλώσεις των αρχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι δεν υπάρχει ενδεχόμενο χρεωκοπίας (και δηλαδή θα στηρίξουν την χώρα μας όπου χρειαστεί), ηρέμησαν τις αγορές και τα spreads μειώθηκαν αισθητά. Αλλά με τις νέες αρνητικές εξελίξεις τα πράγματα γίνονται κρίσιμα με τη διαφορά στα επιτόκια με τα οποία δανείζεται το ελληνικό σε σχέση με το γερμανικό Δημόσιο να φτάνει στο 2,5%!
Θυμάστε πως όταν ήμουν στο Υπουργείο Οικονομικών, η διαφορά στο spread ήταν 0,3% και μπορέσαμε να δανεισθούμε για 50 χρόνια, ενώ τώρα το πολύ για 10 χρόνια (για πολύ μικρότερα ποσά) και με πολύ υψηλότερο κόστος.
Και τι θα γίνει όταν αυξηθούν τα επιτόκια; Γιατί προσωπικά πιστεύω πως το επόμενο έτος θα αυξηθούν –παρά την ύφεση, διότι διεθνώς έχει πέσει αρκετό χρήμα στην αγορά με τα προγράμματα στήριξης των οικονομιών και αυτό αργά ή γρήγορα θα μεταφρασθεί σε πληθωριστικές πιέσεις. Η επερχόμενη αύξηση θα επιβαρύνει ακόμα περισσότερο το κόστος εξυπηρέτησης του τεράστιου χρέους.
2. Πρέπει να αντληθούμε πως ναι, υπάρχει πρόβλημα με την φοροδιαφυγή και πρέπει να καταβληθεί μεγάλη προσπάθεια αντιμετώπισής της, αλλά όσους φόρους και να βάλλουμε, το πρόβλημα του τεράστιου αριθμού των υπαλλήλων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και τις ΔΕΚΟ και το πρόβλημα με τις παροχές που έχει θεσμοθετήσει το κράτος που είναι όμως πολύ πέρα από τις δυνατότητές του να χρηματοδοτήσει δεν λύνεται όσοι νέοι φόροι και αν επιβληθούν. Η Κυβέρνηση πρέπει να συγκρατήσει τις δαπάνες που έχουν ξεφύγει. Αυτό είναι μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση γιατί το 95% των δαπανών είναι ανελαστικό (μισθοί, συντάξεις, επιδοτήσεις, επιχορηγήσεις)! Τα στελέχη του Δημοσίου και των ΔΕΚΟ, πληρώνονται καλύτερα από τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, εργάζονται σχετικά λιγότερο και παράγουν αρκετά λιγότερο. Δεν αντέχει η ιδιωτική οικονομία να πληρώνει τόσους υπαλλήλους του Δημόσιου τομέα και τόσα «κεκτημένα»!
Όμως η Κυβέρνηση δείχνει ακόμα πολύ «χαλαρή» και αμέριμνη όχι μόνο στο θέμα των δαπανών αλλά και στο θέμα του ασφαλιστικού. Ούτε έχει παρουσιάσει κάποιο πρόγραμμα μείωσης της γραφειοκρατίας, απελευθέρωσης των δημιουργικών δυνάμεων, εκσυγχρονισμού του κράτους.
3. Το ασφαλιστικό έλλειμμα είναι πολύ χειρότερων διαστάσεων απ’ ό,τι νομίζουν οι περισσότεροι! 300 δισεκ. ευρώ περίπου. Οι διάφορες επιτροπές «επίλυσης» του ασφαλιστικού προβλήματος δεν έχουν καν επικαιροποιημένες αναλογιστικές μελέτες στη διάθεσή τους. Συζητούν σχεδόν στα τυφλά.
4. Το Κράτος δυσλειτουργεί, η γραφειοκρατία μας είναι η χειρότερη στην Ευρώπη, είμαστε ουραγοί στις επενδύσεις, στις καινοτομίες, την έρευνα, και την ανταγωνιστικότητα. Συντηρούμε ένα τεράστιο δημόσιο τομέα που όμως δεν έχει την δυνατότητα να συντηρεί η οικονομία.
Πρέπει λοιπόν να αντιληφθούμε ότι όταν χρωστάς παντού, όταν η χώρα έχει τόσα χρέη και ελλείμματα, είναι πολύ περιορισμένες οι δυνατότητες να ασκήσεις «ιδεολογική πολιτική». Ο Κρατισμός έχει συνθλίψει την δημιουργικότητα και την επιχειρηματικότητα του Έλληνα. Δεν πρέπει να έχει θέσει στο αύριο.
Πρέπει η Κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα στην απελευθέρωση της δημιουργικότητας και επιχειρηματικότητας του Έλληνα… Αυτό χρειάζεται δραστικά μέτρα που δεν νομίζω είναι μέσα στο πλαίσιο των ιδεολογικών πεποιθήσεων της Κυβέρνησης.
Πρέπει να αναδείξουμε την Ελλάδα της δημιουργίας. Τις δικές μου προτάσεις για αυτά τις έχω υποβάλλει στο κόμμα εδώ και τις έχω δημοσιοποιήσει και πάρα πολλούς μήνες!
