Σε συναγερμό βρίσκονται η G7 και ο ΟΗΕ όσον αφορά τα προβλήματα επισιτισμού, που όλο και αυξάνονται λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Βασικός στόχος της G7, η οποία αυτές τις ημέρες συνεδριάζει στη Γερμανία, είναι η ανεύρεση εναλλακτικών διαδρομών για τη μεταφορά σιτηρών προς τα λιμάνια, ενώ ο Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών κάνει λόγο για 44 εκατομμύρια ανθρώπους που «βαδίζουν προς την πείνα».
Συγκεκριμένα, οι συζητήσεις των υπουργών Εξωτερικών και Γεωργίας της G7 περιστρέφονται γύρω από τη θέσπιση επειγόντων μέτρων ώστε να σπάσει ο ρωσικός αποκλεισμός στις εξαγωγές σιτηρών από τα λιμάνια της Ουκρανίας. Οι επτά ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου ελπίζουν στη δημιουργία δρομολογίων μέσω των λιμανιών της Ρουμανίας και της Βαλτικής.
Ο αποκλεισμός στις εξαγωγές σιτηρών μετατρέπεται ταχύτατα σε μια από τις πιο επείγουσες διπλωματικές και ανθρωπιστικές κρίσεις στην Ουκρανία. Την Τρίτη, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ εργάζονται για να βρουν λύσεις «ώστε να κυκλοφορήσει αυτό το τρόφιμο στον κόσμο και να συμβάλει στη μείωση των τιμών».
Σύμφωνα με τον Guardian, ο Γερμανός υπουργός Γεωργίας και μέλος του κόμματος των Πρασίνων, Τζεμ Οζντεμίρ, αναζητεί εδώ και μήνες με την ΕΕ εναλλακτικές σιδηροδρομικές διαδρομές προς τα λιμάνια της Βαλτικής μέσω Πολωνίας και Λευκορωσίας, αλλά τα διαφορετικά μεγέθη τρένων μεταξύ Ουκρανίας και Πολωνίας, μια προϋπάρχουσα εκκρεμότητα κυκλοφορίας και η έλλειψη κατάλληλων σιδηροδρομικών βαγονιών αποτελούν αποτρεπτικό παράγοντα για αυτή την επιλογή.
Οι εναλλακτικές επιλογές για τις εξαγωγές των σιτηρών της Ουκρανίας
Σύμφωνα με τις ουκρανικές εκτιμήσεις, μόνο το 20% των εξαγωγών που κανονικά στέλνει η Ουκρανία μέσω των λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας θα μπορούσε να μεταφερθεί σιδηροδρομικώς στα λιμάνια της Βαλτικής. Σημειώνεται ότι το κόστος των οδικών μεταφορών έχει πενταπλασιαστεί από πέρσι.
Πριν τον πόλεμο, το μεγαλύτερο μέρος των τροφίμων που παρήγαγε η Ουκρανία -ποσότητα ικανή να θρέψει 400 εκατομμύρια ανθρώπους- εξαγόταν μέσω των επτά λιμανιών της χώρας στη Μαύρη Θάλασσα. Στους οκτώ μήνες πριν από την έναρξη της σύγκρουσης, σχεδόν 51 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι σιτηρών πέρασαν από αυτά, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ. Η αξία των εμπορευμάτων ήταν 47 δισ. δολάρια ετησίως για την Ουκρανία.
Ο Ουκρανός υπουργός Αγροτικής Πολιτικής και Τροφίμων, Mykola Solsky, έχει μελετήσει επιλογές που κυμαίνονται από το Γκντανσκ ή ανατολικότερα μέχρι το λιμάνι στην Klaipėda της Λιθουανίας και τρία λιμάνια στη Λετονία. Τα λιμάνια της Βαλτικής έχουν χάσει τις εμπορικές συναλλαγές από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, συμπεριλαμβανομένης της ποτάσας, επομένως έχουν επί του παρόντος πλεονάζουσα χωρητικότητα.
Επίσης, το ρουμανικό λιμάνι της Κωνστάντζας έχει λάβει κάποιες αποστολές ουκρανικών σιτηρών, αλλά τότε τα πλοία που θα μεταφέρουν τα σιτηρά προς την Τουρκία, πιθανότατα θα πρέπει να παραμείνουν στα ρουμανικά ύδατα.
Τέλος, τα Ηνωμένα Έθνη έχουν συζητήσει εάν μπορεί να ανοίξει ένας ανθρωπιστικός διάδρομος μέσω της Λευκορωσίας για να μεταφερθούν τα σιτηρά στα λιμάνια της Βαλτικής, καθώς το εύρος τροχιάς μεταξύ Ουκρανίας και Λευκορωσίας είναι ενιαίο.
Ο αποκλεισμός των σιτηρών μπορεί να οδηγήσει τον κόσμο στην πείνα
Ο David Beasley, του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος του ΟΗΕ, ο οποίος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου εδώ και εβδομάδες, προειδοποίησε: «Αυτή τη στιγμή, τα σιλό σιτηρών της Ουκρανίας είναι γεμάτα. Την ίδια ώρα, 44 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο βαδίζουν προς την πείνα. Πρέπει να ανοίξουμε αυτά τα λιμάνια ώστε τα τρόφιμα να μπορούν να κυκλοφορούν μέσα και έξω από την Ουκρανία. Ο κόσμος το απαιτεί γιατί εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως εξαρτώνται από τα τρόφιμα που έρχονται από αυτά τα λιμάνια».
Υπό κανονικές συνθήκες, η Ουκρανία εξάγει περίπου 5 έως 6 εκατομμύρια τόνους σιτηρών και 700.000 τόνους ελαιόσπορων τον μήνα μέσω των λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας. Υπάρχει μια εκτιμώμενη εκκρεμότητα για εξαγωγές 15-20 εκατομμυρίων τόνων, σύμφωνα με την Ουκρανική Λέσχη Αγροτικών Επιχειρήσεων.
Διάγγελμα Μπάιντεν για το βρεφικό γάλα
Παράλληλα, στις ΗΠΑ εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες διαμαρτύρονται έντονα για τις ελλείψεις σε βρεφικό γάλα, αφού τα ράφια στις υπεραγορές τροφίμων έχουν ήδη αδειάσει. Σε μια «πυροσβεστική» κίνηση, διάγγελμα αναμένεται να απευθύνει την Παρασκευή ο Αμερικανός Πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, ανακοινώνοντας μέτρα για τη θεραπεία του φαινομένου, το οποίο προκάλεσε όμως αναστάτωση στην εφοδιαστική αλυσίδα. Συγκεκριμένα, μόνο τον περασμένο Απρίλιο ο δείκτης εξαντλήσεως αποθεμάτων αυξήθηκε κατά 10%, φτάνοντας το 43% συνολικά, τη στιγμή που τρία στα τέσσερα βρέφη στις ΗΠΑ τρέφονται με βρεφικά γάλατα, ως μερικό ή ολικό υποκατάστατο του μητρικού γάλακτος.
Σημειωτέον ότι το μερίδιο του βρεφικού γάλακτος «εκτός αποθέματος» έφτασε σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες το 40% στις 24 Απριλίου, ενώ σειρά καταστημάτων έχει θέσει αυστηρούς περιορισμούς στον αριθμό των τεμαχίων που διαθέτει προς τους καταναλωτές.
Δίχως τέλος οι αυξήσεις στις τιμές
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει εκτινάξει τις διεθνείς τιμές των σιτηρών, των μαγειρικών ελαίων, των καυσίμων και των λιπασμάτων, φαινόμενο που αναμένεται να συνεχιστεί.
«Πρέπει να πω πως ανησυχώ βαθιά, ειδικότερα για τους κινδύνους ο λιμός να επεκταθεί σε διάφορα μέρη του κόσμου εξαιτίας της δραματικής κατάστασης επισιτιστικής ασφάλειας που αντιμετωπίζουμε λόγω του πολέμου στην Ουκρανία», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Αντόνιο Γκουτέρες.
