«Ο επιχειρηματικός τομέας έχει εισέλθει σε τροχιά ανάκαμψης την τελευταία διετία με πιλότο κυρίως την εξωτερική ζήτηση, τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό και την εσωτερική αναδιάρθρωση. Η δυναμική αυτή, εφόσον συνοδευτεί με βαθύτερη παραγωγική αναδιάρθρωση, ενίσχυση της βιομηχανικής βάσης και κέρδη παραγωγικότητας, αποτελεί εγγύηση για τη συνέχιση της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας το 2019».
Αυτό αναφέρεται στο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης και υπογραμμίζεται ότι: «υπό τις παρούσες συνθήκες, η επίσημη πρόβλεψη-στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ανάπτυξη 2,2% της ελληνικής οικονομίας το 2019 παραμένει εφικτή και ενδεχομένως να ξεπεραστεί παρά τη διεθνή οικονομική αβεβαιότητα».
Όπως αναφέρεται, στο Δελτίο, παρά τα συγκριτικά χαμηλά ακόμη επίπεδα παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας, η ελληνική επιχειρηματικότητα τείνει να εξέλθει ισχυρότερη από τη μακρόχρονη κρίση. Συγκεκριμένα στο μέτωπο της πραγματικής οικονομίας καταγράφονται τα εξής:
– Τα ελληνικά μερίδια αγοράς στις ευρωπαϊκές εξαγωγές αγαθών (εκτός πετρελαίου) αυξήθηκαν από 0,40% το 2016-2017 σε 0,43% το 2018. Συγχρόνως, τα ελληνικά μερίδια αγοράς στα μεσογειακά ξενοδοχεία αυξήθηκαν από 11% το 2016 σε 13% το 2018 (ΕΤΕ, Φεβρ. 2019).
– Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το κόστος δημιουργίας (εκκίνησης) μιας επιχείρησης στην Ελλάδα (ως ποσοστό του κατά κεφαλήν εισοδήματος) μειώθηκε κατά 32% μεταξύ 2014 και 2018.
– Το μερίδιο των διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών/τομέων στην ελληνική οικονομία αυξήθηκε από 41% το 2014 σε 44% το 2018.
– Μετά την επιτυχή έκδοση 10ετούς ομολόγου από το ελληνικό Δημόσιο για πρώτη φορά μετά την έναρξη της κρίσης, μεγάλες εταιρίες όπως οι Agean, OTE κ.ά. εξέδωσαν ομολογιακά δάνεια επιτυγχάνοντας βελτιωμένα επιτόκια με αποτέλεσμα σταδιακά και το κόστος χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα να απομειώνεται.
– Σύμφωνα με τους δείκτες του Global Entrepreneurship Monitor την περίοδο 2014-2018 η μεταφορά έρευνας-τεχνολογίας στην Ελλάδα αυξήθηκε 5,3%, η καινοτομία βελτιώθηκε κατά 18,9%, ενώ η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων βελτιώθηκε κατά 15,6% (GEM 2018/2019).
– Ειδικότερα ο δείκτης καινοτομίας του GEM το 2018/2019 φέρνει την Ελλάδα στη 18η θέση (έναντι 25ης θέσης το 2017/2018) πάνω από την Ιταλία (28η θέση) και την Ισπανία (31η).
– Ο αριθμός των επενδύσεων σε ελληνικές startups, από 40 που ήταν κατά μέσον όρο την τριετία 2012- 2014 υπερδιπλασιάστηκε σε 82 την τετραετία 2015-2018 (βλέπε Διάγραμμα 10). Αντίστοιχα, υπερδιπλασιάστηκε το ύψος των επενδύσεων σε ελληνικές startups από 188 εκατ. κατά μέσον όρο το διάστημα 2012-2014 σε 408 εκατ. ετησίως την περίοδο 2015-2018 (βλέπε Chris Gasteratos, «Η αναδυόμενη βιομηχανία των Ελληνικών startups σε αριθμούς» 31/1/2019).
– Η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα αυξάνεται με ρυθμό 20% ετησίως τη διετία 2017-2018, ενώ οι τιμές των διαμερισμάτων το δ’ τρίμηνο του 2018 αυξήθηκαν (σε ονομαστικούς όρους), κατά μέσο όρο, 2,5% σε ετήσια βάση, ενώ για το σύνολο του 2018 οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 1,5%, έναντι μείωσης 1,0% το 2017.
– Τέλος, σε ό,τι αφορά τη μεγάλη συμβολή του τουρισμού στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, οι επίσημες προσδοκίες είναι πως τα επίπεδα-ρεκόρ του 2018 θα ξεπεραστούν το 2019. Ειδικότερα, σύμφωνα με την ετήσια επισκόπηση του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ταξιδίων και Τουρισμού (WTTC, Economic Impact Research 2019), το 2019 ο αριθμός απασχολουμένων στον ελληνικό τουρισμό αναμένεται να υπερβεί το 1 εκατομμύριο, ξεπερνώντας το επίπεδο του 2018.
Επίσης, το υπουργείο Τουρισμού εκτιμά έως και κατά 15% αυξημένες φέτος τις παρακρατήσεις στα οργανωμένα ταξίδια Ρώσων ταξιδιωτών στην Ελλάδα, ενώ προβλέπει νέα επίδοση-ρεκόρ στις αφίξεις Γερμανών τουριστών στη χώρα μας.
Επενδυτικό κλίμα
Σε ό,τι αφορά στη μονιμότερη βελτίωση του επενδυτικού σκηνικού και τη διατήρηση μακροχρόνιας αναπτυξιακής δυναμικής στην οικονομία, όπως σημειώνεται, απαιτούνται, παράλληλα με την τόνωση της ζήτησης που ήδη συντελείται με πολιτικές προοδευτικής αναδιανομής εισοδήματος (βλέπε κατάργηση υποκατώτατου και αύξηση κατώτατου μισθού, ενίσχυση υφιστάμενων ή θεσμοθέτηση νέων μεταβιβαστικών πληρωμών κλπ), μια σειρά πολιτικές που ήδη δρομολογούνται όπως η ομαλοποίηση των συνθηκών χρηματοδότησης των επιχειρήσεων (βλέπε αντιμετώπιση κόκκινων δανείων και ρύθμιση ιδιωτικών χρεών), η πιο αποτελεσματική και αποδοτική αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας και η υλοποίηση νέων μεγάλων εμβληματικών επενδύσεων, ικανών να προβάλλουν τη χώρα διεθνώς ως επενδυτικό προορισμό.
Οι παράγοντες
Οι παράγοντες που επηρεάζουν τις οικονομικές εξελίξεις το 2019 προσδιορίζονται στο Δελτίο ως εξής:
Θετικά
– Άσκηση προοδευτικά αναδιανεμητικής πολιτικής (π.χ. αύξηση κατώτατου μισθού κλπ.)
– Ολοκλήρωση 2ης μεταμνημονιακής έκθεσης
– Πιστοληπτική αναβάθμιση της χώρας από Moody’s
– Πιστοληπτική αναβάθμιση ελληνικών τραπεζών από τον οίκο Moody’s
– Επιτυχής έξοδος στις αγορές με 5ετές και 10ετές κρατικό ομόλογο.
– Ρύθμιση χρεών/κόκκινων δανείων και παράλληλη προστασία α’ κατοικίας
– Βελτίωση συνθηκών ρευστότητας στην οικονομία εξαιτίας των ως άνω εξελίξεων αλλά και της μη «σύσφιξης» της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ
– Εκκίνηση εμβληματικών επενδύσεων (π.χ. Ελληνικό)
– Νομοσχέδιο για στρατηγικές επενδύσεις
– Συμφωνία Πρεσπών και σύναψη συνεργασιών και συμμαχιών σε Βαλκάνια και ΝΑ Μεσόγειο με αποτέλεσμα τη μείωση του γεωπολιτικού ρίσκου
– Ανακάλυψη κοιτασμάτων φυσικού αερίου σε Κύπρο και ανάδειξη ευρύτερης περιοχής σε κρίσιμο παραγωγικό και διαμετακομιστικό ενεργειακό κόμβο με κεντρικό ρόλο για Ελλάδα.
– Συγκρότηση Κυβερνητικού Συμβουλίου Εξωστρέφειας
– Ίδρυση της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας
Αρνητικά
– Οικονομική επιβράδυνση σε Ευρώπη και Κίνα με ορατή την επίπτωση στο εξωστρεφές τμήμα της ελληνικής οικονομίας (εξαγωγές, τουρισμός).
– Κίνδυνος Brexit με σημαντικές επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή ανάπτυξη.
– Κίνδυνος επιβολής δασμών από ΗΠΑ σε ΕΕ και Κίνα με ότι αυτό συνεπάγεται σε κλιμάκωση εμπορικού πολέμου.
– Πιθανή ενίσχυση της ακροδεξιάς, του εθνικισμού και του αυταρχικού λαϊκισμού στις ευρωεκλογές.
– Γεωπολιτικές εντάσεις στη ΝΑ Μεσόγειο.
