Στο πλαίσιο της κυλιόμενης Έρευνας Τάσεων στο Λιανεμπόριο FMCG του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), πραγματοποιήθηκε έκτακτη μέτρηση στο πλαίσιο των μελετών του ΙΕΛΚΑ για την εξάπλωση του κορωνοϊού COVID-19, η οποία καταγράφει τις απόψεις των στελεχών επιχειρήσεων του κλάδου για τα κύρια κλαδικά θέματα και προκλήσεις.
Η έρευνα διεξήχθη την περίοδο 1 έως 6 Απριλίου 2020 με τη χρήση δομημένου ερωτηματολογίου και δείγμα 180 ανώτερα και ανώτατα Στελέχη Επιχειρήσεων (Λιανεμπόριο-Αλυσίδες σουπερμάρκετ και Προμηθευτές FMCG) από τη Γενική Διεύθυνση και τα τμήματα Marketing, Πωλήσεων, Αγορών, Οικονομικών, Πληροφορική κ.λπ.
Τα αποτελέσματα καταγράφουν την αξιολόγηση των εξελίξεων από τα στελέχη του κλάδου για το A’ και Β’ εξάμηνο 2020, οι οποίες συνοψίζονται σε:
-Αύξηση των πωλήσεων το Α’ 6μηνο σε σχέση με το αντίστοιχο του 2020, αλλά συνολικά αμετάβλητες πωλήσεις συνολικά το 2020.
-Μεγάλη επιδείνωση του οικονομικού κλίματος.
-Αλλαγές στις προτεραιότητες των επιχειρήσεων με έμφαση στην αντιμετώπιση της έκτακτης κατάστασης λόγω του COVID-19.
Σε σχέση με τις προσδοκίες για τις πωλήσεις του κλάδου, καταγράφεται μεγάλο ποσοστό ερωτηθέντων 68% οι οποίοι θεωρούν ότι οι πωλήσεις του κλάδου θα αυξηθούν το τρέχον εξάμηνο.
Μεσοσταθμικά τα στελέχη που συμμετείχαν στην έρευνα εκτιμούν ότι θα καταγραφεί αύξηση της τάξης του 2,1% στις πωλήσεις το εξάμηνο Ιανουάριος 2020-Ιούνιος 2020 σε σχέση με το ίδιο εξάμηνο του 2019 (1,95% ήταν η εκτίμηση στη μέτρηση του Ιανουαρίου).
Η εξέλιξη αυτή σε μεγάλο βαθμό αποδίδεται στα μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορωνοϊού και συγκεκριμένα τις αγορές «πανικού» των πρώτων ημερών του Μαρτίου, το κλείσιμο της εστίασης και την παραμονή των πολιτών στα σπίτια. Η εκτίμηση για το σύνολο του 2020 είναι αρκετά διαφορετική και αποτυπώνει το υφεσιακό περιβάλλον που διαμορφώνεται.
Συνολικά εκτιμάται ότι οι πωλήσεις του κλάδου θα παραμείνουν αμετάβλητες το 2020 σε σχέση με το 2019. Ποσοστό 46% εκτιμά ότι θα αυξηθούν και ποσοστό 39% ότι θα μειωθούν. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι το β’ εξάμηνο του 2020 αναμένεται να καταγράψει πτωτικές πωλήσεις περί το 2% σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2019.
Βέβαια οι πωλήσεις στο λιανεμπόριο τροφίμων σχετίζονται άμεσα με την ψυχολογία των καταναλωτών και την ευρύτερη οικονομική και κοινωνική κατάσταση και ενδεχομένως πολιτικές εξελίξεις να επιδράσουν σε αυτή την πρόβλεψη.
Η θετική τάση που καταγράφηκε στην αποτίμηση της εξέλιξης της οικονομικής κατάστασης της χώρας το 2019 παρουσιάζει πλήρη αναστροφή σε αυτή τη μέτρηση.
Συγκεκριμένα, αν και τον Ιανουάριο 2020 η πλειοψηφία σε ποσοστό 74% θεωρούσε ότι η οικονομική κατάσταση βελτιώθηκε και το 1% ότι χειροτέρεψε, τρεις μήνες μετά το 27% θεωρεί ότι η οικονομική κατάσταση βελτιώθηκε και το 65% ότι χειροτέρεψε. Αντίστοιχα ποσοστά είχαν να καταγραφούν από τον Ιούλιο του 2017.
Παρ΄ όλα αυτά είναι σημαντικό ότι το οικονομικό κλίμα παρουσιάζει επιδείνωση, αλλά συγκράτηση, η οποία οφείλεται κυρίως στις θετικές προσδοκίες των στελεχών για τις πωλήσεις. Θετικά αξιολογείται ότι, παρά τη μεγάλη μείωση στον δείκτη οικονομικού κλίματος, αυτός παραμένει με θετικό πρόσημο.
Τα δύο βασικά προβλήματα που είχαν καταγραφεί στην προηγούμενη μέτρηση ήταν η μειωμένη κερδοφορία και ο υψηλός δείκτης ΦΠΑ. Η χαμηλή κερδοφορία πέφτει σε αυτή τη μέτρηση στην 5η θέση, ενώ ο υψηλός ΦΠΑ βρίσκεται εκτός της πρώτης δεκάδας.
Αντίθετα η αβεβαιότητα περιβάλλοντος που βρισκόταν στην 7η θέση τον Ιανουάριο, βρίσκεται για μία ακόμα φορά στην 1η θέση ως το πιο σημαντικό πρόβλημα του κλάδου, ενώ η πρόβλεψη ζήτησης που δεν είχε απασχολήσει ποτέ την τελευταία 5ετία που πραγματοποιούνται μετρήσεις τα στελέχη ως σημαντικό πρόβλημα, πλέον βρίσκεται στη 2η θέση, ως αποτέλεσμα των απότομων αλλαγών στις αγοραστικές συνήθειες του καταναλωτικού κοινού, καταδεικνύοντας σε έναν βαθμό τα άγνωστα νερά στα οποία βρίσκεται η αγορά.
Ως 3ο σημαντικότερο πρόβλημα καταγράφεται η αδυναμία των νέων αναδυόμενων αναγκών των καταναλωτών για παράδοση στο σπίτι. Πρόκειται για μία εξέλιξη η οποία δεν είχε προβλεφθεί από την αγορά και απαιτεί σημαντικές επενδύσεις από τις επιχειρήσεις (με άγνωστο όμως ορίζοντα) ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν σε αυτή.
Αντίστοιχες είναι και οι εξελίξεις σε σχέση με τις προτεραιότητες των επιχειρήσεων. Μολονότι η ενίσχυση των πωλήσεων αποτελούσε παραδοσιακά την πρώτη προτεραιότητα των επιχειρήσεων, πλέον πέφτει στην 8η θέση. Αντίθετα νέες προτεραιότητες βρίσκονται στις πρώτες θέσεις. Η προστασία της υγείας του προσωπικού με μεγάλη διαφορά αποτελεί την πρώτη προτεραιότητα με 76%.
Η διαθεσιμότητα των προϊόντων προς το καταναλωτικό κοινό βρίσκεται στη 2η θέση με 58%. Γενικά κυριαρχούν οι προτεραιότητες γύρω από τις εξελίξεις σε σχέση με τα μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού COVID-19, με 54% η αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων λόγω του COVID-19 και η διασφάλιση υγιεινής στους χώρους πώλησης με 45%.
Ενδιαφέρον αποτελεί ότι για το 30% αποτελεί προτεραιότητα πλέον το ηλεκτρονικό εμπόριο και οι πωλήσεις εξ αποστάσεων, κάτι που αναμένεται να δώσει νέα ώθηση στην αγορά αυτή.
Παρ΄ όλα αυτά καταγράφεται και η παντελής έλλειψη ενδιαφέροντος αυτή την περίοδο για νέες επενδύσεις, κάτι που είναι μεν αναμενόμενο, αλλά αποτελεί δυσάρεστη εξέλιξη δε.
Αυτό εξηγείται και από τις εκτιμήσεις των στελεχών του κλάδου για τη διάρκεια της κρίσης.
Το 74% πιστεύει ότι η έκτακτη κατάσταση με τον COVID-19 θα κρατήσει πάνω από 2 μήνες, ενώ το 96% πιστεύει ότι η αγορά και η οικονομία θα επηρεάζονται από την έκτακτη κατάσταση έως το τέλος του 2020 ή και περισσότερο, με 1 στα 2 στελέχη να πιστεύει ότι θα επηρεάζεται μετά το τέλος του χρόνου.
