Ο αντιπρόεδρος της κινεζικής κυβέρνησης Λιου Χε μεταβαίνει στην Ουάσινγκτον για εμπορικές συνομιλίες την Πέμπτη και την Παρασκευή, σε μια προσπάθεια της τελευταίας στιγμής να σημειωθεί πρόοδος προς μια συμφωνία που θα αποτρέπει μια σημαντική αύξηση των δασμών σε κινεζικά προϊόντα, με την οποία απείλησε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.
Αμερικανοί αξιωματούχοι κατηγόρησαν την Κίνα ότι υπαναχώρησε την περασμένη εβδομάδα σε σημαντικές δεσμεύσεις που ανέλαβε κατά τους μήνες των διαπραγματεύσεων με στόχο να τερματιστεί ο μεταξύ τους εμπορικός πόλεμος, κάτι που οδήγησε τον Τραμπ στο να ορίσει μια νέα προθεσμία για την αύξηση των δασμών σε κινεζικά προϊόντα ύψους 200 δισεκ. δολαρίων στο 25% από το 10%.
Οι υψηλότεροι δασμοί θα τεθούν σε ισχύ στις 07.01 ώρα Ελλάδας την Παρασκευή, σύμφωνα με εκπρόσωπο του γραφείου του Αμερικανού αντιπροσώπου για το εμπόριο (USTR). Αυτό συμπίπτει χρονικά με την επίσκεψη του Λιου.
Αγκάθια στις διαπραγματεύσεις αποτελούν οι διαφορές για τον μηχανισμό εφαρμογής μιας εμπορικής συμφωνίας και το χρονοδιάγραμμα για την άρση των δασμών. Ακολουθούν τα βασικά ζητήματα που αφορούν τις διμερείς συζητήσεις.
Μια συμφωνία θα τερματίσει την απειλή δασμών σε κινεζικά προιόντα;
Μάλλον όχι.
Οι ΗΠΑ δεν έχουν προσφερθεί δημοσίως να άρουν τους δασμούς, αν και η Ουάσινγκτον άφησε να περάσει η προγραμματισμένη για τις 2 Μαρτίου αύξηση δασμών σε κινεζικά προϊόντα ύψους 200 δισεκ. δολαρίων. Αλλά μετά από τις κατηγορίες ότι η Κίνα υπαναχωρεί στις δεσμεύσεις της, ο Τραμπ προχώρησε στις απειλές να αυξήσει τους δασμούς την Παρασκευή.
Αμερικανοί αξιωματούχοι βλέπουν την συνεχή απειλή των δασμών ως τον τρόπο να έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα στην όποια συμφωνία. Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι οι κινεζικές εταιρίες έχουν εξωθήσει τους εταίρους τους στις ΗΠΑ στο να μεταφέρουν δική τους τεχνολογία –μια κατηγορία που το Πεκίνο αρνείται κατηγορηματικά.
Το αίτημα για συχνή αξιολόγηση της συμμόρφωσης αποτυπώνει την απογοήτευση των Αμερικανών αξιωματούχων, που υποστηρίζουν ότι η Κίνα δεν έχει τηρήσει προηγούμενες δεσμεύσεις της για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων της ελεύθερης αγοράς.
Πως διαφέρει αυτό από μια κανονική εμπορική διαπραγμάτευση;
Οι παραδοσιακές συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου έχουν στόχο να μειώσουν τα εμπορικά εμπόδια μεταξύ των χωρών που τις συνάπτουν. Αυτές οι εμπορικές συμφωνίες βασίζονται στην υπόθεση ότι τα συμβαλλόμενα μέρη θα τηρήσουν τους όρους της συμφωνίας, με το όφελος να είναι το αυξημένο εμπόριο και οι ευκαιρίες για εξαγωγές εντός της ζώνης ελεύθερου εμπορίου.
Η κυβέρνηση Τραμπ επέβαλε νέους δασμούς σε κινεζικά προϊόντα για να προσπαθήσει να αναγκάσει την Κίνα να προχωρήσει σε αλλαγές στις πρακτικές της στο εμπόριο, τις ενισχύσεις και την πνευματική ιδιοκτησία –περίπου όπως οι οικονομικές κυρώσεις που οι ΗΠΑ επιβάλουν σε ξένες οντότητες για να αυξήσουν την πίεση στις κυβερνήσεις τους για αλλαγές στη συμπεριφορά ή τις πολιτικές τους.
Τέτοιου είδους κυρώσεις τυπικά αίρονται μόνο αφού επικυρωθούν από το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών οι επιθυμητές αλλαγές.
Πως τίθενται σε ισχύ οι παραδοσιακές εμπορικές συμφωνίες;
Πολλές συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου έχουν ενσωματωμένους μηχανισμούς για τη διευθέτηση διαφωνιών μεταξύ κρατών αναφορικά με τη συμμόρφωση στους κανόνες, τις διαμάχες μεταξύ ιδιωτών επενδυτών και κυβερνήσεων ή τους ισχυρισμούς για αθέμιτες πρακτικές κατά του ανταγωνισμού. Συχνά οι δύο πλευρές παρουσιάζουν τα επιχειρήματά τους ενώπιον επιτροπών μεσολάβησης, που λειτουργούν σαν δικαστήριο.
Δεν μπορούν οι χώρες να στραφούν στον ΠΟΥ;
Τα 164 μέλη του ΠΟΕ μπορούν να προσφύγουν εναντίον αλλήλων για αδικαιολόγητους περιορισμούς στο εμπόριο, παράνομες ενισχύσεις και άλλες αθέμιτες πρακτικές και να ζητήσουν λύσεις μέσω επιτροπών διευθέτησης διαφωνιών. Αλλά η διαδικασία αυτή φαίνεται πολύ αργή, και οι αποφάσεις πολύ εύκολες για να τις αγνοήσουν οι χώρες.
Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι ο ΠΟΕ δεν έχει καταφέρει να ελέγξει τις αθέμιτές πρακτικές της Κίνας, άρα έχουν ενεργήσει αυτοβούλως για να αναγκάσουν την Κίνα να προχωρήσει σε αλλαγές.
Το δευτεροβάθμιο όργανο του ΠΟΕ θα μπορούσε να παραλύσει φέτος καθώς η Ουάσινγκτον αυτή τη στιγμή μπλοκάρει τον διορισμό δικαστών. Καθώς χρειάζονται τρεις δικαστές για να αποφασίσουν σε περιπτώσεις εφέσεων, το σύστημα θα μπορούσε να καταρρεύσει όταν λήξουν οι θητείες δύο δικαστών τον Δεκέμβριο του 2019.
Μπορούν οι χώρες απλά να εγκαταλείψουν τις εμπορικές συμφωνίες που δεν τους αρέσουν;
Ναι, οι περισσότερες εμπορικές συμφωνίες προβλέπουν το ενδεχόμενο τερματισμού, αλλά αυτό δεν είναι κάτι που έχουν δοκιμάσει οι ΗΠΑ.
Ο πρόεδρος Τραμπ συχνά απείλησε να αποχωρήσει από τη NAFTA κατά τη διάρκεια διαπραγματεύσεων πέρυσι, και η κυβέρνησή του έχει εξετάσει το ενδεχόμενο έκδοσης εξάμηνης ειδοποίησης αποχώρησης ως μοχλό πίεσης προκειμένου το Κογκρέσο να εγκρίνει την εμπορική συμφωνία που θα την αντικαταστήσει.
Αλλά ορισμένοι Αμερικανοί βουλευτές και νομικοί υποστηρίζουν ότι ο Τραμπ ίσως να μην έχει την εξουσιοδότηση να αποχωρήσει από τη συμφωνία χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου, διότι το αμερικανικό σύνταγμα δίνει στο Κογκρέσο την ξεκάθαρη εξουσία να ρυθμίζει το εμπόριο με ξένα κράτη.
Η όποια κίνηση για αποχώρηση από τη NAFTA πιθανόν να οδηγήσει σε προσφυγή ενώπιον της δικαιοσύνης.
