Ο κίνδυνος ρωσικής εισβολής, παρά τις διαψεύσεις της Μόσχας, δεν έχει προκαλέσει στην Ουκρανία τις καταστροφικές συνέπειες που συνόδευσαν την κρίση του 2014 με την προσάρτηση της Κριμαίας και την σύρραξη στο Ντονμπάς. Ωστόσο, έχει ήδη σοβαρές συνέπειες στην ουκρανική οικονομία με το πάγωμα επιχειρηματικών σχεδίων και την φυγή ορισμένων επενδυτών.
«Αν πούμε στον καθένα σταματήστε να δουλεύετε και σκάψτε χαρακώματα, αυτό μπορεί να βοηθήσει αν η εισβολή συμβεί αύριο, αλλά θα έχει καταστροφικές συνέπειες για την οικονομία. Και αν δεν υπάρξει εισβολή αύριο, τότε πάλι σε ένα δίμηνο θα αισθανθούμε αυτές τις τρομερές συνέπειες για την οικονομία», δήλωνε σε χθεσινή του συνέντευξη ο διευθύνων σύμβουλος της Naftogaz, της κρατικής εταιρείας φυσικού αερίου της Ουκρανίας Γιούρι Βιτρένκο.
Και η κατάσταση αυτή θα δώσει στον Πούτιν αυτό που θέλει για να επέμβει: «Οταν έχουμε οικονομικά προβλήματα, αυτό αυξάνει τον κίνδυνο κοινωνικής αναταραχής και η κοινωνική αναταραχή είναι αυτό ακριβώς το πρόσχημα που αναζητεί ο Πούτιν».
Η κεντρική τράπεζα της Ουκρανίας χαμήλωσε στο 3,4% (έναντι 3,8% προηγουμένως) την πρόβλεψη για την ανάπτυξη κατά το 2022. Χρειάσθηκε επίσης να δαπανήσει τον Ιανουάριο περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο δολάρια για να διατηρήσει την ροή του νομίσματος που επλήγη από τις διαφυγές κεφαλαίων ανήσυχων επενδυτών.
Το ουκρανικό νόμισμα, η χρούβνια, βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδό του εδώ και τέσσερα χρόνια, τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό και υπονομεύοντας την αγοραστική δύναμη σε μία από τις φτωχότερες χώρες της Ευρώπης.
Η κατάσταση οδήγησε τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να πάρει αποστάσεις από τους αμερικανικούς κινδυνολογικούς τόνους: «Δεν έχουμε ανάγκη τον πανικό αυτό, διότι χρειάζεται να σταθεροποιήσουμε την οικονομία».
Για την Σόφια Ντόνετς, οικονομολόγο της επενδυτικής εταιρείας Renaissance Capital, η Ουκρανία βρίσκεται ισχυρότερη θέση σε σχέση με το 2014 για να αντισταθεί στις οικονομικές πιέσεις. Εχει υπερδιπλασιάσει τα αποθέματά της και λαμβάνει δυτική βοήθεια. Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει υποσχεθεί επιπλέον 1,2 δισεκατομμύριο ευρώ, ενώ συζητείται νέα βοήθεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
«Ολα αυτά λειτουργούν για να αμβλύνουν τις επιπτώσεις παρατεταμένης αναταραχής, αλλά όχι και μίας μεγάλης κλίμακας ένοπλης σύρραξης», λέει.
Το ουκρανικό κράτος δεν είναι αυτήν την στιγμή σε θέση να δανεισθεί στις διεθνείς αγορές, εξαρτάται από τους διεθνείς δανειστές του και φέρει βαρέως το γεγονός ότι πληρώνει το τίμημα της γεωπολιτικής κρίσης παρά το γεγονός ότι οι μακροοικονομικές του προοπτικές εμφανίζονται στιβαρές.
«Από το 2014, ζούμε σε μία κατάσταση διαρκούς απειλής από την Ρωσία και να που αυτό γίνεται είδηση για τον κόσμο», λέει ο υπουργός Οικονομικών Σέργκιι Μαρτσένκο σε συνέντευξή του στην ιστοσελίδα της Ekonomitchna Pravda.
«Η ζωή συνεχίζει τον δρόμο της χωρίς πανικό»
Στα σύγχρονα γραφεία της επιχείρησής του στο κέντρο του Κιέβου, ο Ντμίτρο Βολοσίν απαριθμεί τα προβλήματα που πρέπει να επιλύσει, όπως και πολλοί ακόμη ουκρανοί επιχειρηματίες που αντιμετωπίζουν το ρίσκο μιας ρωσικής επέμβασης.
«Τι θα συμβεί σε περίπτωση κλιμάκωσης; Τι θα γίνει με τους ξένους που εργάζονται στα γραφεία μας στο Κίεβο; Τι θα γίνει αν εφαρμοσθεί στρατιωτικός νόμος; Τι θα σημαίνει για τον τραπεζικό τομέα; Μπορούμε να πληρώσουμε όλο τον κόσμο; Τι θα γίνει αν θα έχουμε προβλήματα με το Ιντερνετ;», λέει ο 30χρονος επιχειρηματίας δείχνοντας τους πίνακες με τα διάφορα σενάρια στο laptop του.
Η επιχείρηση που ιδρύθηκε το 2013 και έχει την επωνυμία Preply εμφανίζεται ως μία από τις βασικές online πλατφόρμες στον κόσμο που φέρνει σε επαφή φοιτητές ξένων γλωσσών και καθηγητές. Απασχολεί 400 εργαζόμενους στο Κίεβο και την Βαρκελώνη. Η εταιρεία θεωρείται μία από τις εθνικές επιτυχίες στον τομέα του high tech και λειτουργεί με τον τρόπο που λειτουργεί αυτόν τον καιρό και η ουκρανική πρωτεύουσα.
Η ζωή συνεχίζει τον δρόμο της χωρίς ενδείξεις πανικού, παρά τις προειδοποιήσεις των δυτικών πρωτευουσών. Αλλά προετοιμάζεται για το χειρότερο.
«Εχουμε ένα σχέδιο, αλλά δεν το εφαρμόζουμε γιατί πιστεύουμε ότι κατάσταση θα παραμείνει ως έχει», εξηγεί ο Ντμίτρο Βολοσίν. Και υπενθυμίζει επίσης ότι οι ουκρανικές επιχειρήσεις, όπως και ο πληθυσμός, δεν αντιμετωπίζουν την πρώτη κλιμάκωση. Εχουν ήδη ζήσει την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και την σύρραξη στην ανατολική Ουκρανία που ακολούθησε και δεν έχει ποτέ σταματήσει έκτοτε.
«Δεν πανικοβαλόμαστε διότι αυτή η κατάσταση διαρκεί για μας έδω και οκτώ χρόνια. Υπάρχει πάντα κάποιου είδους ένταση εδώ, απλώς σήμερα είναι περισσότερο άμεση χρονικά», λέει εξηγώντας ότι η κρίση του 2014 ενθάρρυνε την επιχείρησή του να αναπτυχθεί στο εξωτερικό για να επιβιώσει της οικονομικής κατάρρευσης της Ουκρανίας. Αυτό την έχει προστατεύσει από την σημερινή αναταραχή.
Εν αναμονή, οι επιχειρήσεις σαν του Ντμίτρο Βολοσίν προετοιμάζονται. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της European Business Association, η οποία περιλαμβάνει πολλές πολυεθνικές με έδρα την Ουκρανία, το 40% των μελών έχουν προετοιμάσει σχέδια έκτακτης ανάγκης και 40% ετοιμάζονται να κάνουν το ίδιο.
Αλλά, ακόμη και αν γίνει το χειρότερο, «η ιδέα ότι το ρίσκο έχει μεγαλώσει θα βαρύνει στην ουκρανική οικονομία επί μακρόν», προειδοποιεί η Λίτιτ Γκεβοργκιάν, οικονομολόγος του IHS Markit.
Αν δεν υπάρξει άμβλυνση της έντασης με την Ρωσία, η οικονομολόγος θεωρεί ότι «η απειλή του πολέμου θα παραμείνει». «Αυτό θα ανοίξει την όρεξη για στρατηγικές επενδύσεις τις οποίες έχει απελπιστική ανάγκη η χώρα».
