Η αποθήκευση φυσικού αερίου στην Ιταλία και δευτερευόντως στη Βουλγαρία αλλά και η δυναμικότητα της Ρεβυθούσας για την εξασφάλιση ασφάλειας εφοδιασμού τον επόμενο χειμώνα είναι τα σενάρια που εξετάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Η εξασφάλιση επαρκούς ποσότητας φυσικού αερίου στις αποθήκες της ΕΕ αποτελεί βασικό στοιχείο της ευρωπαϊκής πολιτικής για την εξασφάλιση ασφάλειας εφοδιασμού την προσεχή χειμερινή περίοδο 2022 – 2023.
Η Κομισιόν παρουσίασε την περασμένη εβδομάδα τις προτάσεις της, σύμφωνα με τις οποίες «τα κράτη μέλη υποχρεούνται να διασφαλίσουν ότι οι δεξαμενές υπόγειας αποθήκευσης αερίου που διαθέτουν θα έχουν πληρωθεί σε ποσοστό τουλάχιστον 80 % της χωρητικότητάς τους έως την 1η Νοεμβρίου 2022, ποσοστό το οποίο θα ανέλθει στο 90 % για τα επόμενα έτη, ενώ θα υπάρχουν ενδιάμεσοι στόχοι για την περίοδο από τον Φεβρουάριο έως τον Οκτώβριο».
Για τις χώρες – μέλη που δεν διαθέτουν αποθήκες φυσικού αερίου – όπως η Ελλάδα- προβλέπεται υποχρέωση να εξασφαλίσουν ως την 1η Νοεμβρίου, συμφωνίες με χώρες που διαθέτουν αποθήκες, για ποσότητες που ισοδυναμούν με το 15 % της ετήσιας κατανάλωσης αερίου. Στην περίπτωση της Ελλάδας η ετήσια κατανάλωση φυσικού αερίου το 2020 ήταν 5,8 δισεκ. κυβικά μέτρα, που σημαίνει ότι απαιτείται η εξασφάλιση αποθηκευμένης ποσότητας 0,9 δισεκ. κυβικών μέτρων.
Η εφεδρεία της Βουλγαρίας
Αποθήκη φυσικού αερίου διαθέτει η Βουλγαρία, με την οποία είναι διασυνδεδεμένο το ελληνικό σύστημα του ΔΕΣΦΑ (σύντομα θα λειτουργήσει και δεύτερο σημείο διασύνδεσης μέσω του ελληνοβουλγαρικού αγωγού IGB). Όμως η υπόγεια αποθήκη της Βουλγαρίας έχει σχετικά περιορισμένη δυναμικότητα, της τάξης των 0,6 δισεκ. κυβικών.
Ο ρόλος της Ιταλίας
Πολλαπλάσια, της τάξης των 20 δισεκ. κυβικών είναι η δυναμικότητα των αποθηκών στην Ιταλία, με την οποία η χώρα μας διασυνδέεται μέσω Αλβανίας με τον αγωγό ΤΑΡ. Έτσι οι απαιτούμενες ποσότητες μπορούν να εξασφαλιστούν στη βάση συμφωνιών ανταλλαγής, με «παρακράτηση» φυσικού αερίου που προορίζονται για την Ιταλική αγορά.
Ο ΤΑΡ, υπενθυμίζεται, μεταφέρει φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν μέσω Τουρκίας, Ελλάδας και Αλβανίας προς την Ιταλία και έχει τεθεί σε λειτουργία από πέρυσι.
Σε πρώτη φάση εξετάζεται η αποθήκευση 0,5 δισ. κ.μ. αερίου, ποσότητα που θα αποδεσμεύσει η Ιταλία από τον Τap (προμηθεύεται σήμερα 8 δισ. κ.μ.) και θα μπει στο ελληνικό σύστημα από το σημείο εισόδου Ν. Μεσημβρίας, μέσω του οποίου μπαίνουν ήδη ποσότητες 1 δισ. ετησίως αζερικού αερίου.
Η δυναμικότητα της Ρεβυθούσας
Για την ασφάλεια εφοδιασμού της ελληνικής αγοράς υπάρχει και η δυνατότητα του μακρόχρονου ελλιμενισμού πλοίου μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) στις εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας, όπου αποθηκεύεται και αεριοποιείται το ΥΦΑ που μεταφέρεται εκεί με πλοία. Όμως για την επιλογή αυτή υπάρχει το ερώτημα του κόστους και της διαθεσιμότητας.
Το σχέδιο προβλέπει την αγκυροβόληση μόνιμα στον προβλήτα του νησιού ενός ειδικά διαμορφωμένου δεξαμενόπλοιου, προσθέτοντας χωρητικότητα 100.000 κυβικών μέτρων αερίου στην υφιστάμενη των 225.000 κυβικών μέτρων των τριών δεξαμενών σήμερα. Με τον τρόπο αυτόν η αποθηκευτική δυναμικότητα της Ρεβυθούσας θα αυξηθεί από τις 19-21 ημέρες σήμερα στον ενάμιση μήνα.
Βάσει των σεναρίων που επεξεργάζεται ο ΔΕΣΦΑ, για την πλήρη υποκατάσταση του ρωσικού αερίου θα πρέπει η δυναμικότητα της Ρεβυθούσας να δουλεύει στο φουλ, αεριοποιώντας ένα φορτίο ανά τρεις ημέρες.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο ΔΕΣΦΑ σε συνεργασία με το ΥΠΕΝ και τις εταιρείες εισαγωγής, βρίσκεται ήδη στην αναζήτηση του πλοίου που θα αγκυροβολήσει στο λιμάνι.
Στην πρόταση Κανονισμού που δημοσιοποίησε η ΕΕ την περασμένη εβδομάδα, λαμβάνονται υπόψη τα δυσμενέστερα σενάρια για την αγορά φυσικού αερίου. Συγκεκριμένα, επισημαίνεται το ενδεχόμενο οι τιμές του φυσικού αερίου το προσεχές καλοκαίρι (περίοδος χαμηλής κατανάλωσης οπότε γεμίζουν οι αποθήκες) να είναι υψηλότερες από το χειμώνα, όπως και η πιθανότητα διακοπής της προμήθειας φυσικού αερίου μέσω αγωγών.
Το εξαντλημένοι κοίτασμα της Καβάλας
Η Ελλάδα διαθέτει υποδομή κατάλληλη για αποθήκευση φυσικού αερίου (είναι το εξαντλημένο κοίτασμα της Καβάλας, χωρητικότητας 530 εκατ. κυβικών μέτρων), η οποία όμως δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί άμεσα. Ο διαγωνισμός για την ανάπτυξη και λειτουργία της αποθήκης από το ΤΑΙΠΕΔ είναι σε εκκρεμότητα.
Ωστόσο η χώρα μας διαθέτει έναν από τους καλύτερους δείκτες ασφάλειας εφοδιασμού στην περιοχή καθώς έχει πολλαπλές πηγές και οδούς εφοδιασμού (ρωσικό αέριο μέσω Τουρκίας – Βουλγαρίας από αγωγούς που δεν διέρχονται από την Ουκρανία, αζέρικο αέριο μέσω του αγωγού ΤΑΡ, διασύνδεση με Τουρκία, Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο στη Ρεβυθούσα).
Η αποθήκευση στην Αλεξανδούπολη
Η κατάσταση, πάντως, φαίνεται πως θα εξομαλυνθεί πλήρως μετά το 2023, καθώς θα αρχίσουν να λειτουργούν οι νέοι τερματικοί σταθμοί LNG με πρώτο αυτόν της Αλεξανδρούπολης.
Στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης ήδη αναμένεται να κατασκευαστεί ένας σταθμός LNG από την Gastrade, στην οποία συμμετέχουν ο Όμιλος Κοπελούζου, η Gaslog Investments, η ΔΕΠΑ Εμπορίας, η Bulgartransgaz και ο ΔΕΣΦΑ. Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 367,3 εκατ. ευρώ, προωθείται με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θα χρηματοδοτήσει το project με το ποσό των 166,7 εκατ. ευρώ.
Η πλωτή μονάδα αποθήκευσης και αεριοποίησης (FSRU), χωρητικότητας 153.500 κυβικών μέτρων LNG, θα συνδεθεί με το εθνικό σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου της Ελλάδας με αγωγό μήκους 28 χλμ., μέσω του οποίου το αεριοποιημένο LNG θα προωθείται στις αγορές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας αλλά και της ευρύτερης περιφέρειας. Ο τερματικός σταθμός αναμένεται να λειτουργήσει στα τέλη του 2023.
Υπενθυμίζεται ότι και η Γερμανία ανακοίνωσε πρόσφατα τη δημιουργία δύο νέων σταθμών LNG, με στόχο τη μείωση της εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο και την αύξηση των εισαγωγών από άλλες χώρες.
Και η GasUnie, ολλανδική εταιρεία διαχείρισης δικτύου φυσικού αερίου, ανακοίνωσε επίσης ότι αναζητά τρόπους να αυξήσει τις δυνατότητες αποθήκευσης και εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
