Όταν οι πύραυλοι των Χούθι άρχισαν να πέφτουν σαν βροχή σε πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στην Ερυθρά Θάλασσα πριν από τρεις μήνες, οι Ευρωπαίοι ηγέτες φοβήθηκαν ένα πλήγμα στον ενεργειακό εφοδιασμό. Ωστόσο, σε δημοσίευμά του το Politico καταλήγει πως αυτό που πραγματικά ζημιώνεται και μάλιστα με αυξητικό ρυθμό είναι το εμπόριο φρέσκων φρούτων και λαχανικών με τις νότιες ευρωπαϊκές χώρες Ελλάδα, Ιταλία και Κύπρος να είναι αυτές που έχουν υποστεί τη μεγαλύτερη ζημιά.
Όπως επισημαίνει, οι ναυτιλιακές εταιρείες σταμάτησαν τις δραστηριότητές τους μέσω του στενού Bab el-Mandeb και εκ νέου δρομολογήθηκαν γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, προσθέτοντας καθυστερήσεις έως και τριών εβδομάδων για τη μεταφορά από και προς την Ευρώπη. Εκτός από την πενταπλάσια αύξηση του κόστους των εμπορευματοκιβωτίων, αυτό σημαίνει ότι τα φρέσκα προϊόντα είναι πιο πιθανό να σαπίσουν στη διαδρομή.
«Υπάρχει σημαντικός κίνδυνος», δήλωσε στο POLITICO ο Marco Forgione, γενικός διευθυντής του Ινστιτούτου Εξαγωγών & Διεθνούς Εμπορίου, αναφέροντας μια σειρά από κατηγορίες προϊόντων πέρα από τα φρούτα και τα λαχανικά.
Από το κρέας και τα δημητριακά μέχρι το τσάι και τον καφέ, εάν η διαταραχή συνεχιστεί θα «διαλύσει την ευρύτερη οικονομία τροφίμων», υποστήριξε. Η επεξεργασία είναι ένας άλλος αδύναμος κρίκος, με τις διαταραγμένες παραδόσεις φοινικελαίου να επιβραδύνουν την παρασκευή τροφίμων υψηλότερης αξίας.
Οι εξαγωγείς επηρεάζονται ιδιαίτερα στις χώρες της νότιας Ευρώπης και την Ελλάδα
Οι εξαγωγείς πλήττονται ιδιαίτερα σε χώρες της Νότιας Ευρώπης όπως η Ιταλία, η Ελλάδα και η Κύπρος. Δεδομένου ότι τα φορτία τους πρέπει τώρα να εγκαταλείψουν τη Μεσόγειο προς τα δυτικά και να διασχίσουν τη Μέση Ανατολή και την Ασία, πολλοί αγωνίζονται να φέρουν τα ευπαθή είδη στις ξένες αγορές εγκαίρως, θέτοντας σε κίνδυνο εμπορεύματα αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ.
«Η επιμήκυνση των χρόνων μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στη συντήρηση των νωπών προϊόντων με κίνδυνο να χαθούν σημαντικά κομμάτια της αγοράς», προειδοποίησε η Coldiretti, το μεγαλύτερο αγροτικό λόμπι της Ιταλίας.
Σε πολλές περιπτώσεις, «η διάρκεια ζωής των φρέσκων προϊόντων [δεν] επιτρέπει την επιμήκυνση του ταξιδιού κατά 15 έως 20 ημέρες», είπε στον Ansa ο Cristian Maretti, πρόεδρος της Legacoop Agroalimentare, που εκπροσωπεί ιταλικούς συνεταιρισμούς γεωργίας και τροφίμων.
Προς το παρόν, το πιο ευαίσθητο φρούτο έχει γλιτώσει. Η συγκομιδή ακτινιδίων, σταφυλιών και σύκων εγινε το φθινόπωρο στην Ευρώπη, ενώ τα κεράσια αποστέλλονταν το καλοκαίρι. Τα τελευταία είναι τόσο διαβόητα μόνιμα που οι εταιρείες μεταφορών εκτελούν γραμμές «Cherry Express».
Ωστόσο, άλλα προϊόντα έχουν ήδη «μπλοκαριστεί». Οι ιταλικές εξαγωγές μήλων στη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αξίας περίπου 400 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως, σταμάτησαν κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της φρεσκάδας τους. Το ίδιο συνέβη με τα αχλάδια, το λάχανο και το κουνουπίδι. «Σε έναν τομέα που κυριαρχείται από την εποχικότητα της παραγωγής, το μέγεθος της ζημιάς θα εξαρτηθεί από τη διάρκεια του αποκλεισμού», σημείωσε ο Maretti.
Αυτό έχει εγείρει ανησυχίες ότι οι εξαγωγές που παρεμποδίστηκαν θα μπορούσαν να καταλήξουν να αποτελούν αντικείμενο ντάμπινγκ στην αγορά της ΕΕ. Οι εισροές ουκρανικών σιτηρών έχουν ήδη προκαλέσει διαμαρτυρίες σε όλη την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, πυροδοτώντας εκκλήσεις για τερματισμό του ελεύθερου δασμολογικού εμπορίου με τη γεωργία. Αγροτικοί γίγαντες όπως η Τουρκία και η Αίγυπτος εν τω μεταξύ προσχωρούν στην Ουκρανία κοιτάζοντας την Ευρώπη είτε ως οδό διέλευσης είτε ως προορισμό για τα ευπαθή τρόφιμα τους.
«Προς το παρόν, οι επιπτώσεις της κρίσης δεν αποτελούν κόκκινο συναγερμό, αλλά πρέπει να κινηθούμε εκ των προτέρων και να μην περιμένουμε την εξέλιξη των γεγονότων», δήλωσε η Τζιοβάνα Φεράρα, πρόεδρος της ιταλικής επιχειρηματικής ένωσης Unimpresa.
Τα μη αλλοιώσιμα προϊόντα τα πήγαν πολύ καλύτερα, με το σιτάρι και το ρύζι να προκαλούν λίγες ανησυχίες. Όσο για τα κρασιά και τα οινοπνευματώδη ποτά μπορεί να καθυστερήσουν να φτάσουν στην Ασία πριν από την Κινεζική Πρωτοχρονιά στις 10 Φεβρουαρίου, αλλά η ζήτηση τους παραμένει σταθερή.
Οι κατεψυγμένες βελγικές πατάτες ήταν το κύριο προϊόν που σπανίζει τώρα στις αραβικές χώρες, δήλωσε εκπρόσωπος της Maersk, της μεγαλύτερης ναυτιλιακής εταιρείας στον κόσμο.
Σε καλύτερη μοίρα οι ευρωπαϊκές εισαγωγές
Από την άλλη πλευρά βρίσκονται οι ευρωπαϊκές εισαγωγές, για τις οποίες οι μεταφορείς επιμένουν ότι οι διαταραχές του εφοδιασμού είναι περιορισμένες.
«Προσφέρουμε τα λεγόμενα θαλάσσια-αεροπορικά logistics για αυτά τα φρούτα», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Maersk. Τα προϊόντα μεταφέρονται με πλοίο στο Ντουμπάι και στη συνέχεια μεταφέρονται αεροπορικώς σε ευρωπαϊκούς κόμβους αεροπορικών μεταφορών, όπως η Φρανκφούρτη και το Άμστερνταμ: «Έτσι ο συνολικός χρόνος διαμετακόμισης παραμένει όσο το δυνατόν μικρότερος».
«Δεν θα υποτιμούσα τη σημασία της διέλευσης από την Ερυθρά Θάλασσα, αλλά δεν είναι τόσο σημαντική όσο αν είχαμε ένα φράγμα μεταξύ της Νότιας Αμερικής και άλλων χωρών», δήλωσε στο Politico ο Nιλς Χάουπτ, ανώτερος διευθυντής επικοινωνίας της Hapag-Lloyd.
Σε ερώτηση για το αν οι καταναλωτές θα συναντήσουν άδεια ράφια, τα σούπερ μάρκετ υποβάθμισαν τον αντίκτυπο των κλυδωνισμών.
«Ο εφοδιασμός των καταστημάτων Lidl με προϊόντα είναι γενικά εξασφαλισμένος», ανέφερε ο όμιλος Schwarz Group, κορυφαίος γερμανικός λιανοπωλητής τροφίμων, σε δήλωσή του στο ευρωπαϊκό μέσο. Ωστόσο, αρνήθηκε να δώσει πληροφορίες σχετικά με το αν οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν στα καταστήματά της.
Η γαλλική κατασκευάστρια εταιρεία Danone αρνήθηκε «οποιαδήποτε σημαντική βραχυπρόθεσμη επίπτωση» από τη διακοπή της ναυσιπλοΐας, αφού ένα από τα στελέχη της δήλωσε στο Reuters τον Δεκέμβριο ότι θα αναζητούσε εναλλακτικές διαδρομές εάν οι επιθέσεις συνεχίζονταν.
Ο Φοργκιόνε στο Institute of Export & International Trade, μια εμπορική ένωση με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, ήταν λιγότερο αισιόδοξος.
Η ξηρασία εμποδίζει την κυκλοφορία μέσω της διώρυγας του Παναμά και, με τις εμπλοκές στον Βόσπορο και σε άλλα στρατηγικά σημεία, η ΕΕ εισέρχεται σε «μια περίοδο απίστευτης αστάθειας και αβεβαιότητας στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού», επισήμανε χαρακτηριστικά.
