Μικρή ανάκαμψη παρουσίασε ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος τον Νοέμβριο, στις 107,0 από 106,7 μονάδες τον Οκτώβριο τον οποίο παρουσιάζει το ΙΟΒΕ. Η διόρθωση του προηγούμενου μήνα, συνεπώς, αποδεικνύεται προσωρινή, καθώς ο δείκτης επανέρχεται, έστω και οριακά, σε ανοδική πορεία.
Στους επιμέρους τομείς της παραγωγής οι διακυμάνσεις των προσδοκιών των επιχειρήσεων είναι οριακές. Η μικρή ανοδική τάση προέρχεται κυρίως από βελτίωση στις Υπηρεσίες και στην καταναλωτική εμπιστοσύνη. Συνολικά, στο διάστημα αυτό φαίνεται πως ολοκληρώνεται ένας θετικός κύκλος ενίσχυσης των προσδοκιών που ξεκίνησε με τη λήξη του τρίτου προγράμματος προσαρμογής και ενδυναμώθηκε στην προεκλογική περίοδο και τους πρώτους μετεκλογικούς μήνες.
Ο δείκτης κλίματος έχει επανέλθει περίπου σε υψηλό δεκαετίας, ενώ αυτός της καταναλωτικής εμπιστοσύνης περίπου σε υψηλό εικοσαετίας. Κατά την περίοδο αυτή, παρατηρείται ενίσχυση επιμέρους τομέων της οικονομίας, αναθέρμανση της οικοδομικής δραστηριότητας, σταθεροποίηση του τουρισμού σε υψηλά επίπεδα, και συνέχιση της καλής εξαγωγικής επίδοσης ορισμένων κλάδων.
Ταυτόχρονα υπάρχει σημαντική μείωση του κόστους χρηματοδότησης της χώρας και αντιστροφή φορολογικών μέτρων, με μείωση της σχετικής επιβάρυνσης για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Συνολικά, υπάρχει η αίσθηση πως η κρίση σε μεγάλο βαθμό ανήκει στο παρελθόν και πως τα πραγματικά διαθέσιμα εισοδήματα θα αυξάνονται στο επόμενο διάστημα έστω και σταδιακά.
Η συνέχιση, όμως, αυτής της θετικής εξέλιξης, θα εξαρτηθεί κρίσιμα, πέρα από τις διεθνείς εξελίξεις, από τις αποφάσεις της οικονομικής πολιτικής στη χώρα. Η παραγωγική βάση της οικονομίας παραμένει ασθενής, η ανεργία εξαιρετικά υψηλή και το επίπεδο επενδύσεων πολύ χαμηλότερο από αυτό που θα στηρίξει μια μεσοπρόθεσμα ισχυρή ανάπτυξη της οικονομίας.
Ο δημοσιονομικός χώρος είναι πεπερασμένος και το δημόσιο χρέος παραμένει ιδιαίτερα υψηλό. Ως εκ τούτου, όχι μόνο η φορολογική ελάφρυνση αλλά και η γενικότερη ενδυνάμωση της θέσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων θα είναι εφικτή μόνο στο βαθμό που θα ενισχύεται συστηματικά η παραγωγική βάση της οικονομίας και στο βαθμό που τα επιμέρους μέτρα οικονομικής πολιτικής θα συμβάλλουν σε αυτή την ενίσχυση.
Αναλυτικότερα:
– στη Βιομηχανία, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση ενισχύθηκε, καθώς ο δείκτης των εκτιμήσεων για τα αποθέματα κινήθηκε ανοδικά και οι προβλέψεις για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες μεταβλήθηκαν ήπια.
– στις Κατασκευές, οι αρνητικές προβλέψεις για το πρόγραμμα ενισχύθηκαν, ενώ οι αρνητικές προβλέψεις για την απασχόληση παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητες.
– στο Λιανικό Εμπόριο, οι θετικές εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις μεταβάλλονται ήπια, οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξή τους μεταβάλλονται εντονότερα, ενώ τα αποθέματα περιορίζονται αισθητά.
– στις Υπηρεσίες, οι θετικές εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων μεταβάλλονται, όπως και οι αντίστοιχες για την τρέχουσα ζήτηση αλλά και οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξή της.
– στην Καταναλωτική Εμπιστοσύνη, οι προβλέψεις των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας αλλά και την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους ενισχύονται, ενώ εξασθενεί η πρόθεση για αποταμίευση και περιορίζονται οι εκτιμήσεις για τρέχουσες αγορές.
