Σε έκθεση που δημοσιεύθηκε σήμερα Πέμπτη, η Κομισιόν ονοματίζει τα κράτη μέλη που κινδυνεύουν να μην εκπληρώσουν τους στόχους του 2025 για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των αστικών απορριμμάτων και όλων των απορριμμάτων συσκευασίας, αλλά και τον στόχο υγειονομικής ταφής για το 2035 .
Μόνο εννέα κράτη μέλη βρίσκονται σε καλό δρόμο για την επίτευξη των στόχων του 2025: Αυστρία, Βέλγιο, Τσεχία, Δανία, Γερμανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία και Σλοβενία.
Ωστόσο, 18 κράτη μέλη κινδυνεύουν να χάσουν έναν ή και τους δύο από τους στόχους του 2025: η Εσθονία, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Ιρλανδία, η Λετονία, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Σουηδία κινδυνεύουν να χάσουν τον στόχο των αστικών απορριμμάτων.
Η Βουλγαρία, η Κροατία, η Κύπρος, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Λιθουανία, η Μάλτα, η Πολωνία, η Ρουμανία και η Σλοβακία κινδυνεύουν να χάσουν τόσο τους στόχους για τα δημοτικά όσο και τα συνολικά απορρίμματα συσκευασίας για το 2025.
Ορισμένες χώρες συνεχίζουν επίσης να έχουν χωματερές για τα περισσότερα αστικά τους απόβλητα και πιθανότατα θα αποτύχουν να επιτύχουν τον στόχο υγειονομικής ταφής του 2035 . Η Επιτροπή υποβάλλει συστάσεις σε αυτά τα κράτη μέλη, βασιζόμενη στη συνεχή οικονομική και τεχνική υποστήριξη που παρέχεται για τη βελτίωση των επιδόσεων στη διαχείριση των αποβλήτων.
Μετεξεταστέα η Ελλάδα
Η Ελλάδα κινδυνεύει να μην πετύχει τους στόχους που έχουν τεθεί για το 2025 όσον αφορά την ανακύκλωση των αστικών αποβλήτων και του συνόλου των απορριμμάτων συσκευασίας.
Ανησυχητική είναι επίσης η ελλιπής επίτευξη του στόχου της μείωσης της υγειονομικής ταφής των αστικών απορριμμάτων που έχουν οριστεί για το 2035.
Σε άνοδο η παραγωγή απορριμμάτων
Κάθε χρόνο, οι Ευρωπαίοι παράγουν κατά μέσο όρο 530 κιλά αστικών απορριμμάτων ανά άτομο (απόβλητα που προέρχονται από νοικοκυριά και παρόμοια απόβλητα από επιχειρήσεις). Παρόλο που ανακυκλώνεται όλο και περισσότερο και απορρίπτεται λιγότερο, τα αστικά απόβλητα παραμένουν μια από τις πιο περίπλοκες ροές απορριμμάτων προς διαχείριση. Στην ΕΕ, περίπου το 50% των αστικών απορριμμάτων ανακυκλώνεται ή κομποστοποιείται και το 23% τίθεται σε χώρους υγειονομικής ταφής . Η ποσότητα των απορριμμάτων συσκευασίας που δημιουργείται αυξάνεται σταθερά.
Μεταξύ 2013 και 2020 η ποσότητα των παραγόμενων απορριμμάτων συσκευασίας αυξήθηκε κατά 15% σε ολόκληρη την ΕΕ, φθάνοντας σχεδόν τους 80 εκατομμύρια τόνους. Περίπου το 64% των απορριμμάτων συσκευασίας ανακυκλώνεται τώρα, αν και αυτό διαφέρει ανάλογα με το υλικό.
Περισσότερο από το 75% των συσκευασιών χαρτιού, χαρτονιού και μετάλλων ανακυκλώνεται, σε σύγκριση με λιγότερο από 40% των πλαστικών – πρόβλημα στις περισσότερες χώρες της ΕΕ, πολλές από τις οποίες κινδυνεύουν να επιτύχουν τον ειδικό στόχο για το υλικό για την ανακύκλωση απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών .
Σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών
Η έκθεση της Κομισιόν δείχνει ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές στις επιδόσεις διαχείρισης αποβλήτων σε ολόκληρη την ΕΕ.
Για ορισμένες χώρες, υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος για την επίτευξη των στόχων που έχουν συμφωνηθεί στη νομοθεσία της ΕΕ και απαιτούνται περισσότερες μεταρρυθμίσεις:
- να εξασφαλιστεί η επεξεργασία των βιολογικών αποβλήτων, που αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο των αστικών απορριμμάτων,
- να γίνεται χωριστή συλλογή απορριμμάτων – προϋπόθεση για την ανακύκλωση και,
- να βελτιωθεί η ποιότητα των δεδομένων.
Ωστόσο, οι περισσότερες χώρες της ΕΕ έχουν ή βρίσκονται στη διαδικασία υλοποίησης μεταρρυθμίσεων για τα απόβλητα για τη βελτίωση των ποσοστών ανακύκλωσης, ορισμένες από τις οποίες αναμένεται να αποφέρουν αποτελέσματα τα επόμενα χρόνια.
Εξωτερικοί παράγοντες επηρέασαν επίσης την απόδοση, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19 που μείωσε ή σταμάτησε τη χωριστή συλλογή σε ορισμένες χώρες. Η πρόσφατη άνοδος των τιμών της ενέργειας επηρεάζει επίσης αρνητικά τις δραστηριότητες ανακύκλωσης.
Συστάσεις και υποστήριξη της ΕΕ
Η Επιτροπή παρουσιάζει συγκεκριμένες συστάσεις για τα 18 κράτη μέλη που κινδυνεύουν να μην επιτύχουν τους κύριους στόχους ανακύκλωσης για το 2025. Αυτές οι συστάσεις καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα δράσεων: μείωση των μη ανακυκλώσιμων αποβλήτων, αύξηση της επαναχρησιμοποίησης, ενίσχυση της χωριστής συλλογής, ανάπτυξη ικανοτήτων επεξεργασίας απορριμμάτων για διαλογή και ανακύκλωση, βελτίωση της διακυβέρνησης, ανάπτυξη οικονομικών μέσων και ευαισθητοποίηση.
Η Επιτροπή θα συνεχίσει να υποστηρίζει τα κράτη μέλη για την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για τα απόβλητα, μέσω της υποστήριξης των κονδυλίων της ΕΕ, της τεχνικής βοήθειας, ωστόσο, οι εθνικές αρχές είναι υπεύθυνες για την εντατικοποίηση των προσπαθειών πολιτικής και την επιτάχυνση της δράσης επί τόπου.
Ιστορικό
Η σημερινή «έκθεση έγκαιρης προειδοποίησης» αξιολογεί την πιθανότητα τα κράτη μέλη να επιτύχουν τους στόχους ανακύκλωσης για το 2025 που ορίζονται στην οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα και την οδηγία για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας : 55% ανακύκλωση και προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση αστικών απορριμμάτων, 65% ανακύκλωση για τα συνολικά απορρίμματα συσκευασίας και στόχους ανακύκλωσης απορριμμάτων συσκευασίας για συγκεκριμένα υλικά (75% για χαρτί και χαρτόνι, 70% για γυαλί, 70% για συσκευασίες σιδηρούχων μετάλλων, 50% για αλουμίνιο, 50% για πλαστικό και 25% για ξύλο).
Η έκθεση παρέχει επίσης μια προκαταρκτική αξιολόγηση για τον στόχο μείωσης της υγειονομικής ταφής αστικών απορριμμάτων σε λιγότερο από 10% έως το 2035.
Η έκθεση έγκαιρης προειδοποίησης βασίζεται στην ανασκόπηση της περιβαλλοντικής εφαρμογής, η οποία είχε ήδη αποκαλύψει ζητήματα σχετικά με την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για τα απόβλητα. Συγκεκριμένα, σχεδόν 2000 παράνομες ή υποβαθμισμένες χωματερές εξακολουθούν να λειτουργούν στην ΕΕ, μια σημαντική πηγή ρύπανσης και αερίων θερμοκηπίου και μια χαμένη ευκαιρία για ανάκτηση δευτερογενών πρώτων υλών.
