Σταδιακή διείσδυση των γυναικών στις ανώτερες βαθμίδες της ελληνικής επιχειρηματικής σκηνής τα τελευταία χρόνια καταδεικνύει έρευνα για τη «Γυναικεία Επιχειρηματικότητα», με εστίαση στη γυναίκα-ανώτατο στέλεχος που πραγματοποίησε για 8η συνεχή χρονιά, η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της ICAP.
Στην έρευνα συμμετείχαν γυναίκες επιχειρηματίες ή/και ανώτατα στελέχη από τις 1.200 μεγαλύτερες εταιρείες που διευθύνονται από γυναίκες βάσει κύκλου εργασιών 2017-2018. Το δείγμα περιείχε 144 επιχειρήσεις (το 12% του πληθυσμού της έρευνας) από διάφορους κλάδους της ελληνικής οικονομίας (βιομηχανία, εμπόριο, υπηρεσίες), που δραστηριοποιούνται σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια.
Στο ερώτημα σχετικά με το πόσες ώρες οι γυναίκες ανώτατα στελέχη απασχολούνται κατά μέσο όρο ημερησίως στην εταιρεία τους, διαπιστώθηκε ότι η μεγάλη πλειοψηφία εργάζεται πέραν του καθιερωμένου 8ώρου, ενώ το 34% παραμένουν στο γραφείο τους παραπάνω από 10 ώρες. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 14% εργάζεται λιγότερες από 8 ώρες.
Το παραπάνω εύρημα σχετίζεται με το γεγονός ότι η επιμονή / εργατικότητα κατέλαβε ποσοστό 60% των απαντήσεων στην ερώτηση που αφορά τα κυριότερα χαρακτηριστικά που διακρίνουν τις γυναίκες ανώτατα στελέχη. Μεγάλο ποσοστό απαντήσεων κατέλαβε και η ηθική (45%), γεγονός το οποίο καταδεικνύει ότι οι γυναίκες-ηγέτες λειτουργούν με ακεραιότητα και πιστεύουν στις προσωπικές τους αξίες, οι οποίες τις οδηγούν στη λήψη των επιχειρηματικών τους αποφάσεων. Επιπλέον, οι γυναίκες στην κορυφή της εταιρικής διακυβέρνησης είναι δημιουργικές (41%) και διαθέτουν αυτοπεποίθηση (32%).
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, η ικανοποίηση και η προσωπική ανάπτυξη αποτελεί τη σημαντικότερη ανταμοιβή για τις γυναίκες, καθώς 7 στις 10 επέλεξαν τη συγκεκριμένη απάντηση, ενώ πιο χαμηλά, αλλά με εξίσου σημαντικό ποσοστό ακολούθησαν η καταξίωση και αναγνώριση (52%) και η δυνατότητα καινοτομίας (47%).
Επίσης, τόσο η ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής όσο και οι νέες ευκαιρίες που τους παρέχει η υψηλή διοικητική τους θέση αποτελούν σημαντικά κίνητρα για μια επιτυχημένη καριέρα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι μικρό ποσοστό (21%) των ερωτηθεισών επέλεξαν τις οικονομικές απολαβές, εύρημα που εν μέρει καταρρίπτει το στερεότυπο ότι «οι οικονομικές απολαβές αποτελούν το μεγαλύτερο κίνητρο για μια επιτυχημένη καριέρα».
Επίσης, το παραπάνω εύρημα επιβεβαιώνει την άποψη ότι οι γυναίκες αμείβονται λιγότερο από τους άνδρες για την παροχή ίδιας εργασίας. Σύμφωνα μάλιστα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπάρχει ένα μισθολογικό χάσμα ύψους 15% μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, η μητρική/πατρική φιγούρα (39%) αποτελεί το σημαντικότερο πρότυπο για τις γυναίκες ανώτατα στελέχη, ενώ εντύπωση προκαλεί πως περιορισμένο ρόλο φαίνεται να διαδραματίζει στην επαγγελματική διαδρομή τους ο επαγγελματικός μέντορας (17%) και ο διευθυντής/προϊστάμενος (15%), πρότυπα τα οποία καταγράφουν αρκετά χαμηλότερα ποσοστά. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει την περιορισμένη εφαρμογή και παρουσία ενός μηχανισμού επαγγελματικής καθοδήγησης και στήριξης (μέντορας, ανώτατο στέλεχος, διευθυντής, κτλ.) στη σύγχρονη ελληνική επιχειρηματική πραγματικότητα.
Εντούτοις, ο δρόμος προς την κορυφή της επαγγελματικής ιεραρχίας δεν υπήρξε εύκολος. Έξι στις δέκα γυναίκες (60%) απάντησαν ότι οι οικογενειακές υποχρεώσεις τους αποτέλεσαν εμπόδιο στην καριέρα τους. Υψηλό είναι και το ποσοστό των γυναικών που θεωρεί ότι η εταιρική κουλτούρα αποτέλεσε εμπόδιο στην επαγγελματική τους πορεία (50%), ενώ το 42% δηλώνει πως δεν έτυχε της δέουσας υποστήριξης από συναδέλφους. Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις, οι γυναίκες είχαν να αντιμετωπίσουν προκαταλήψεις λόγω φύλου, γεγονός που επέδρασε αρνητικά στην επαγγελματική τους ανέλιξη (42%).
Είναι προφανές ότι πολλοί εργοδότες πιστεύουν ακόμη ότι οι γυναίκες δεν μπορούν να αφιερώσουν στην εργασία τους το χρόνο και την ενέργεια που απαιτείται στον ίδιο βαθμό με τους άνδρες, εξαιτίας των οικογενειακών τους υποχρεώσεων. Συνοψίζοντας, συμπεραίνεται ότι ακόμη και στις μέρες μας δεν παρέχονται στις γυναίκες οι ίδιες ευκαιρίες με τους άνδρες.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, παραπάνω από 7 στις 10 ερωτηθείσες θεωρούν ότι οι γυναίκες κατανοούν καλύτερα τους συναδέλφους τους (72%). Οι επικοινωνιακές τους δεξιότητες (58%) είναι υψηλότερες από τους άνδρες, γεγονός το οποίο σημαίνει ότι είναι και καλές ακροάτριες. Επίσης, το 58% πιστεύει ότι η γυναίκα ανώτατο στέλεχος έχει αυξημένη διορατικότητα. Οι γυναίκες-ηγέτες διακατέχονται από πνεύμα δημιουργικότητας, είναι επίμονες και εργατικές, ενώ αποτελούν παράδειγμα για τους συναδέλφους τους.
Ωστόσο, η πλειοψηφία των γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα θεωρεί ότι οι γυναίκες είναι πιο διστακτικές στην ανάληψη ρίσκου (μόλις 12% δήλωσε ότι υπερτερούν), ενώ φαίνεται ότι είναι και λιγότερο ανταγωνιστικές (14%). Ως εκ τούτου, εμφανίζονται πιο διστακτικές στην ανάληψη πρωτοβουλιών και τη διαχείριση αλλαγών σε σχέση με τους άνδρες (17%).
Οι φόβοι και ανησυχίες που απασχολούν την επαγγελματική καθημερινότητα των γυναικών επιχειρηματιών/ανωτάτων στελεχών σχετίζονται κυρίως με εξωγενείς παράγοντες. Αφορούν, πρωτίστως, τις μεταβολές του οικονομικού περιβάλλοντος (74%) αλλά και το φαινόμενο της υπερ-φορολόγησης (52%), καθώς και τη βελτίωση των αποτελεσμάτων της επιχείρησης/διεύθυνσης (48%). Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι μόλις το 6% των γυναικών του δείγματος ανησυχούν για την απώλεια της θέσης τους και την υποβάθμιση του ρόλου που κατέχουν ή για τη διεύρυνση των ωρών εργασίας.
Σημαντική είναι η συνεισφορά των γυναικών ανωτάτων στελεχών στη θέση ευθύνης που κατέχουν, καθώς έχουν να επιδείξουν αξιόλογα επιτεύγματα κατά την επαγγελματική τους πορεία.
Η πλειοψηφία αυτών θεωρεί ότι συνέβαλε αποφασιστικά τόσο στα θετικά οικονομικά αποτελέσματα (50%) όσο και στην περαιτέρω ανάπτυξη/επέκταση της επιχείρησης (50%). Σημαντικό αριθμό απαντήσεων έλαβαν τόσο ο σχεδιασμός και η υλοποίηση επιτυχημένης στρατηγικής (44%) όσο και η άσκηση αποτελεσματικής διοίκησης (40%), ενώ χαμηλό ποσοστό κατέγραψε η συνεισφορά στην καινοτομία (10%).
Οι γυναίκες ανώτατα στελέχη δίνουν μεγάλη βαρύτητα στην εκπαίδευση προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις που δημιουργεί το διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον του σύγχρονου επιχειρείν.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, το 54% του δείγματος έχει λάβει εκπαίδευση σχετική με το αντικείμενο που υπηρετεί (διοίκηση επιχειρήσεων) στη διάρκεια της πολυετούς επαγγελματικής σταδιοδρομίας του. Υψηλό, επίσης, αριθμό απαντήσεων καταγράφουν τόσο η διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού (35%) όσο και οι τεχνικές πωλήσεων (31%).
