Αυξήθηκε αισθητά το τέταρτο τρίμηνο του 2018 η αισιοδοξία των συμβούλων μάνατζμεντ για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές των βασικών οικονομικών μεγεθών της ελληνικής οικονομίας και των παραγωγικών συντελεστών κατά τους επόμενους 12 μήνες. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από το «Βαρόμετρο της Οικονομίας» του Συνδέσμου Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ Ελλάδος που παρουσιάστηκε σήμερα.
Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας ο πρόεδρος του ΣΕΣΜΑ, Βασίλειος Ρεγκούζας ανέφερε: “Aπό τα αποτελέσματα της έρευνας δ’ τριμήνου 2018 για το “Βαρόμετρο της Οικονομίας” του ΣΕΣΜΑ, οι σύμβουλοι εκτιμούν πως η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε πορεία σταδιακής ανάπτυξης. Εάν δεν παρεμποδιστεί αυτή η πορεία, με “ανεξέλεγκτες παρεμβάσεις” δεν υπάρχει κανένας λόγος να μη συνεχίσει να αναπτύσσεται στο μέλλον με κινητήριους μοχλούς τα συγκριτικά πλεονεκτήματά της, τις επενδύσεις και τις εξαγωγές”.
Αναλυτικότερα, ο Γενικός Δείκτης GRe+1, ο οποίος είναι ο μέσος όρος των δεικτών Οικονομικής Συγκυρίας και Παραγωγικών Συντελεστών, διαμορφώθηκε σε 22,5% από 14,7% που ήταν το προηγούμενο τρίμηνο. Εντονότερη όμως τόνωση της αισιοδοξίας προκύπτει από τη σύγκριση ολόκληρου του 2018 με το 2017. Η μέση τιμή του δείκτη αυξήθηκε από 7,4% το 2017 σε 18,2% το 2018. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο GRe+1 έχει θετικό πρόσημο για επτά συνεχόμενα τρίμηνα.
Η ευοίωνη αυτή εξέλιξη προέρχεται από μεγαλύτερη αισιοδοξία, τόσο για τα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη, όσο και για τους συντελεστές της παραγωγής. Η πρώτη αντανακλά την επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ, τη συνεχή άνοδο των εξαγωγών και τη συνεχή πτωτική τάση του ποσοστού της ανεργίας. Η δε άνοδος του Δείκτη Παραγωγικών Συντελεστών οφείλεται στη γενική βελτίωση των προδοκιών και ιδιαίτερα αυτών που αφορούν στην επιχειρηματικότητα και το θεσμικό πλαίσιο.
Η ελαφρά κάμψη που είχε καταγραφεί στο Δείκτη Οικονομικής Συγκυρίας του ΣΕΣΜΑ στο τέλος Σεπτεμβρίου 2018 αποδείχθηκε προσωρινή. Η τιμή του δείκτη, ο οποίος περιλαμβάνει τις μεταβλητές: ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης, ανεργία, ιδιωτικές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, εξαγωγές και ποσοστό μεταβολής του γενικού επιπέδου των τιμών, διαμορφώθηκε στο 29,2%, τιμή που είχε και στο τέλος του δευτέρου τριμήνου 2018.
Η βελτίωση των προσδοκιών για τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη προήλθε πρωτίστως από τη διεύρυνση της διαφοράς «θετικών» και «αρνητικών» απαντήσεων για το ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης και τις εξαγωγές και σε μικρότερο βαθμό για τις επενδύσεις παγίων. Αντίθετα, χειροτέρεψαν οι προβλέψεις για την ανεργία και τον ρυθμό ανόδου των τιμών καταναλωτή. Και για τα δύο αυτά μεγέθη ωστόσο, το ισοζύγιο αισιοδοξίας παραμένει θετικό.
Ο Δείκτης Παραγωγικών Συντελεστών ακολούθησε την πορεία του Δείκτη Οικονομικής Συγκυρίας το τέταρτο τρίμηνο 2018 και καταγράφηκε σημαντική βελτίωση. Ο μέσος όρος της διαφοράς «θετικών» και «αρνητικών» απαντήσεων για τις μεταβλητές του Δείκτη Παραγωγικών Συντελεστών (ανθρώπινο δυναμικό, συνθήκες χρηματοδότησης, δημόσιες υποδομές, επιχειρηματικότητα και θεσμικό πλαίσιο) αυξήθηκε κατά περισσότερες από 15 ποσοστιαίες μονάδες, από 0,6% το τρίτο τρίμηνο 2018 σε 15,7% στο τέλος του έτους.
Η βελτίωση αυτή προήλθε από όλες τις μεταβλητές. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις προήλθαν από την τη μεγαλύτερη αισιοδοξία όσον αφορά στις συνθήκες χρηματοδότησης των επιχειρήσεων και την επιχειρηματικότητα.
Υπογραμμίζεται ότι, για πρώτη φορά από το 2014, ο μέσος όρος των τεσσάρων τριμήνων του Δείκτη Παραγωγικών Συντελεστών έγινε θετικός. Συγκεκριμένα, ενώ το 2017 ο εν λόγω μέσος όρος είχε τιμή -3,7%, το 2018 διαμορφώθηκε σε 8,2%. Φαίνεται συνεπώς ότι, παρά τις διακυμάνσεις που υπήρξαν, το 2018 ενισχύθηκε η αισιοδοξία για την πορεία των παραγωγικών συντελεστών, έναντι του προηγουμένου έτους.
Οι απόψεις των συμβούλων μάνατζμεντ για τα κυριότερα προσκόμματα στην επιχειρηματική δράση δεν άλλαξαν ουσιαστικά το τέταρτο τρίμηνο του 2018. Τα πέντε σημαντικότερα ήταν: υψηλή φορολογία, έλλειψη σταθερότητας του φορολογικού συστήματος, ασυνέχεια στη λειτουργία του κράτους, δυσκολίες στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση.
Οι απόψεις των συμβούλων για το ΕΣΠΑ
Στο τέλος κάθε έτους, ο ΣΕΣΜΑ καταγράφει τις απόψεις των συμβούλων μάνατζμεντ για τη συμβολή του ΕΣΠΑ στην ανάπτυξη της οικονομίας και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Εξετάζονται επίσης τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις που συμμετέχουν σε προγράμματα του ΕΣΠΑ.
Όπως είχε καταγραφεί και από την έρευνα του Δεκέμβρίου 2017, οι σύμβουλοι είναι εν γένει σκεπτικοί όσον αφορά τη συμβολή του ΕΣΠΑ στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και στην προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης. Οι περισσότεροι, ποσοστό μεγαλύτερο του 60%, θεωρούν ότι η συμβολή της τρέχουσας κατανομής των πόρων του ΕΣΠΑ στην οικονομική ανάπτυξη είναι μέτρια.
Χειρότερη είναι η εικόνα που προκύπτει για τη συνεισφορά των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ στην επίλυση των διαρθρωτικών προβλημάτων της οικονομίας και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων. Το ποσοστό του «μέτρια» αυξήθηκε σημαντικά (2018: 72,1%, 2017: 55,3%) με παράλληλη μείωση του μεριδίου του «πολύ» και του «καθόλου».
Παράλληλα, βελτιώθηκε η εικόνα για το ρόλο των ΕΠ στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων. Το μερίδιο αυτών που θεωρούν ότι η συμβολή τους είναι σημαντική αυξήθηκε κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες, σε 32,4%.
Οι εκτιμήσεις των συμβούλων για τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις που ζητούν ενισχύσεις μέσω του ΕΣΠΑ δεν άλλαξαν σημαντικά μεταξύ της προηγούμενης και της τρέχουσας έρευνας. Τα κυριότερα προβλήματα συνδέονται με τη χρηματοδότηση. Δυσχέρειες υπάρχουν στην κάλυψη της ίδιας συμμετοχής, στο δανεισμό, καθώς επίσης και λόγω των καθυστερήσεων που παρατηρούνται στις εκταμιεύσεις.
Ωστόσο, η σημασία των δυσκολιών κάλυψης της ίδιας συμμετοχής περιορίστηκε σημαντικά: το ποσοστό αυτών που την αναφέρουν ως «υψηλή» περιορίστηκε σε 44,1% το 2018, από 70,3% το 2017. Υπήρξε επίσης γενική μετατόπιση των απαντήσεων από την «υψηλή» στην «μέτρια» ένταση για όλα τα προβλήματα. Πρέπει επίσης να υπογραμμισθεί το υψηλό ποσοστό, σχεδόν το ένα τρίτο του δείγματος, που θεωρούν την αδιαφάνεια των διαδικασιών και τη διαφθορά έλλασον πρόβλημα.
Η πλειονότητα των συμβούλων θεωρεί ότι οι σοβαρότερες δυσκολίες κατά τη διαδικασία ενίσχυσης των επιχειρήσεων δημιουργούνται στο στάδιο της εκταμίευσης. Αντίθετα, μειώθηκε σημαντικά το μερίδιο εκείνων που θεωρούν σημαντικό πρόβλημα την τήρηση των υποχρεώσεων κατά την υλοποίηση των έργων: Το ποσοστό της «υψηλής» έντασης περιορίστηκε σε 27,5% το 2018 από 41,9% το 2017.
