Την απόδειξη ότι οι Έλληνες καταναλωτές φροντίζουν ολοένα και περισσότερο για τον διατροφικό τους αλφαβητισμό, αποτελεί η συμμετοχή 50 και πλέον κατοίκων πόλεων στο πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκτροφής πουλερικών για κρεοπαραγωγή/αβγοπαραγωγή, που ξεκίνησε να τρέχει στις αρχές του τρέχοντος μήνα στην Καρδία Θεσσαλονίκης, ύστερα από τριετή προετοιμασία.
Αυτό τόνισε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο διαχειριστής της αστικής πτηνοτροφίας, πτυχιούχος διοίκησης επιχειρήσεων, Νικόλαος Τσάκαλος, μεταπτυχιακός φοιτητής του τμήματος γεωπονίας του τομέα Ζωικής παραγωγής του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ).
«Στο πρόγραμμα συμμετέχουν σήμερα 50 αστικοί πτηνοτρόφοι, άντρες και γυναίκες, ηλικίας από 35 ώς 65 χρόνων, ενώ καθημερινά αυξάνεται το ενδιαφέρον», υπογράμμισε χαρακτηριστικά ο κ. Τσάκαλος, προσθέτοντας ότι «σκοπός του προγράμματος δεν είναι να γίνει ο κάτοικος της πόλης ζωοτέχνης, αλλά να εξοικειωθεί με μια εναλλακτική μέθοδο πτηνοτροφικής εκτροφής που θα μπορούσε να οδηγήσει στον διατροφικό αλφαβητισμό του, την ανάπτυξη κοινωνικού συνεργατισμού και στην εξέταση ενδεχόμενου μελλοντικής απασχόλησής του στον γεωργικό τομέα».
Ολα αυτά δε, «δεδομένου ότι η βιωσιμότητα της γεωργίας στην Ε.Ε των 28 απειλείται, καθώς το ποσοστό απασχόλησης στον γεωργικό τομέα είναι χαμηλότερο του 5% και των απασχολούμενων με ηλικία μικρότερη των 35 ετών κάτω του 6%, αλλά και της αναθεωρημένης έρευνας του ΟΗΕ, που αναφέρει ότι μέχρι το 2050, επτά στους δέκα θα κατοικούν σε πόλεις» υπογράμμισε.
Η αστική πτηνοτροφία…η νεοφυής επιχείρηση και η εξέλιξη
Η αστική πτηνοτροφία, όπως εξήγησε, είναι ένα πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκτροφής πουλερικών για κρεοπαραγωγή/αβγοπαραγωγή από κατοίκους πόλεων και επιχειρήσεις εστίασης ή/και εμπορίας νωπού κρέατος.
Σκοπός του προγράμματος είναι να επωφεληθούν οι συμμετέχοντες από υγιεινά πτηνοτροφικά προϊόντα συμμετέχοντας στην παραγωγή τους χωρίς εξειδικευμένες γνώσεις πτηνοτροφίας, κατοχή εξοπλισμού και πτηνοτροφικού κεφαλαίου. Παράλληλα, οι κάτοικοι πόλεων επωφελούνται από πολυλειτουργικά οφέλη που αναγνωρίζονται στην αστική γεωργία, όπως: τόνωση κοινωνικής αλληλεπίδρασης, διατροφική ασφάλεια, κοινωνική συνοχή σε επίπεδο γειτονιάς, υποστήριξη περιβαλλοντικής αειφορίας και βιωσιμότητας της γεωργίας.
Σήμερα, σύμφωνα με τον κ. Τσάκαλο, το πρόγραμμα υλοποιείται πιλοτικά με την εκτροφή κοτόπουλων κρεοπαραγωγής με νόμιμη άδεια λειτουργίας πτηνοτροφικής εγκατάστασης στην περιοχή της Καρδίας Θεσσαλονίκης, εξυπηρετώντας τους κατοίκους του πολεοδομικού συγκροτήματος.
«Σε εξέλιξη βρίσκονται οι διαδικασίες για επέκταση του προγράμματος και στην αβγοπαραγωγή, η οποία και αναμένεται να τρέξει μετά το φετινό καλοκαίρι”, επισήμανε ο κ. Τσάκαλος, γνωστοποιώντας δε ότι “στόχος αποτελεί το πρόγραμμα να επεκταθεί και στην Αθήνα. Έχουμε ήδη έτοιμο το σχετικό business plan, αλλά δεν βιαζόμαστε».
Η όλη πρωτοβουλία για την υλοποίηση του εγχειρήματος, «ξεκίνησε ως ιδέα το καλοκαίρι του 2015 στο Κάτω Σχολάρι Θεσσαλονίκης» επισήμανε ο κ. Τσάκαλος, υπογραμμίζοντας δε ότι την πρωτοβουλία υποστηρίζει ενεργά η γεωπόνος και υποψήφια Διδάκτωρ του Τμήματος Γεωπονίας Α.Π.Θ, Βάσω Γιατσίδου, με τη συμβολή της στους τομείς κοινωνικής καινοτομίας στον πρωτογενή τομέα, των εναλλακτικών αγροδιατροφικών δικτύων και των ψηφιακών μέσων επικοινωνίας.
Αναφερόμενος στη γέννηση της ιδέας, αλλά και στη διαδρομή που “διήνυσε αυτή” μέχρι να πάρει τελικά σάρκα και οστά, ο κ. Τσάκαλος επισήμανε:
«Ως κάτοικος χαρακτηρισμένης αγροτικής περιοχής, μιμούμενος τα αγροτικά νοικοκυριά με το απλό κοτέτσι αυλής για εκτροφή κοτόπουλων, αποφάσισα να ασχοληθώ με την οικόσιτη πτηνοτροφική εκτροφή τηρώντας πάντα τη σχετική νομοθεσία. Σύντομα εκδηλώθηκε ενδιαφέρον και από συγγενικό/φιλικό/κοινωνικό περίγυρο και ένας μικρός αριθμός κοτετσιών τοποθετήθηκε και σε άλλες αυλές από άλλους ενδιαφερόμενους. Μέσα από σχετικό ερωτηματολόγιο έρευνας αναγνωρίστηκε το ενδιαφέρον αστών να συμμετέχουν σε μια εξ αποστάσεως πτηνοτροφική ενασχόληση λόγω σκεπτικισμού σχετικού με δημοσιεύματα διατροφικών σκανδάλων.
Η αξιοποίηση ορισμένων βασικών αρχών της Αστικής Γεωργίας στην Αστική Πτηνοτροφία για τους καταναλωτές που επιθυμούν να έχουν άμεση/έμμεση συμμετοχή στην παραγόμενη τροφή που καταναλώνουν, αποτελεί αναμφισβήτητα μια σύγχρονη πρόκληση. Έτσι, τηρώντας τη νομοθεσία περί πτηνο-κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, η βάση της ιδέας ήταν να τοποθετηθούν πτηνοστάσια (κοτέτσια) πέριξ του πολεοδομικού ιστού που θα δίνουν τη δυνατότητα στον αστό να εξοικειωθεί με την οικόσιτη πτηνοτροφία και να συμμετέχει εξ αποστάσεως (μέσω διαδικτύου) στην παραγωγή πτηνοτροφικών προϊόντων που θα καταναλώσει.
Αρχικά ως επιχειρηματική ιδέα απεικονισμένη σε βίντεο συμμετείχε στον Ευρωπαϊκό διαγωνισμό αγρο-διατροφικού τομέα KATANA Accelerator και διακρίθηκε, προκειμένου να συμμετέχει στον ομώνυμο επιταχυντή επιχειρηματικών ιδεών. Στη συνέχεια εκπονήθηκε επιχειρηματικό σχέδιο που κατατέθηκε στο enter-grow-go, Πρόγραμμα επιτάχυνσης επιχειρηματικών ιδεών σχεδιασμένο από τη Eurobank και το Corallia και συμμετείχε μεταξύ των 34ων ομάδων του 5ου κύκλου. Εντός του Προγράμματος egg ιδρύθηκε η εταιρία Αστική Πτηνοτροφία ΙΚΕ και στη συνέχεια χρηματοδοτήθηκε τον Ιούλιο ’18 προκειμένου να υλοποιηθεί».
H νεοφυής επιχείρηση “Αστική Πτηνοτροφία”, όπως εξήγησε, εφαρμόζει ένα πρωτότυπο, για τα ελληνικά δεδομένα, πτηνοτροφικό μοντέλο, βασισμένο σε καλές πρακτικές παραγωγής υγιεινού κρέατος πουλερικών και ακολουθώντας το βασικό πλαίσιο αρχών της αστικής και περιαστικής γεωργίας, «με ευδιάκριτες ωστόσο διαφοροποιήσεις».
Το επιχειρηματικό παραγωγικό μοντέλο, όπως υπογράμμισε, απευθύνεται σε καταναλωτές των πόλεων και τοπικές επιχειρήσεις αγοράς κρέατος (εμπορίας-εστίασης). Επιτρέπει στους πελάτες του να συμμετέχουν εξ αποστάσεως (διαδικτυακά και μέσω έξυπνων συσκευών) στην εκτροφή κοτόπουλων που γίνεται στα πτηνοστάσια της εταιρείας, ενώ επιτρέπεται και η φυσική παρουσία σε προγραμματισμένες επισκέψεις.
Η διαδικασία
Κατά τη φυσική παρουσία των πτηνοτρόφων των πόλεων, «πραγματοποιείται παρουσίαση/ενημέρωση, που αφορά τις βασικές αρχές της οικόσιτης πτηνοτροφίας, της τήρησης συνθηκών υγιεινής εγκαταστάσεων, της βιοασφάλειας των πτηνών και τα οφέλη αυτών. Ο κάτοικος αστικού κέντρου αγοράζει κρέας σε τιμή κιλού.
Προκαταβάλλει το ποσό των 30 ευρώ για να δεσμεύσει τη συμμετοχή του και στη συνέχεια το ποσό αυτό αφαιρείται από την τελική συνολική αξία κρέατος κοτόπουλου που θα παραλάβει στο τέλος της εκτροφής. Αποκτά την ιδιότητα του αστικού πτηνοτρόφου για 90 ημέρες ατομικά ή συμμετέχοντας σε κλειστή ομάδα ατόμων με κοινές επιλογές όπως ο αριθμός και το σιτηρέσιο των εκτρεφόμενων πουλερικών του μεταξύ διαθέσιμων επιλογών. Η χρονική διάρκεια των 90 ημερών σχετίζεται με τη φυσιολογική ανάπτυξη των κοτόπουλων».
Στην εκτροφή δίνεται έμφαση στη χρήση των αρωματικών φυτών ως φυσικών αυξητικών, αντιβιοτικών και κοκκιδιοστατικών παραγόντων, ενώ στην ελεύθερη βόσκηση δίνεται προστιθέμενη αξία με τη χρήση λειμώνα (τεχνητού βοσκότοπου) με κτηνοτροφικά φυτά όπως Μηδική, Κόκκινο-Λευκό τριφύλλι, Φεστούκα κ.α σε συγκεκριμένες αναλογίες, σύμφωνα με τον ίδιο.
Μετά από 90 ημέρες ο αστικός πτηνοτρόφος παραλαμβάνει τα κοτόπουλα του ολόκληρα νωπά σε συσκευασία έτοιμα προς κατανάλωση και με σαφή αναφορά και στην ηλικία ανάπτυξης τους. Τόνισε, ότι η εταιρεία συνεργάζεται με πτηνοσφαγείο πιστοποιημένο με σύστημα διαχείρισης ασφάλειας τροφίμων σύμφωνα με ΕΝ ISO 22000:2005 και πλήρως ανεπτυγμένο σύστημα HACCP.
«Πρόκειται για άνοιγμα νέας αγοράς με θετική ανταπόκριση» επισήμανε ο κ. Τσάκαλος, λέγοντας:
«Όσοι προερχόμαστε από χωριό ή επισκεπτόμαστε αγροτικές περιοχές, έχουμε την εικόνα της ενασχόλησης των αγροτικών νοικοκυριών με τη γεωργία ως στρατηγική επιβίωσης ή συμπληρωματικής/εναλλακτικής απασχόλησης. Αυτή η παραγωγική δραστηριότητα μπορεί να περιλαμβάνει από το γνωστό σε όλους μας “μπαξέ” οπωροκηπευτικών μέχρι και καλλιεργήσιμες εκτάσεις, αλλά και την οικόσιτη πτηνο-κτηνοτροφική ενασχόληση ξεκινώντας από ένα απλό κοτέτσι για κοτόπουλα μέχρι και την επέκταση του σε παραγωγικά ζώα (χοίρους, κατσίκια, αρνιά, βοοειδή).
Με την εντατικοποίηση του φαινομένου της αστικοποίησης, προβληματισμένοι αλλά και συνειδητοποιημένοι καταναλωτές σε θέματα διατροφής αποφάσισαν να αποκτήσουν οι ίδιοι πρόσβαση στην παραγωγή των οπωροκηπευτικών που κατανάλωναν, μισθώνοντας σε πολλές περιπτώσεις αστικούς λαχανόκηπους ή συμμετέχοντας σε αντίστοιχα εναλλακτικά αγροδιατροφικά δίκτυα (Alternative Agro-food Networks).
Αυτή η πρακτική ονομάζεται αστική-περιαστική γεωργία και αναπτύσσεται ραγδαία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ στην Ελλάδα εμφανίστηκε περίπου την τελευταία δεκαετία. Σε πολύ θεωρητικό επίπεδο η αστική γεωργία περιλαμβάνει και την αστική πτηνό-κτηνοτροφία, όμως το αντίστοιχο παραγωγικό μοντέλο δεν μπορεί να εφαρμοστεί με τον ίδιο τρόπο στα αστικά κέντρα ακόμη και στο πλαίσιο οικόσιτης πτηνο-κτηνοτροφίας λόγω νομοθετικών περιορισμών ή δυσκολιών διαχείρισης, ενώ, δεν υπάρχει και κάτι αντίστοιχο καταγεγραμμένο επίσημα ή σε διεθνή βιβλιογραφία».
