Έντονη οσμή σκανδάλου αναδύεται από πρόσφατο διεθνή διαγωνισμό της Κτηματολογίου ΑΕ. ο οποίος φέρει τίτλο «Παροχή Υπηρεσιών Συντήρησης και Αναβάθμισης του Ελληνικού Συστήματος Εντοπισμού HEPOS», καθώς εκπρόσωποι εταιρειών που θέλησαν να συμμετάσχουν, καταγγέλλουν πως οι όροι και οι προϋποθέσεις του είναι φωτογραφικοί προκειμένου το έργο να καταλήξει σε συγκεκριμένη εταιρεία.
Επειδή όμως τα σκάνδαλα δεν γεννιούνται μόνα τους, η ηγεσία του υπουργείου που έχει την ευθύνη για τα τεκταινόμενα στο κτηματολόγιο, δηλαδή το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας του οποίου ηγείται ο Γιώργος Σταθάκης φέρει ακέραια την ευθύνη για τον τρόπο με τον οποίο στήθηκε αυτός ο διαγωνισμός. Ευθύνη παράλληλα φέρει και ο πρόεδρος της Κτηματολόγιο ΑΕ κ. Νάκος Βύρων.
Οι εν λόγω καταγγελίες μάλιστα προσλαμβάνουν ακόμη σοβαρότερο χαρακτήρα από τις πληροφορίες που αναφέρουν πως η σύζυγος ενός εκ των συντακτών του εν λόγω διαγωνισμού εργάζεται στην εταιρεία που διαφαίνεται πως θα καταλήξει το έργο.
Ήδη κάποιοι υποψήφιοι του διαγωνισμού έχουν καταθέσει προσφυγή αμφισβητώντας τη διαφάνεια της διαδικασίας.
Όπως θα αντιληφθεί ο αναγνώστης διαβάζοντας το ρεπορτάζ, πρόκειται για έναν ακόμη διαγωνισμό ο οποίος στήθηκε με τέτοιο τρόπο ώστε να ωφεληθούν μόνο οι ημέτεροι, παρά τα περί του αντιθέτου λεχθέντα περί διαφάνειας, διαύγειας και πολέμου κατά των διαπλεκομένων συμφερόντων.
Επειδή λοιπόν έχουν γνώση οι φύλακες, γινόμαστε συγκεκριμένοι…
Σύμφωνα με τους όρους της διακήρυξης γίνεται κατάτμηση του προϋπολογισμού, ο οποίος αναλύεται ως εξής:
a. 38112100-4 (Συστήματα παγκόσμιας πλοήγησης και παγκόσμιου προσδιορισμού θέσης (GPS ή ισοδύναμα) 550.000,00 € χωρίς το ΦΠΑ.
b. 48219000-6 (Ποικίλα πακέτα λογισμικού δικτύωσης). 500.000,00 € χωρίς το ΦΠΑ
c. 48820000-2 (Εξυπηρετητές) 50.000,00 € 1 χωρίς το ΦΠΑ.
d. 50410000-2 (Υπηρεσίες επισκευής και συντήρησης συσκευών μέτρησης, δοκιμών και ελέγχου) 650.000,00 € χωρίς το ΦΠΑ.
e. 51540000-9 (Υπηρεσίες εγκατάστασης μηχανημάτων και εξοπλισμού ειδικής χρήσης) 270.000,00 € χωρίς το ΦΠΑ.
f. 72261000-2 (Υπηρεσίες υποστήριξης λογισμικού) 180.000,00 € 43.200,00€ 223.200,00€.
Ο πρώτος κωδικός 38112100-4, αφορά στην προμήθεια του μεγαλύτερου ποσοστού του hardware (των προϊόντων δηλαδή) του εν λόγω διαγωνισμού με προϋπολογισμό 550.000 ευρώ, ο οποίος, κατά τους ειδήμονες, μπορεί να θεωρηθεί ιδιαίτερα χαμηλός.
Θεωρούν συγκεκριμένα ότι, ενώ το συνολικό έργο έχει υπέρ το δέον ικανοποιητικό προϋπολογισμό, μόνο η συγκεκριμένη υποκατηγορία έχει τόσο χαμηλή κοστολόγηση παρόλο που είναι η σημαντικότερη καθώς περιλαμβάνει τα ακριβότερα και σημαντικότερα είδη. Ο προϋπολογισμός του συγκεκριμένου κωδικού σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αντιπροσωπεύει την πραγματικότητα και αυτό διότι είναι πολύ μικρότερος από το πραγματικό πιθανό κόστος που θα έχουν οι υποψήφιοι ανάδοχοι, ενώ αντίθετα, για όλους τους άλλους κωδικούς έχουν υπολογιστεί μεγαλύτερα ποσά από αυτά που απαιτούνται.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο υποψήφιος ανάδοχος, προκειμένου να συμμορφωθεί με τους όρους της διακήρυξης, να πρέπει να παρανομήσει και αυτό γιατί θα πρέπει να τιμολογήσει τα προϊόντα που θα προσφέρει για το συγκεκριμένο κωδικό στο Κτηματολόγιο σε τιμή κάτω του κόστους.
Παράλληλα, σύμφωνα με τους όρους του διαγωνισμού, απαιτείται από τον νέο υποψήφιο ανάδοχο να διαθέτει εγκατεστημένο στην Ελλάδα εξουσιοδοτημένο Service για τα δορυφορικά συστήματα που είναι ήδη εγκατεστημένα στο Κτηματολόγιο από τον προηγούμενο ανάδοχο.
Αναφερόμενοι σε αυτό το σημείο του διαγωνισμού, εκπρόσωποι εταιρειών σχολιάζουν πως με την απαίτηση αυτή παρεμποδίζεται η συμμετοχή οποιουδήποτε άλλου υποψηφίου στη διαδικασία του διαγωνισμού εκτός του προηγούμενου αναδόχου.
Γιατί, όπως υποστηρίζουν, μόνο μία εταιρεία διαθέτει εξουσιοδοτημένο service στην Ελλάδα για τον ήδη εγκατεστημένο εξοπλισμό και αυτή είναι ο προηγούμενος ανάδοχος, προσθέτοντας πως από τη στιγμή που θα γίνει η αντικατάσταση του υφιστάμενου εξοπλισμού δεν θα έπρεπε να ζητείται από τον υποψήφιο να έχει εξουσιοδοτημένο Service στην Ελλάδα για τον παλαιό εξοπλισμό, αλλά μόνο για τον υπό προμήθεια.
Σε ερώτημα που έγινε κατά τη διαδικασία της διαβούλευσης η απάντηση της Κτηματολόγιο ΑΕ. ήταν ότι «Σε υψηλής τεχνολογίας προϊόντα με κατοχυρωμένες ευρεσιτεχνίες όπως οι δορυφορικοί δέκτες GNSS η επισκευή τους από το εξουσιοδοτημένο από τον κατασκευαστή service αποτελεί, αν όχι μονόδρομο, την ενδεδειγμένη πρακτική και κατά μείζονα λόγο σε περιπτώσεις υποδομών εθνικής σημασίας όπως το HEPOS. Η προτεινόμενη διατύπωση θα έθετε το σύστημα για την περίοδο των 9 μηνών που διαρκεί η αναβάθμιση χωρίς κάλυψη από εξουσιοδοτημένο service για τους δέκτες των σταθμών αναφοράς».
Στελέχη συμμετεχουσών εταιρειών, σχολιάζοντας την απάντηση της Κτηματολόγιο ΑΕ, δηλώνουν ότι αυτή προκαλεί σύγχυση καθώς κάθε υποψήφια εταιρεία διαθέτει προϊόντα υψηλής τεχνολογίας με κατοχυρωμένες ευρεσιτεχνίες. Για ποιον λόγο συγχέεται η επισκευή του υπο-προμήθεια εξοπλισμού με τον ήδη εγκατεστημένο άραγε; «Σε καμία περίπτωση δεν είναι δυνατόν να απαιτείται service για εξοπλισμό ο οποίος θα αντικατασταθεί με καινούριο. Η πραγματικότητα είναι ότι κάθε υποψήφια εταιρεία με δέσμευση της μπορεί να εξασφαλίσει ότι το σύστημα θα παραμείνει λειτουργικό» σημειώνουν χαρακτηριστικά.
Επιπλέον, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το σημείο στο οποίο ο διαγωνισμός απαιτεί από το νέο υποψήφιο ανάδοχο να διαθέτει βεβαίωση της προηγούμενης κατασκευάστριας εταιρείας του λογισμικού εφαρμογής που είναι ήδη εγκατεστημένο στο Κέντρο Ελέγχου του Κτηματολογίου από τον προηγούμενο ανάδοχο. Σύμφωνα με την βεβαίωση αυτή, ο προηγούμενος ανάδοχος θα πρέπει να συνεργαστεί με το νέο για την κάλυψη των αναγκών συντήρησης και τεχνικής υποστήριξης, δίνοντάς του πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα του λογισμικού.
Η προδιαγραφή αυτή είναι περίεργη εφόσον, από τη στιγμή που θα γίνει πώληση από το νέο ανάδοχο ενός νέου λογισμικού δεν θα έπρεπε να ζητείται βεβαίωση της προηγούμενης κατασκευάστριας εταιρείας του προηγούμενου λογισμικού. Δεν έχει συμβεί στα χρονικά προηγούμενος ανάδοχος να κάνει συντήρηση και τεχνική υποστήριξη παλαιού λογισμικού από τη στιγμή που ο νέος διαγωνισμός προκηρύσσεται για να υπάρξει νέος εξοπλισμός και νέο λογισμικό. Όπως σχολιάζουν δεικτικά στελέχη συμμετεχουσών εταιρειών, η απαίτηση αυτή είναι φωτογραφική προκειμένου να αποκλειστούν οι υπόλοιποι υποψήφιοι και να συνεχίσει ανενόχλητος ο προηγούμενος ανάδοχος.
Σε σχετικό ερώτημα που έγινε κατά τη διαδικασία της διαβούλευσης η απάντηση ήταν: «Όπως αναφέρεται στο Τεύχος της Διακήρυξης «Για τους λόγους που αναλύονται αναλυτικά στις παραγράφους 2.4, 2.4.1 και 2.4.2, είναι απολύτως αναγκαίο η αναβάθμιση του HEPOS με την τεχνολογία GNSS να γίνει διασφαλίζοντας ότι το σύστημα θα παραμείνει λειτουργικό προκειμένου να μην επηρεαστεί το έργο του Εθνικού Κτηματολογίου, καθώς και τα άλλα έργα που στηρίζονται στο HEPOS. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι οι Σταθμοί Αναφοράς του ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ θα πρέπει να αναβαθμίζονται σταδιακά και με τρόπο ώστε ο νέος εξοπλισμός να είναι πλήρως λειτουργικός στο υφιστάμενο σύστημα ενώ παράλληλα μετά την ολοκλήρωση της αναβάθμισης όλων των σταθμών αναφοράς θα πρέπει να γίνει χωρίς νεκρό χρόνο (down time) η μετάβαση στο αναβαθμισμένο σύστημα. Θα πρέπει δηλαδή οι υπηρεσίες συντήρησης και αναβάθμισης να παρέχονται παράλληλα καθ’ όλο το διάστημα που θα διαρκέσει η αναβάθμιση έχοντας εξασφαλίσει συμβατότητα μεταξύ των τεχνολογιών του υφιστάμενου και του αναβαθμισμένου συστήματος». Ως εκ τούτου το εγκατεστημένο στο Κέντρο Ελέγχου λογισμικό θα πρέπει να υποστηρίζεται από την κατασκευάστρια εταιρεία κατά τη διάρκεια των εννέα μηνών της αναβάθμισης προκειμένου να γίνει η σταδιακή αντικατάσταση των σταθμών του HEPOS και η μετάβαση στο αναβαθμισμένο σύστημα».
Η ανωτέρω απάντηση, σύμφωνα με τους καταγγέλλοντες, είναι ύποπτη. «Κανείς δεν αρνήθηκε όλα αυτά που περιγράφουν. Αλλά σε καμία περίπτωση δεν προκύπτει ότι ο νέος υποψήφιος ανάδοχος, θα πρέπει να ζητήσει την άδεια από τον προηγούμενο» εξηγούν.
Παράλληλα, σε άλλο σημείο του διαγωνισμού αναφέρεται πως η αναβάθμιση των συστημάτων GPS των σταθμών αναφοράς (δέκτες και κεραίες) επιτρέπεται να γίνει με παράλληλη απόσυρση των υφιστάμενων συστημάτων GPS, με εξαίρεση πέντε συστήματα GPS που πρέπει να παραμείνουν ιδιοκτησία της Αναθέτουσας Αρχής.
Και σε αυτό το σημείο υπάρχει μία τεράστια ασάφεια για να αποπροσανατολίσει τους νέους υποψήφιους αναδόχους, καθώς ενώ γίνεται λόγος για απόσυρση, δεν προσδιορίζονται πουθενά τα παρακάτω:
– Αυτοί οι πέντε σταθμοί θα πρέπει να αντικατασταθούν τελικά ή όχι;
– Τι εννοεί απόσυρση; Ότι οι 93 παλαιοί σταθμοί θα μεταφερθούν στην κυριότητα του νέου αναδόχου; Αν ναι, με ποιον τρόπο; Αν όχι τι θα γίνουν;
– Οι πέντε παλαιοί σταθμοί θα πρέπει να τοποθετηθούν σε κάποια άλλα σημεία ή όχι;
Σε ερώτημα που έγινε κατά τη διαδικασία της διαβούλευσης η απάντηση ήταν: «Η απόσυρση των 93 συστημάτων GPS των σταθμών αναφοράς θα γίνει σύμφωνα με τις διαδικασίες που θα ισχύουν κατά τον χρόνο υλοποίησης».
Επίσης, μία από τις απαιτήσεις για συμμετοχή στη διαδικασία είναι η κεραία να διαθέτει το στοιχείο «Dorne & Margolin».
Η προδιαγραφή, σύμφωνα με τους καταγγέλλοντες, απαιτεί η κεραία να διαθέτει ένα συγκεκριμένο υλικό το οποίο όχι μόνο το φωτογραφίζει από την περιγραφή αλλά το ονομάζει κιόλας Dorne & Margolin, χωρίς να επισημαίνεται ότι μπορεί να γίνει αποδεκτό παρόμοιο, ισοδύναμο ή καλύτερο.
Σε ερώτημα που έγινε κατά τη διαδικασία της διαβούλευσης η απάντησή ήταν: «Ο όρος «Κεραίες τύπου “choke ring” πρέπει να διαθέτουν το διεθνώς αναγνωρισμένο στοιχείο “Dorne&Margolin”» δεν θέτει απαίτηση να προσφερθούν κεραίες τύπου choke-ring, αλλά ορίζει τις προδιαγραφές κεραιών choke-ring, σε περίπτωση που προσφερθούν τέτοιες κεραίες. Το στοιχείο μίας κεραίας (antenna element) αποτελεί την «καρδιά» της κεραίας και είναι αυτό που κατά κύριο λόγο καθορίζει την ποιότητα του λαμβανομένου σήματος. Δεδομένου ότι η ισχύς των σημάτων GNSS είναι εξαιρετικά χαμηλή, είναι ζωτικής σημασίας να χρησιμοποιούνται κεραίες με στοιχεία υψηλής τεχνολογίας/ποιότητας. Το στοιχείο Dorne&Margolin είναι διεθνώς αναγνωρισμένο και αποτελεί σημείο αναφοράς για τις κεραίες GNSS. Αυτός είναι εξάλλου ο λόγος που κατά κανόνα οι κατασκευαστές κεραιών GNSS για σταθμούς αναφοράς προσφέρουν κεραίες choke-ring τόσο με απλό στοιχείο όσο και με στοιχείο Dorne&Margolin».
Από την πρώτη κιόλας πρόταση της απάντησης δημιουργούνται εύλογα ερωτήματα. Απαντούν ότι δεν θέτουν απαίτηση να προσφερθούν κεραίες τύπου choke-ring, αλλά απλώς ορίζουν τις προδιαγραφές κεραιών choke-ring σε περίπτωση που αυτές προσφερθούν. Αφού όμως ζητούν κεραίες choke ring με Dorne & Margolin, τότε πως μπορούν να λένε ότι δεν το ζητούν; Και αφού δεν το ζητούν γιατί το αναφέρουν;