Η ελληνική οικονομία από τις αρχές Μαΐου 2021 εισήλθε σε φάση σταδιακού ανοίγματος με ευερ-γετικές επιδράσεις για τις προσδοκίες των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, αναφέρει στο εβδομαδιαίο δελτίο της “7 Ημέρες Οικονομία” η Eurobank.
Όπως επισημαίνει η τράπεζα, η περαιτέρω βελτίωση του οικονομικού κλίματος και η μείωση της αβεβαιότητας θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό από την πορεία των εμβολιασμών τόσο στο εσωτερικό όσο και το εξωτερικό. Όσο επιταχύνονται οι εμβολιασμοί, τόσο μειώνονται οι πιθανότητες για νέο γύρο αυστηρών περιοριστικών μέτρων στο μέλλον.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο εποχικά διορθωμένος δείκτης όγκου λιανικού εμπορίου, δηλαδή η αξία των πωλήσεων του εν λόγω κλάδου σε σταθερές τιμές, μειώθηκε σε μηνιαία βάση κατά -0,9% MoM τον Φεβρουάριο 2021 (-1,8% YoY) από αύξηση 13,8% MoM τον προηγούμενο μήνα (-2,0% YoY). Επομένως η αυστηροποίηση των περιοριστικών μέτρων για την καταπολέμηση του 3ου κύματος της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 δεν συνοδεύτηκε από ισχυρή μείωση του δείκτη όγκου λιανικού εμπορίου (βλέπε Σχήμα 1). Αξίζει να σημειώσουμε ότι τον Απρίλιο 2020 (1ο lockdown) ο προαναφερθείς δείκτης συρρικνώθηκε κατά -25,0% MoM ενώ το δίμηνο Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου 2020 (2ο lockdown) κινήθηκε πτωτικά κατά -15,1% (σωρευτικά).
Η ήπια, τηρουμένων των αναλογιών, μείωση του δείκτη όγκου λιανικού εμπορίου τον Φεβρουάριο 2021 αποτελεί μια ένδειξη για καλύτερη του αναμενομένου πορεία της ιδιωτικής κατανάλωσης το 1ο τρίμηνο 2021. Επί παραδείγματι, αν γίνει η υπόθεση ότι σε εποχικά διορθωμένη βάση οι πωλήσεις στο λιανικό εμπόριο τον Μάρτιο 2021 ήταν παρόμοιες με αυτές του Φεβρουάριου 2021, τότε η τριμηνιαία μεταβολή του δείκτη όγκου λιανικού εμπορίου το 1ο τρίμηνο 2021 θα διαμορφωνόταν στο θετικό έδαφος του 3,4% QoQ (-1,6% YoY) από -3,3% QoQ (-5,0% YoY) το 4ο τρίμηνο 2020.
Πέραν των καλύτερων προσδοκιών σε σύγκριση με την αρχή της πανδημίας και τη μείωση – όχι όμως εξάλειψη – της αβεβαιότητας, η σταδιακή προσαρμογή των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στις νέες συνθήκες λειτουργίας της οικονομίας δύναται να ερμηνεύσει σε έναν βαθμό τη σχετική ανθεκτικότητα που παρουσιάζει η οικονομική δραστηριότητα σε νέους γύρους περιοριστικών μέτρων. Όλα αυτά εντός ενός πλαισίου μέτρων στήριξης της κυβέρνησης που θα προσεγγίσουν τα €15,0 δις το 2021.
Σε ό,τι αφορά την πορεία της οικονομίας στο τρέχον τρίμηνο (2ο τρίμηνο 2021), οι πρώτες μηνιαίες παρατηρήσεις δεικτών υψηλής συχνότητας δίνουν ενθαρρυντικά μηνύματα. Συγκεκριμένα, ο δείκτης PMI μεταποίησης της IHS Markit ενισχύθηκε στις 54,4 μονάδες τον Απρίλιο 2021 (υψηλό 14 μηνών) από 51,8 μονάδες τον Μάρτιο 2021 (βλέπε Σχήμα 2). Συνεπώς, βάσει της εν λόγω έρευνας, οι λειτουργικές συνθήκες στον κλάδο της μεταποίησης στην Ελλάδα τον Απρίλιο 2021 παρουσίασαν βελτίωση (PMI > 50 μονάδες) με επιταχυνόμενο ρυθμό. Αυτό ήταν αποτέλεσμα της ανόδου της παραγωγής, των νέων παραγγελιών – από πελάτες του εσωτερικού – και της απασχόλησης.
Εντούτοις, καταγράφηκαν σημαντικές καθυστερήσεις από την πλευρά των προμηθευτών (επιμήκυνση χρόνων παράδοσης), γεγονός που έδωσε ώθηση στις τιμές εισροών με αποτέλεσμα να ενισχυθούν και οι τιμές εκροών. Η αρνητική διαταραχή στην προσφορά (αύξηση κόστους παραγωγής λόγω των αρνητικών διαταραχών στην εφοδιαστική αλυσίδα) και η ενίσχυση της ζήτησης στην οικονομία δύναται να προκαλέσουν, τουλάχιστον βραχυχρόνια, ανοδικές πιέσεις στο γενικό επίπεδο των τιμών. Τέλος, ολοκληρώνοντας την αναφορά μας στον δείκτη PMI μεταποίησης, αξίζει να σημειώσουμε τη βελτίωση της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης στο υψηλότερο επίπεδο από τον Φεβρουάριο 2020.
Ενίσχυση των προσδοκιών καταγράφηκε και στον δείκτη οικονομικού κλίματος που υπολογίζει το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) με την τιμή του δείκτη να ανέρχεται στις 97,9 μονάδες (υψηλό 12 μηνών) από 96,9 μονάδες τον προηγούμενο μήνα. Σύμφωνα με το δελτίο του ΙΟΒΕ, οι προσδοκίες ενισχύθηκαν στους τομείς των υπηρεσιών, του καταναλωτή, του λιανικού εμπορίου και των κατασκευών, ενώ στη βιομηχανία καταγράφηκε οριακή υποχώρηση.
Στα €3,4 δισ. το πρωτογενές έλλειμμα το πρώτο τρίμηνο του 2021
Σύμφωνα με τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού (ΚΠ), σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο Ιανουαρίου – Μαρτίου 2021, το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους €3.413 εκατ., έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα €4.365 εκατ. (που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2021 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021) και πρωτογενούς πλεονάσματος €494 εκατ. την ίδια περίοδο του 2020. Το ισοζύγιο ΚΠ παρουσίασε έλλειμμα ύψους €5.714 εκατ. έναντι στόχου για έλλειμμα €6.605 εκατ. (ήτοι χαμηλότερο έλλειμμα κατά €891 εκατ.) και έναντι ελλείμματος €1.822 εκατ. για το αντίστοιχο διάστημα του 2020.
Αναλυτικότερα, για το πρώτο τρίμηνο του 2021, τα καθαρά έσοδα ΚΠ διαμορφώθηκαν σε €11.509 εκατ., παρουσιάζοντας υστέρηση κατά €658 εκατ. (ή κατά -5,4%) σε σχέση με τον στόχο των €12.167 εκατ., ενώ σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2020 παρουσίασαν αύξηση κατά €406 εκατ. (ή κατά 3,7%). Τα έσοδα από φόρους εμφανίστηκαν μειωμένα σε σχέση με τον στόχο κατά €359 εκατ. (ή -3,3%), όπως και τα έσοδα από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) τα οποία παρουσίασαν μείωση κατά €303 εκατ. (ή -21,4%).
Πιο συγκεκριμένα για τον μήνα Μάρτιο, τα καθαρά έσοδα ανήλθαν σε €2.975 εκατ., μειωμένα κατά €938 εκατ. (η κατά -24%) σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο. Η εν λόγω απόκλιση οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι τον Μάρτιο του 2021 δεν εισπράχτηκαν (όπως είχε εκτιμηθεί στο σχέδιο του Προϋπολογισμού 2021) τα εξής έσοδα: (α) ποσό €461 εκατ. που αφορά μέρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος, (β) ποσό €163 εκατ. που αφορά έσοδα από ANFAs & SMPs από την Τράπεζα της Ελλάδος και (γ) ποσό €303 εκατ. που αφορά το προβλεπόμενο αντίτιμο από την αξιοποίηση της έκτασης του πρώην Διεθνούς Αεροδρομίου στο Ελληνικό.
Συνεπώς, αν ληφθεί υπόψη ότι η είσπραξη του προαναφερθέντος μερίσματος της Τράπεζας της Ελλάδος μετατοπίζεται χρονικά σε επόμενο μήνα, τα έσοδα από φόρους για τον μήνα Μάρτιο – τα οποία εμφανίζονται μειωμένα κατά €423 εκατ. (ή -12,8%) σε σχέση με το μηνιαίο στόχο – στην ουσία είναι αυξημένα κατά €38 εκατ. (ή 1,1%).
Από την πλευρά των δαπανών, για την περίοδο Ιανουαρίου – Μαρτίου 2021, καταγράφηκε συγκράτηση έναντι του στόχου της τάξης των €1.549 εκατ. (τροποποιημένη ταμειακή βάση, €17.222 εκατ. σε σύγκριση με τον στόχο των €18.771 εκατ.), ενώ σε σχέση με το αντίστοιχη χρονική περίοδο του 2020 καταγράφηκε αύξηση κατά €4.296 εκατ. (ή κατά 33,2%). Σε αντίθετη κατεύθυνση κινήθηκε το σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με τον στόχο κατά €1.297 εκατ.
Τα κυριότερα μέτρα κατά της πανδημίας για το πρώτο τρίμηνο του 2021 ανέρχονται σε €3,1 δις (έναντι του επικαιροποιημένου στόχου για συνολικά μέτρα ύψους €15 δις για το 2021) και συνοψίζονται στα εξής:
α) στη δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας του COVID-19 (μισθωτών) ύψους €1.014 εκατ., η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων,
β) στην επιστρεπτέα προκαταβολή ύψους €672 εκατ. από την κατηγορία των μεταβιβάσεων και €1.107 εκατ. από το ΠΔΕ,
γ) στην κρατική αποζημίωση εκμισθωτών ακινήτων ύψους €137 εκατ., λόγω των μειωμένων μισ-θωμάτων που λαμβάνουν,
δ) στην επιχορήγηση προς τον ΟΠΕΚΑ ύψους €85 εκατ. για την αποπληρωμή δανείων πληγέντων από την πανδημία και
ε) στην επιδότηση τόκων δανείων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων ύψους €45 εκατ. από το ΠΔΕ.
