Στο “φρένο” που έβαλε η πανδημία του κορονοϊού στην πορεία μείωσης της ανεργίας στην Ελλάδα, αλλά και στην ισχυρή επίπτωση που είχαν στο ΑΕΠ της χώρας οι μειωμένες ώρες εργασίας το β΄τρίμηνο του έτους στέκονται οι αναλυτές της Eurobank, στο εβδομαδιαίο σημείωμά τους “7 Ημέρες Οικονομία”.
Προτού ακόμα ξεσπάσει η πανδημία του κορονοϊού COVID-19, προτού χειροτερεύσουν οι μακροοικονομικές προβλέψεις και προτού ξεκινήσει η φάση της κάμψης του τρέχοντος οικονομικού κύκλου, σημειώνουν, το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα, παρά τη συνεχή πτώση των τελευταίων 6,5 ετών, παρέμενε σε υψηλά επίπεδα (το μεγαλύτερο ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ-27).
Αυτό ήταν αποτέλεσμα της βαθιάς ύφεσης και της ήπιας ανάκαμψης των τελευταίων 10 ετών. Συγκεκριμένα, τον Φεβρουάριο 2020, το 16,0% του εργατικού δυναμικού, ήτοι 739,1 χιλιάδες άτομα, ταξινομούνταν στο υποσύνολο των ανέργων. Τα αντίστοιχα μεγέθη στην ΕΕ-27 και την Ευρωζώνη ήταν 6,5% και 7,3% αντίστοιχα. Σε επίπεδο κρατών, πέραν της Ελλάδας, άλλες οικονομίες με σχετικά υψηλό ποσοστό ανεργίας ήταν η Ισπανία με 13,6% και η Ιταλία με 9,4%.
Η υγειονομική κρίση διέκοψε την καθοδική πορεία του ποσοστού ανεργίας στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τη μηνιαία έρευνα εργατικού δυναμικού της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), ο λόγος των ανέργων ως προς το εργατικό δυναμικό αυξήθηκε στο 18,3% τον Ιούνιο 2020 από 16,0% τον Φεβρουάριο 2020. Στο ίδιο διάστημα ο αριθμός των απασχολούμενων μειώθηκε κατά -3,8% ή -149,9 χιλιάδες άτομα και των ανέργων αυξήθηκε κατά 13,2% ή 97,5 χιλιάδες άτομα.
Δύναται να υποστηριχτεί ότι τα μέτρα που έλαβαν οι ασκούντες την οικονομική πολιτική για τη στήριξη της απασχόλησης (π.χ. αναστολή συμβάσεων εργασίας, πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ κ.α.) παράλληλα με τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας ως προς την ταξινόμηση των ατόμων σε απασχολούμενους, ανέργους και μη ενεργούς στο πλαίσιο διεξαγωγής της έρευνας εργατικού δυναμικού (π.χ. τα άτομα των οποίων η σύμβαση τέθηκε σε αναστολή παραμένουν στο υποσύνολο των απασχολούμενων υπό την προϋπόθεση ότι η διάρκεια της αναστολής είναι μικρότερη των τριών μηνών ή αν λαμβάνουν περισσότερο από το 50% των αποδοχών τους), συγκράτησαν σε μεγάλο βαθμό τον ρυθμό συρρίκνωσης της απασχόλησης στην Ελλάδα.
Αυτό αποτυπώθηκε και στα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών με την απασχόληση σε όρους ατόμων να μειώνεται κατά -3,2% QoQ / -3,4% YoY το 2ο τρίμηνο 2020 (-3,1% QoQ / -3,5% YoY βάσει της μηνιαίας έρευνας εργατικού δυναμικού και -2,8% YoY βάσει της τριμηνιαίας έρευνας εργατικού δυναμικού). Με αυτόν τον τρόπο απετράπη ένα κύμα μεγάλων απωλειών σε όρους θέσεων εργασίας και συγκρατήθηκε σε έναν βαθμό το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. Το τελευταίο ωστόσο δεν συνεπάγεται και αντίστοιχη συγκράτηση της εγχώριας ζήτησης (π.χ. ιδιωτική κατανάλωση) καθότι η υψηλή αβεβαιότητα που επικρατεί αναφορικά με την εξέλιξη της πανδημίας του κορονοϊού COVID-19 ενεργοποιεί κίνητρα αποταμίευσης για σκοπούς προφύλαξης.
Συνεπώς, βάσει των προαναφερθέντων στοιχείων, πως εξηγείται η μεγάλη συρρίκνωση του πραγματικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) το 2ο τρίμηνο 2020 (-14,0% QoQ / -15,2% YoY) σε όρους χρήσης του παραγωγικού συντελεστή της εργασίας; Η απάντηση βρίσκεται στη μέτρηση της απασχόλησης σε όρους ωρών εργασίας. Όπως παρουσιάζεται στο Σχήμα 2, ο συνολικός αριθμός των ωρών εργασίας στην Ελλάδα το 2ο τρίμηνο 2020 μειώθηκε κατά -19,0% QoQ / -27,4% YoY (στοιχεία εθνικών λογαριασμών). Μεγάλη απόκλιση ανάμεσα στη συρρίκνωση της απασχόλησης σε όρους ατόμων και σε όρους ωρών εργασίας καταγράφηκε και στην Ευρωζώνη, με την πρώτη μεταβλητή να μειώνεται κατά -2,9% QoQ / -2,9% YoY και τη δεύτερη κατά -12,8% QoQ / -16,2% YoY.
Εντονότερος ο αποπληθωρισμός τον Αύγουστο 2020
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), ο Γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) παρουσίασε μείωση τον μήνα Αύγουστο 2020 κατά -1,9%, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Αυγούστου 2019 και κατά -0,6% σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2020. Ο δομικός πληθωρισμός, δηλαδή ο πληθωρισμός εξαιρουμένων των καυσίμων, των τροφίμων, των ποτών και του καπνού, διαμορφώθηκε τον Αύγουστο 2020 στο -1,4% (-1,3% τον Ιούλιο 2020).
Επιπλέον, ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΚΤ), μειώθηκε κατά 2,3% σε ετήσια βάση τον Αύγουστο 2020 ( -0,7% σε σχέση με τον Ιούλιο 2020), ενώ ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή με Σταθερούς Φόρους (ΕνΔΚΤ-ΣΦ), παρουσίασε μείωση κατά -1,4% σε σύγκριση με τον Αύγουστο 2019 ( -0,7% σε σχέση με τον Ιούλιο 2020). Αναλυτικότερα, η μείωση του ΕνΔΚΤ κατά -2,3% σε ετήσια βάση τον μήνα Αύγουστο 2020, προήλθε από τις παρακάτω ομάδες αγαθών και υπηρεσιών: μεταφορές (-8% σε σύγκριση με τον Αύγουστο του 2019), στέγαση (-5,3%), ξενοδοχεία, καφέ και εστιατόρια (-2,9%), επικοινωνίες (-2%), άλλα αγαθά και υπηρεσίες (-1,7%), διαρκή αγαθά- είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες (-1,5%), υγεία (-1,1%) και αναψυχή-πολιτιστικές δραστηριότητες (-0,8%). Στις υπόλοιπες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών καταγράφηκαν θετικές μεταβολές τιμών, σε ετήσια βάση, και συγκεκριμένα: διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά (2,2%), ένδυση και υπόδηση (2,1%), εκπαίδευση (0,6%) και αλκοολούχα ποτά και καπνός (0,2%).
Το διαφορικό πληθωρισμού Ελλάδας και Ευρωζώνης, δηλαδή η διαφορά ανάμεσα στον ετήσιο ρυθμό πληθωρισμού των δύο οικονομιών, παρέμεινε σε αρνητικό έδαφος για 39ο συνεχή μήνα, τον Αύγουστο 2020.
Τέλος, όπως αναφέρουν οι αναλυτές της Eurobank, επισημαίνεται ότι ο ΕνΔΚΤ μειώθηκε κατά 0,8% το πρώτο 8μηνο του 2020, σε σύγκριση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τις καλοκαιρινές προβλέψεις τη Ευρωπαϊκής Επιτροπής (European Economic Forecast, Summer 2020), προβλέπεται μείωση του ΕνΔΚΤ για το 2020 κατά -0,5% , ενώ για το 2021 προβλέπεται ήπια αύξηση του επιπέδου τιμών κατά 0,5%.
