Τον Νοέμβριο 2020, ο εποχικά διορθωμένος δείκτης όγκου λιανικού εμπορίου, δηλαδή η αξία των πωλήσεων σε σταθερές τιμές, συρρικνώθηκε κατά -6,2% σε σχέση με τον Οκτώβριο 2020 και κατά -6,4% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2019. Ποιες κατηγορίες καταστημάτων οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα;
Τα στοιχεία δείχνουν συρρίκνωση του όγκου των πωλήσεων στην ένδυση-υπόδηση κατά -8,0% MoM, στα βιβλία-χαρτικά-λοιπά είδη κατά -6,2% MoM και στα πολυκαταστήματα κατά -1,9% MoM. Οι υπόλοιπες κατηγορίες καταστημάτων κινήθηκαν ανοδικά, με τα μεγάλα καταστήματα τροφίμων (super markets), τα τρόφιμα-ποτά-καπνός και τα φαρμακευτικά-καλλυντικά να ξεχωρίζουν.
Η μείωση του όγκου των πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο τον Νοέμβριο 2020 ήταν αναμενόμενη καθότι ο εν λόγω μήνας ήταν ο πρώτος του δεύτερου γύρου των περιοριστικών μέτρων (2ο lockdown). Σε σύγκριση με τον Απρίλιο 2020 και το 1ο lockdown, η προαναφερθείσα πτώση ήταν αρκετά ηπιότερη. Η έξαρση των κρουσμάτων του κορωνοϊού COVID-19 από τα μέσα του Οκτωβρίου 2020 και έπειτα, δημιούργησε προσδοκίες για έναν νέο γύρο περιοριστικών μέτρων.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα νοικοκυριά να επισπεύσουν την πραγματοποίηση αγορών προϊόντων για την ικανοποίηση των αναγκών τους κατά τη διάρκεια του αναμενόμενου τότε 2ου lockdown. Ένα μέρος των εν λόγω δαπανών έλαβε χώρα τις πρώτες μέρες του Νοεμβρίου 2020, δηλαδή λίγο πριν την έναρξη ισχύος των νέων μέτρων, και περιόρισε σε έναν βαθμό τις απώλειες για το σύνολο του μήνα.
Τα στοιχεία του Δεκεμβρίου 2020 για τον δείκτη όγκου λιανικού εμπορίου είναι προγραμματισμένο να δημοσιευτούν στις 26/2/2021. Το μερικό άνοιγμα της αγοράς κατά τη διάρκεια της εορταστικής περιόδου με τη μέθοδο της παράδοσης εκτός (click away) δύναται να αντιστάθμισε σε έναν βαθμό, έστω και μικρό, τις αρνητικές συνέπειες των περιοριστικών μέτρων.
Τα προαναφερθέντα αποτελέσματα, αν και αρνητικά, αποτελούν μια επιπρόσθετη ένδειξη – είχε προηγηθεί η δημοσίευση του δείκτη παραγωγής στη μεταποίηση τον Νοέμβριο 2020 με αύξηση 4,7% MoM – ηπιότερης επίπτωσης του 2ου lockdown στην οικονομία το 4ο τρίμηνο 2020 από την αντίστοιχη του 1ου lockdown το 2ο τρίμηνο 2020. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η αναφορά μας εστιάζεται στο 4ο τρίμηνο 2020.
Πολλά από τα περιοριστικά μέτρα που τέθηκαν σε ισχύ το πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου 2020, εφαρμόζονται, έστω και με αυξομειώσεις ως προς την ένταση, μέχρι και σήμερα. Η μεγαλύτερη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων αλλά και το επαναλαμβανόμενο, σε έναν βαθμό, άνοιγμα-κλείσιμο της αγοράς (ακορντεόν), έχουν κόστος για την οικονομία. Ως εκ τούτου, είναι πολύ πιθανό, η αρνητική επίδραση στην εγχώρια οικονομική δραστηριότητα από το 2ο lockdown να κατανεμηθεί σε δύο τρίμηνα και όχι σε ένα, ήτοι στο 4ο του 2020 και το 1ο του 2021.
Για το σύνολο της περιόδου Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2020, ο δείκτης όγκου λιανικού εμπορίου σημείωσε πτώση -3,2% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πανδημίας, ως προς την επίδρασή της στην οικονομία, αποτυπώνονται εν μέρει στις επιδόσεις των επί μέρους κατηγοριών καταστημάτων. Επί παραδείγματι, δεν αποτελεί έκπληξη η αύξηση του όγκου των πωλήσεων στα μεγάλα καταστήματα τροφίμων (5,3% YoY) και στα φαρμακευτικά-καλλυντικά (18,2% YoY). Η αναστολή λειτουργίας των επιχειρήσεων εστίασης και ψυχαγωγίας εξηγεί την πρώτη μεταβολή και η φύση της διαταραχής, ήτοι υγειονομική, ερμηνεύει τη δεύτερη.
Στην αντίθετη κατεύθυνση, οι κατηγορίες καταστημάτων με τις μεγαλύτερες απώλειες ήταν αυτές της ένδυσης-υπόδησης (-14,1% YoY) και των καυσίμων και λιπαντικών αυτοκινήτων (-10,3%). Τέλος, τα έπιπλα-ηλεκτρικά είδη-οικιακός εξοπλισμός και τα βιβλία-χαρτικά-λοιπά είδη παρουσίασαν ανθεκτικότητα. Το τελευταίο αποτέλεσμα ερμηνεύεται σε έναν βαθμό από τις ανάγκες που δημιούργησε η τηλεργασία και από την αύξηση της κατανάλωσης ωρών σχόλης των νοικοκυριών στις οικίες τους.
Ολοκληρώνοντας, αξίζει να αναφέρουμε ότι η πτώση του όγκου των πωλήσεων στο λιανεμπόριο ήταν αρκετά ηπιότερη σε σύγκριση με τη συρρίκνωση του πραγματικού ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας (σύμφωνα με τους εθνικούς λογαριασμούς, το πραγματικό ΑΕΠ στην Ελλάδα την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2020 συρρικνώθηκε σε ετήσια βάση κατά -8,5%). Η εν λόγω διαφορά δείχνει τη μεγάλη αρνητική συμβολή της εξωτερικής ζήτησης, μέσω των εξαγωγών υπηρεσιών, στην ύφεση του 2020.
