Το πρωτογενές πλεόνασμα Γενικής Κυβέρνησης που επιτεύχθηκε το 2017 αναμένεται να προσεγγίσει ή και να υπερβεί το 3,5% του ΑΕΠ, φτάνοντας σε επίπεδα διπλάσια του αρχικού στόχου (1,75%) εκτιμά το Δημοσιονομικό Συμβούλιο.
Ωστόσο, παρατηρεί ότι σημειώθηκαν και πάλι σοβαρές ταμειακές υστερήσεις στις δαπάνες και στα έσοδα που αφορούν στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), τόσο σε σχέση με το 2016 όσο και ως προς τον στόχο που είχε τεθεί για το 2017.
Το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο υπό την Προεδρία του κ. Παναγιώτη Κορλίρα δημοσιοποίησε το Τριμηνιαίο Δελτίο με τίτλο “Μακροοικονομικές και Δημοσιονομικές εξελίξεις”.
Εκτιμά ότι οι οφειλές προς την εφορία θα συνεχίζουν να αυξάνουν και στο μέλλον, καθώς προέρχονται κυρίως από πρόστιμα που δεν θα εισπραχθούν.
Συστήνεται επιτάχυνση για να πληρωθούν όλα τα κρατικά “φέσια” προς ιδιώτες πριν τον Αύγουστο, ενώ σημείο προβληματισμού στο ΑΕΠ είναι η ατονία της ιδιωτικής κατανάλωσης λόγω της υπερφορολόγησης.
Τουρισμός και επενδύσεις στήριξαν το ΑΕΠ
Τη μεγαλύτερη συμβολή στην άνοδο του ΑΕΠ είχαν οι επενδύσεις, αναφέρεται στην μελέτη. Καταγράφεται αύξηση του Ακαθάριστου Σχηματισμού Παγίου Κεφαλαίου κατά 9,6% και του συνολικού κεφαλαίου κατά 15,7%.
Η αύξηση αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στον “εξοπλισμό μεταφορών”, ενώ οι κατηγορίες “κατοικίες” και “άλλες κατασκευές” (κυρίως Π∆Ε) κατέγραψαν πτώση (βλ. γραφική απεικόνιση σε παράρτημα).
«Προβληματισμό προκαλεί η σχεδόν μηδενική συμβολή της ιδιωτικής κατανάλωσης στην αύξηση του ΑΕΠ, γεγονός που συνδέεται με την πίεση που ασκούν στα νοικοκυριά οι ασφαλιστικές και φορολογικές τους υποχρεώσεις. Με δεδομένο ότι η ιδιωτική κατανάλωση αποτελεί σχεδόν το 70% του ΑΕΠ είναι αναγκαία η ανάκαμψή της για να επιτευχθούν ακόμα υψηλότεροι ρυθμοί μεγέθυνσης στο μέλλον».
Σημαντική άνοδο κατά 6,8% κατέγραψαν οι εξαγωγές, κυρίως λόγω της αύξησης εξαγωγών υπηρεσιών (κατά βάση τουρισμός). Ακόμη υψηλότερη ήταν η άνοδος των εισαγωγών (+7,2%) με αποτέλεσμα η καθαρή συμβολή του εξωτερικού τομέα στο ΑΕΠ το 2017 να είναι αρνητική κατά περίπου 5,1 δισ. ευρώ, επισημαίνεται.
Πρωτογενή πλεονάσματα
Όπως αναφέρει, την περίοδο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2017, το πρωτογενές πλεόνασμα της ΓΚ, σε ταμειακή βάση, ανήλθε σε 3,3% του ΑΕΠ, έναντι πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 2,8% του ΑΕΠ, την αντίστοιχη περίοδο του 2016.
«Η βελτίωση του ταμειακού αποτελέσματος της ΓΚ οφείλεται αποκλειστικά στη μείωση των δαπανών της ΓΚ (-1,4%) η οποία αντιστάθμισε την μείωση των εσόδων (-0,6%)».
Στο σκέλος των δαπανών της ΓΚ, τη μεγαλύτερη μείωση κατέγραψαν οι δαπάνες για αγορές μη χρηματοοικονομικών παγίων, καθώς και οι δαπάνες για κοινωνικές παροχές και ειδικότερα για συντάξεις. Στο σκέλος των εσόδων της ΓΚ, μείωση εμφάνισαν οι εισπραχθείσες μεταβιβάσεις και τα φορολογικά έσοδα.
Αντίθετα, οι αυξημένες εισπράξεις από ασφαλιστικές εισφορές και πωλήσεις μη χρηματοοικονομικών παγίων (κυρίως έσοδα από την παραχώρηση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων στη Fraport) συντέλεσαν στην συγκράτηση της πτώσης των εσόδων σε σχέση με το 2016.
Όπως επισημαίνεται, η μείωση τόσο των εισπραχθεισών μεταβιβάσεων, όσο και των αγορών μη χρημ/κων παγίων προκλήθηκε σε μεγάλο βαθμό από ταμειακές υστερήσεις που κατέγραψε το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, αφού σε επίπεδο Κρατικού Προϋπολογισμού τόσο οι δαπάνες όσο και τα έσοδα του ΠΔΕ ήταν μειωμένα σε σχέση με το 2016 κατά 338 εκατ. ευρώ και 1.729 εκατ. ευρώ αντίστοιχα.
Σημαντική συνεισφορά στο θετικό ταμειακό πρωτογενές αποτέλεσμα της ΓΚ είχαν οι Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ) οι οποίοι κατέγραψαν πολύ υψηλότερο πλεόνασμα από το προβλεπόμενο στην Εισηγητική Έκθεση του Προϋπολογισμού 2018. Με δεδομένο ότι, μεταξύ άλλων, οι απλήρωτες οφειλές των ΟΚΑ αλλά και του συνόλου της ΓΚ ακολούθησαν το 2017 σημαντική καθοδική πορεία αναμένεται ότι το πρωτογενές πλεόνασμα της ΓΚ σε όρους Σύμβασης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης (ΣΧΔ) θα υπερβεί το ταμειακό και ενδέχεται να ξεπεράσει το 3,5% του ΑΕΠ.
«Τα πρώτα στοιχεία του 2018 δείχνουν ότι η καλή δημοσιονομική επίδοση συνεχίζεται αφού τόσο σε επίπεδο ΚΠ όσο και ΓΚ εμφανίζονται υψηλότερα πλεονάσματα σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2017.
Ενθαρρυντικό είναι επίσης ότι τα έσοδα του ΠΔΕ αυξήθηκαν σημαντικά ήδη από τον πρώτο μήνα του έτους, τόσο σε σχέση με πέρυσι όσο και ως προς τον στόχο» επισημαίνει.
Οφειλές ιδιωτών
Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο επισημαίνει ότι η σχετικά χαμηλή εισπραξιμότητα παλαιών ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων, συνεχίζει να τροφοδοτεί τη διόγκωση των συνολικών ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το ελληνικό δημόσιο οι οποίες ξεπέρασαν τα 100 δισ. ευρώ.
Οι συνολικές εισπράξεις έναντι “παλαιού” και “νέου” ληξιπρόθεσμου χρέους διατηρήθηκαν στα ίδια σχεδόν επίπεδα με αυτά του 2016. Εξάλλου η δημιουργία νέου ληξιπρόθεσμου χρέους συνέχισε την καθοδική της πορεία το 2017 σε σύγκριση με προηγούμενα έτη.
Η μείωση αυτή υπολογίζεται αντιστοίχως σε 1.282 εκατ. ευρώ έναντι του 2016 και σε 2.605 εκατ. ευρώ έναντι του 2015. Η βελτίωση οφείλεται στην εντατικοποίηση των ελέγχων, στα νέα μέτρα αντιστάθμισης με επιστροφές φόρων, επίλυσης φορολογικών διαφορών, ή την επιβολή αναγκαστικών μέτρων.
Παρ’ όλα αυτά, εκτιμάται ότι η αυξητική τάση του συνολικού ληξιπρόθεσμου χρέους θα συνεχιστεί λόγω κυρίως της σύνθεσής του (το μεγαλύτερο ποσοστό αποτελείται από μη φορολογικά έσοδα εκ των οποίων, ποσοστό άνω του 70% αντιστοιχεί σε πρόστιμα του ΚΒΣ με πολύ χαμηλή εισπραξιμότητα).
Κρατικά «φέσια»
Οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του ελληνικού Δημοσίου κατέγραψαν περαιτέρω μείωση τον Ιανουάριο του 2018 σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, ενώ η μείωση σε δωδεκάμηνη βάση, ανέρχεται σε 1.669 εκατ. ευρώ.
Η σημαντική αυτή εξέλιξη οφείλεται σε μείωση των υποχρεώσεων της ΓΚ κατά 1.155 εκατ ευρώ και σε περιορισμό των εκκρεμών επιστροφών φόρου κατά 514 εκατ. ευρώ. Το επίπεδο των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων είναι το χαμηλότερο της διάρκειας του προγράμματος προσαρμογής.
“Ο στόχος για μηδενικές ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις έως τον Αύγουστο του τρέχοντος έτους απαιτεί εντατικοποίηση των προσπαθειών για την πλήρη εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου και την αποφυγή συσσώρευσης νέων” αναφέρεται.
Ομόλογο
Επισημαίνεται ότι η κυβερνητική πολιτική προβλέπει ότι ο δανεισμός από τη διεθνή κεφαλαιαγορά μέχρι τον Αύγουστο του 2018 οπότε λήγει το 3ο πρόγραμμα δανειακής διευκόλυνσης θα αξιοποιηθούν για τη διαμόρφωση ενός “ταμειακού αποθέματος ασφαλείας” (cash buffer) που κρίνεται αναγκαίο.
Το “μαξιλάρι ασφαλείας”, όπως αποκλήθηκε, μπορεί να συμβάλλει στην περαιτέρω εδραίωση της εμπιστοσύνης και σε μεγαλύτερη ασφάλεια ως προς την ικανότητα χρηματοδότησης των αναγκών της ελληνικής οικονομίας στη μετά μνημόνιο εποχή.
Εξωτερικό ισοζύγιο
Αναφέρεται στην επιδείνωση στο ισοζύγιο αγαθών που «οφείλεται κυρίως λόγω της μεγάλης αύξηση των εισαγωγών κατά 5.213 εκατ. ευρώ, έναντι αύξησης των εξαγωγών κατά 3.442 εκατ. ευρώ. Τόσο η αύξηση των εισαγωγών όσο και εκείνη των εξαγωγών οφείλονται κατά το ήμισυ περίπου στα καύσιμα και ειδικά στην αύξηση των τιμών τους».
Χωρίς την επίδραση των καυσίμων, το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών, περιορίζεται σχεδόν στο μισό, στα 827 εκατ. ευρώ. Όσον αφορά στο ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών, αξίζει να επισημανθεί η σημαντική άνοδος των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (υποχρεώσεις των κατοίκων προς το εξωτερικό) κατά το 2017.
Συγκεκριμένα, οι ΑΞΕ αυξήθηκαν κατά 816 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2016 (+29%) και ανήλθαν σε 3.590 εκατ. ευρώ. Το μέγεθος αυτό είναι το μεγαλύτερο της τελευταίας δεκαετίας. Υψηλή συμβολή σε αυτό είχαν οι ιδιωτικοποιήσεις (Fraport, ΑΔΜΗΕ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ)
Απασχόληση
Στο πεδίο της απασχόλησης επισημαίνεται ότι σε σχέση με το 4ο τρίμηνο του προηγούμενου έτους, οι περισσότεροι κλάδοι σημείωσαν θετικές επιδόσεις -ιδιαίτερα οι κλάδοι με υψηλό μερίδιο προστιθέμενης αξίας όπως το Εμπόριο, η Βιομηχανία και η Διαχείριση Ακίνητης Περιουσίας.
Τρεις κλάδοι μείωσαν το μερίδιό τους στην προστιθέμενη αξία της οικονομίας με βασικότερο τον κλάδο που σχετίζεται με το Δημόσιο Τομέα της Οικονομίας, ο οποίος σημείωσε πτώση κατά 0,4%.
Ωστόσο ο ρυθμός της μείωσης του ποσοστού ανεργίας από μήνα σε μήνα φαίνεται να φθίνει προς το τέλος του 2017. Το Δ’ τρίμηνο του 2017 ο αριθμός των απασχολούμενων ανήλθε σε 3.736.333 άτομα και των ανέργων σε 1.006.844 άτομα, αναφέρεται.
