Σε πλαφόν πωλήσεων ανά καταναλωτή των συσκευασιών αλεύρων και ηλιέλαιου οδηγούνται οι ελληνικές αλυσίδες των Super Market έτσι ώστε να αποφευχθούν, τουλάχιστον προς το παρόν, ελλείψεις σε αυτά τα προϊόντα.
Ήδη διαπιστώνεται ένα άτυπο πλαφόν στην πώληση αυτών των προϊόντων σε επίπεδο χοντρικής, που σημαίνει ότι οι μεγαλέμποροι έχουν ήδη αντιληφθεί πως οι τάσεις στην παγκόσμια αγορά οδηγούν αναπόφευκτα σε ελλείψεις.
Η κυβέρνηση ζήτησε καταγραφή των αποθεμάτων από τις επιχειρήσεις που αποθηκεύουν σιτηρά λιπάσματα και σπορέλαια
Άλλωστε, μία πρωτοβουλία της κυβέρνησης και μάλιστα υπό τη δαμόκλειο σπάθη αυστηρών κυρώσεων αποδεικνύει ότι υπάρχει φόβος έλλειψης στην αγορά βασικών ειδών διατροφής, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Η εφαρμογή από σούπερ μάρκετ «δελτίο» στην ποσότητα ηλιελαίου και σιτηρών που αγοράζουν οι καταναλωτές οδήγησε σε μία νυχτερινή τροπολογία. Η κυβέρνηση υποχρεώνει τις επιχειρήσεις που έχουν στις αποθήκες τους σιτηρά, λιπάσματα και σπορέλαια να καταγράψουν εντός δύο ημερών τα αποθέματά τους. Σε περίπτωση που δεν το κάνουν προβλέπεται μεταξύ άλλων κατάσχεση των προϊόντων.
Το έκτακτο όπως χαρακτηρίζεται μέτρο, αφορά επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην αλυσίδα παραγωγής, εισαγωγής, εμπορίας, πώλησης, μεσιτείας, διακίνησης, διανομής και αποθήκευσης γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, με στόχο να αποφευχθούν φαινόμενα αισχροκέρδειας ή και εξαγωγές.
Τα προϊόντα αναλυτικά είναι:
- Πρώτες ύλες και την παραγωγή λιπασμάτων
- Λιπάσματα
- Ζωοτροφές
- Ωμά δημητριακά παντός είδους και ιδίως σιτάρι ή σιμιγδάλι, σίκαλη, βρώμη
- Καλαμπόκι, εδώδιμο φαγόπυρο
- Άλευρα και ιδίως αλεύρια σιταριού ή σμιγαδιού και αλεύρια δημητριακών
- Ηλίανθο και
- Φυτικά έλαια, εκτός από το ελαιόλαδο και ιδίως ηλιέλαιο (έλαιο ηλιοτροπίου), φοινικέλαιο και αραβοσιτέλαιο.
Αν οι επιχειρήσεις δεν καταγράψουν τα αποθέματά τους ή υποβάλλουν ανακριβή δήλωση, οι κυρώσεις είναι:
- Κατάσχεση των αναφερομένων ειδών, στο μέτρο που δεν έχουν δηλωθεί ή έχουν δηλωθεί ανακριβώς και
- Διοικητικό πρόστιμο από 1.000 έως 100.000 ευρώ.
Επικαλούμενα τυχόν επικείμενες ελλείψεις στην αγορά λόγω του πολέμου, τα σούπερ μάρκετ, το ένα μετά το άλλο, βάζουν πλαφόν στη λιανική προμήθεια ειδών που εισάγονται κυρίως από Ουκρανία και Ρωσία.
Μετά το ηλιέλαιο, το ηλεκτρονικό κατάστημα του Σκλαβενίτη επέβαλε πλαφόν και στο αλεύρι. Πρόκειται για δύο βασικά προϊόντα που χρησιμοποιούνται από κάθε νοικοκυριό. Ως μέγιστη διαθέσιμη ποσότητα καθορίζονται οι τέσσερις φιάλες για το ηλιέλαιο και παρεμφερή προϊόντα. Συγκεκριμένα, 4 συσκευασίες ηλιέλαιο και αραβοσιτέλαιο ανά πελάτη, 2 συσκευασίες για 5λιτρο, ενώ στα άλευρα 4 συσκευασίες ανά πελάτη.
Πλαφόν στη διάθεση των προϊόντων αυτών έχουν βάλει και το ηλεκτρονικό κατάστημα της My Market με 4 συσκευασίες ηλιελαίου και συναφών προϊόντων και το ηλεκτρονικό κατάστημα της Κρητικός με έξι 5λιτρες συσκευασίες.
Στη χονδρική αγορά έχει ήδη εφαρμοστεί πλαφόν καθώς, και άλλες χώρες που προμηθεύονταν ηλιέλαιο και αλεύρι από την Ουκρανία και τη Ρωσία, αντιμετωπίζουν επίσης πρόβλημα στις εισαγωγές και, συνεπώς έχουν μειώσει τις εξαγωγές ώστε να καλύψουν τις εσωτερικές τους ανάγκες, όπως η Αυστρία, η Ουγγαρία, η Βουλγαρία, η Ολλανδία, η Σερβία και η Πορτογαλία.
Το πλαφόν ισχύει μόνο στο ηλεκτρονικό και όχι στα καταστήματα της αλυσίδας Σκλαβενίτης.
Ειδικοί της αγοράς εκτιμούν ότι το πρόβλημα στη διαθεσιμότητα του ηλιέλαιου θα οξυνθεί το επόμενο διάστημα καθώς οι σπόροι φυτεύονται από τα μέσα Μαρτίου έως και τον Απρίλιο. Συνεπώς ακόμη και αν ο πόλεμος σταματήσει είναι ήδη αργά για την παραγωγή ηλιέλαιου, και εκτός από περιορισμένη διαθεσιμότητα θα εκτοξευτεί και η τιμή του.
Ήδη το ντόμινο της ακρίβειας έχει συμπαρασύρει και τις τιμές χονδρικής του ελαιόλαδου που την περασμένη εβδομάδα αυξήθηκε κατά μισό ευρώ.
Επισημαίνεται πως η αποσταθεροποίηση των διεθνών αγορών τροφίμων άρχισε πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και οφειλόταν τότε στις ασύμμετρες συνέπειες της Πανδημίας στο παγκόσμιο εμπόριο. Ο πόλεμος στην Ουκρανία επιδείνωσε την κατάσταση, δεδομένου ότι τόσο η Ουκρανία για την παραγωγή ηλιέλαιου, καλαμποκιού, σιτηρών αλλά και λιπασμάτων με βάση την αμμωνία, όσο και η Ρωσία στον τομέα των σιτηρών είναι από τους βασικούς παραγωγούς του πλανήτη.
Το εφιαλτικό σπιράλ των αυξήσεων στα καύσιμα επέβαλε τον δικό του ρυθμό στην εκτόξευση των τιμών, με αποτέλεσμα έναν μήνα μετά την έναρξη των εχθροπραξιών στην Ουκρανία να είναι πλέον παγκοσμίως ορατή και μάλιστα βραχυπρόθεσμα η εμφάνιση ελλείψεων σε βασικά είδη τροφίμων στη βάση της διατροφικής αλυσίδας. Αλεύρι, φυτικά λάδια και ζάχαρη είναι τα πρώρα βασικά είδη που πλήττονται από αυτήν τη συγκυρία.
Οι εφιαλτικές αυξήσεις
Όπως επισημαίνεται ήδη εδώ και αρκετά εικοσιτετράωρα από το οικονομικό ρεπορτάζ, οι άνθρωποι της αγοράς ετοιμάζονται για νέο κύκλο ανατιμήσεων, καθώς στην παρούσα φάση το ντόμινο που δημιουργεί το σταθερά υψηλό κόστος ενέργειας και ο συνδυασμός ελλείψεων – υψηλών τιμών σε πρώτες ύλες, όπως τα σιτηρά και τα σπορέλαια, δεν φαίνεται ότι μπορεί να ανακοπεί.
Αντίθετα, οι συνέπειες από την απορρύθμιση του ρυθμού εφοδιασμού των διεθνών αγορών σε βασικές πρώτες ύλες ως προς τη βιομηχανία τροφίμων αφενός, αλλά και στον εφοδιασμό των αγορών σε φρέσκο κρέας και λαχανικά, οδηγούν και μάλλον αναπόφευκτα στο να σημειωθούν ελλείψεις σε μία σειρά από βασικά τρόφιμα.
Για τα σιτηρά, η αγορά αναμένει ενίσχυση των ανοδικών πιέσεων, καθώς ανησυχεί για την έκταση της διαταραχής στην Ουκρανία και την ανοιξιάτικη φύτευση καλλιεργειών στην περιοχή.
Για τη ζάχαρη, η αγορά εκτιμά πιθανό έλλειμμα ζάχαρης το 2022-23, ευνοώντας έτσι την εκτόξευση την τιμή της.
Το υψηλό κόστος ζωοτροφών πιθανά να περιορίσει την προσφορά βόειου κρέατος, με ενίσχυση της τιμής του διεθνώς.
Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία ως σήμερα, η τιμή του σιταριού αυξήθηκε 19%, καθώς στην ήδη υψηλή τιμή του προστέθηκε η λεγόμενη «ανησυχία» για το πώς θα καλυφθεί το 27% των εξαγωγών που καλύπτουν Ουκρανία και Ρωσία. Με λίγα λόγια, οι τιμές των σιτηρών αφέθηκαν πλέον χωρίς αντίσταση στα χέρια της διεθνούς κερδοσκοπίας. Είναι εντυπωσιακό ότι σε ετήσια βάση, η αύξηση τιμής των σιτηρών ξεπερνά το 72%.
Οι παγκόσμιες εξαγωγές προβλέπονται μειωμένες σε 203,1 εκατ. τόνους (Ουκρανία -4 εκατ. τόνους σε 20 εκατ. τόνους και Ρωσία -3 εκατ. τόνους σε 32 εκατ. τόνους), καθώς το πολεμικό σκηνικό Ρωσίας-Ουκρανίας αναμένεται να διαταράξει σημαντικά τις εξαγωγές από τη Μαύρη Θάλασσα, πλήττοντας το παγκόσμιο εμπόριο, ενώ και οι εισαγωγές προβλέπεται να συρρικνωθούν λόγω των υψηλών τιμών.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς, ο πόλεμος έχει ουσιαστικά δημιουργήσει μια αναταραχή στις παγκόσμιες αγορές σιτηρών, με τις προοπτικές να παραμένουν ζοφερές, όσον αφορά τη διάρκεια του πολέμου και την περίοδο της ανοιξιάτικης σποράς, ειδικά στη Ρωσία και την Ουκρανία, εντείνοντας περαιτέρω τις ανησυχίες και την αβεβαιότητα για σημαντικό έλλειμμα προσφοράς στην αγορά.
Η εξέλιξη των πληθωριστικών πιέσεων στα τρόφιμα τους 12 τελευταίους μήνες στην Ελλάδα
Ο αντίκτυπος από την υψηλή τιμή του καλαμποκιού
Όσον αφορά στο καλαμπόκι, η Ρωσο-Ουκρανική κρίση αύξησε σημαντικά την αβεβαιότητα του γεωργικού εφοδιασμού για το καλαμπόκι και τη ζήτησή του, ενώ ο αντίκτυπος αποτυπώνεται και στο κόστος των ζωοτροφών. Οι ανοδικές πιέσεις στις τιμές του καλαμποκιού θα παραμείνουν και θα ενταθούν, με τις διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα να συνεχίζονται και τις ανησυχίες για τις ανοιξιάτικες καλλιέργειες καλαμποκιού στην Ουκρανία να βρίσκονται στο επίκεντρο. Είναι προφανές πως δεν πρόκειται να υπάρξει ανοιξιάτικη σπορά στους κάμπους της Ουκρανίας.
