Η πορεία των εμβολιασμών αλλά και η ανάκαμψη του τουρισμού αποτελούν τις δυο βασικές αβεβαιότητες για την επίτευξη ρυθμού ανάπτυξης 3,6% του ΑΕΠ για το 2021, σύμφωνα με την εαρινή έκθεση του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου.
Όπως τονίζεται στην έκθεση καθυστερήσεις ή η εμφάνιση ενός τέταρτου πανδημικού κύματος στο εμβολιαστικό πρόγραμμα θα αποτελέσουν σημαντικές αιτίες δυσμενέστερων των αναμενόμενων σεναρίων. Από την άλλη πλευρά, πιο γρήγορη προσαρμογή σε συνθήκες υγειονομικής κανονικότητας και απουσία τέταρτου πανδημικού κύματος θα ευνοούσε την πραγματοποίηση πιο αισιόδοξων σεναρίων.
Παράλληλα ως άλλη πηγή κινδύνου αναφέρεται η αποτελεσματικότητα και έγκαιρη λήψη των μέτρων οικονομικής πολιτικής στην αντιμετώπιση της πανδημίας και την ανάκαμψη της οικονομίας. Κρίσιμος παράγοντας θεωρείται η διάρκεια διατήρησης των μέτρων στήριξης της οικονομίας και διασφάλισης ευνοϊκών συνθηκών ρευστότητας στην οικονομία, ιδίως μέσω του ρόλου του τραπεζικού συστήματος.
Η έγκαιρη και ομαλή απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων στήριξης της εθνικής οικονομίας, όπως του Ταμείου Ανάκαμψης, αποτελεί βαρόμετρο για τη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος, με αναμενόμενο θετικό πολλαπλασιαστικό αντίκτυπο για την οικονομία, αρχής γενομένης από το τρέχον οικονομικό έτος.
Το σενάριο του Υπουργείου Οικονομικών για αύξηση του ΑΕΠ κατά 3,6% το 2021 έχει στηριχθεί στη σημαντική ανάκαμψη των τουριστικών εισπράξεων. Ωστόσο ακόμα δεν είναι εμφανές σε τι ύψος θα κυμανθεί η ζήτηση από το εξωτερικό για το “ελληνικό τουριστικό προϊόν”, φέτος. Η θετική πορεία του τουρισμού, υπόκειται στην αβεβαιότητα των διεθνών υγειονομικών εξελίξεων αφενός και, αφετέρου, υπάρχουν κάποια αρνητικά μηνύματα που αφορούν ειδικά στην Ελλάδα και είναι πιθανό να επηρεάσουν τις αφίξεις τουριστών.
Τέτοια παραδείγματα είναι η μη συμπερίληψη της Ελλάδας στην “πράσινη λίστα” του Ηνωμένου Βασιλείου που περιλαμβάνει τουριστικούς προορισμούς ασφαλείς από επιδημιολογικής άποψης και η ταξιδιωτική οδηγία της κυβέρνησης των ΗΠΑ, η οποία συμπεριέλαβε την Ελλάδα στη λίστα των χωρών “επιπέδου 4”, τις οποίες οι Αμερικανοί πολίτες συμβουλεύονται να αποφεύγουν, λόγω πανδημίας, στα ταξίδια τους. Μία ανάκαμψη των τουριστικών εισπράξεων μικρότερη του αναμενόμενου είναι επόμενο ότι θα συγκρατήσει την αύξηση του ΑΕΠ και ως εκ τούτου αποτελεί μία σημαντική αβεβαιότητα για την επίτευξη του στόχου που έχει τεθεί για τη μεγέθυνση το 2021.
Κρίσιμα επιμέρους στοιχεία για την ταχύτητα ανάκαμψης της οικονομίας κατά το τρέχον έτος αποτελούν επίσης: (α) ο βαθμός αξιοποίησης των αυξημένων καταθέσεων, (β) η αντίδραση επιχειρήσεων και νοικοκυριών στη σταδιακή επαναφορά στις κανονικές συνθήκες και στην άρση των έκτακτων μέτρων στήριξης, η οποία ενδεχομένως να επιφέρει αυξημένα κύματα πιστωτικών γεγονότων και πτωχεύσεων και (γ) ο βαθμός θετικής ανταπόκρισης της αγοράς εργασίας και της απασχόλησης στη σταδιακή επαναλειτουργία της αγοράς.
Πάντως το ΕΔΣ δεν δείχνει να ανησυχεί ιδιαίτερα για την άνοδο του λόγου του δημοσίου χρέους προς ΑΕΠ κατά 25 περίπου ποσοστιαίες μονάδες, στο 205% του ΑΕΠ. Με βάση το πρόγραμμα Σταθερότητας 2022-2024 ο λόγος δημοσίου χρέους προς ΑΕΠ προβλέπεται να μειωθεί οριακά το 2021 (204,8% του ΑΕΠ). Από το 2022 αναμένεται αποκλιμάκωση του σχετικού δείκτη άνω των 10 ποσοστιαίων μονάδων ετησίως, λόγω της μεγάλης αύξησης του ΑΕΠ, που προβλέπεται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας.
Σημειώνεται ότι οι αποδόσεις του δεκαετούς ομολόγου του ελληνικού δημοσίου παραμένουν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, ενώ γενικότερα η μεσοπρόθεσμη διαχειρισιμότητα του ελληνικού δημοσίου χρέους δεν εμπνέει, προς το παρόν, μεγάλη ανησυχία.
