Οι ελλείψεις φαρμάκων αποτελούν, κατά καιρούς, σημαντικό πρόβλημα και φυσικά γίνονται πιο αισθητές το χειμώνα, όταν λόγω των ιώσεων χρειάζονται περισσότερα φάρμακα, όπως για παράδειγμα τα αντιβιοτικά. Το πρόβλημα πήρε πρωτοφανείς διαστάσεις πέρυσι σε όλο τον κόσμο διότι οι ιώσεις έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ μετά την πανδημία. Φέτος το χειμώνα αναμένονται επίσης ελλείψεις σε συγκεκριμένα σκευάσματα και όχι σε ένα ευρύ φάσμα.
Κάθε χώρα έχει να αντιμετωπίζει τις δικές της προκλήσεις και η Ελλάδα έχει τις ιδιαιτερότητές της. Από τη μια μεριά υπάρχει μια ισχυρή βιομηχανία παραγωγής γενοσήμων που μπορεί να αντισταθμίσει τη μείωση των εισαγόμενων φαρμάκων και από την άλλη τα φάρμακα είναι τα πιο φτηνά της Ευρώπης.
Η μέση τιμή της ελάχιστης δόσης ενός πρωτότυπου φαρμάκου στην Ελλάδα είναι 0,97 ευρώ ενώ στην Κεντρική Ευρώπη είναι 3,87 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι μια φαρμακευτική εταιρεία βγάζει λιγότερα κέρδη όταν πουλάει φάρμακα στην Ελλάδα σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Επίσης, οι φαρμακαποθήκες που αγοράζουν χονδρικά τα φάρμακα από τις φαρμακευτικές εταιρείες για να τα διαθέσουν στα φαρμακεία έχουν κίνητρο να τα εξάγουν σε ευρωπαϊκές χώρες – αυτές οι εξαγωγές ονομάζονται «παράλληλες».
Ποιος φταίει για τις ελλείψεις;
«Όλοι εναντίον όλων» και το κράτος θεατής. Για τον κάθε κρίκο της παραγωγής, εισαγωγής και εμπορίας φαρμάκων ευθύνονται για τις ελλείψεις όλοι οι υπόλοιποι. Το δε κράτος ουσιαστικά στερείται νομικού πλαισίου για κάθετους ελέγχους και οι καθ ύλην αρμόδιες υπηρεσίες και οργανισμοί δηλώνουν αναρμόδιοι όταν πρέπει να το «μαχαίρι να φθάσει στο κόκκαλο».
Οι εταιρείες που εισάγουν τα φάρμακα στην Ελλάδα λένε ότι για τις ελλείψεις φταίνε οι παράλληλες εξαγωγές ενώ οι φαμακαποθήκες λένε ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες υποεφοδιάζουν την αγορά γιατί δεν έχουν κέρδη. Οι παράλληλες εξαγωγές είναι νόμιμες και μάλιστα ενθαρρύνονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία θεωρεί ότι η ενδοκοινοτική διακίνηση φαρμάκων λειτουργεί προς το συμφέρον της αγοράς.
Το μικτό κέρδος των φαρμακαποθηκών καθορίζεται νομοθετικά και είναι 4,67% το οποίο είναι εξαιρετικά χαμηλό. Το μέσο λειτουργικό κόστος είναι στο 2% και έτσι οι φαρμακαποθήκες κάνουν μια μεγάλη προσπάθεια για να έχουν καθαρό κέρδος -στην πραγματικότητα χωρίς τις παράλληλες εξαγωγές δεν μπορούν να επιβιώσουν.
Ο ΠΣΦ (Πανελλήνιος Σύλλογος Φαρμακαποθηκαρίων) λέει ότι ο ΕΟΦ (Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων) παρότι προχωρά σε απαγορεύσεις παράλληλων εξαγωγών φαρμάκων κατά διαστήματα, αυτές δεν φέρνουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Κι αυτό διότι σε διαφορετικά φάρμακα υπάρχει έλλειψη από αυτά που γίνονται παράλληλες εξαγωγές. Ακόμα και αν απαγορευτούν εντελώς οι παράλληλες εξαγωγές, οι ελλείψεις φαρμάκων υπάρχουν, διότι οφείλονται στον υποεφοδιασμό της αγοράς.
Να ελέγχονται τα φαρμακεία – αιχμές κατά Απόστολου Βαλτά
Ο υποεφοδιασμός υπάρχει επειδή οι φαρμακευτικές εταιρείες δεν θα έχουν περισσότερα κέρδη όπως θα νόμιζε κανείς αλλά ζημιές λόγω των “κλειστών προϋπολογισμών” που έχουν επιβληθεί και του clawback που συνεχίζει να υπάρχει από τον καιρό των μνημονίων. Για κάθε θεραπευτική κατηγορία, το κράτος αποζημιώνει τις εταιρείες μέχρι ενός ορίου πωλήσεων, και πέρα από αυτό το όριο είναι σαν οι εταιρείες να χαρίζουν τα φάρμακα αναλαμβάνοντας το κόστος. Ο ΠΣΦ λέει ότι εδώ πρέπει να αναζητηθεί η αιτία του προβλήματος.
Πέρα όμως από τις νόμιμες παράλληλες εξαγωγές υπάρχουν και οι παράνομες, η λεγόμενη «σκούπα». Ορισμένοι, σε συνεργασία με διάφορα φαρμακεία, αγοράζουν σκευάσματα για να τα πουλήσουν στο εξωτερικό. Αυτό σημαίνει ότι τα φαρμακεία παρανομούν, κάτι που όμως δεν είναι δύσκολο να ελεγχθεί. Ποιος όμως ελέγχει τα φαρμακεία; Όπως αναφέρθηκε σε Συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε σήμερα το Προεδρείο του ΠΣΦ, «κανένας δεν ελέγχει τα φαρμακεία».
Ο έλεγχος αυτός δεν χρειάζεται να γίνεται επί τόπου, είναι γνωστό το τι αγοράζουν τα φαρμακεία και τι πουλάνε. Ένα φαρμακείο που αγόρασε 50 κομμάτια μπορεί αμέσως να βρεθεί τί πούλησε. Αν πούλησε 45 σημαίνει ότι έχει άλλα 5 στο ράφι.
Αν όμως πούλησε μόνο 5 και δεν έχει άλλα 45 στο ράφι, τότε που πήγαν τα υπόλοιπα; Tο Προεδρείο του ΠΣΦ τόνισε την ανάγκη να υπάρξει πλήρης διαφάνεια και τήρηση του νόμου σε όλο το φάσμα της εφοδιαστικής αλυσίδας. Ζητά επίσης την παρέμβαση του Υπ. Υγείας Μιχαλη Χρυσοχοϊδη, προκειμένου να υπάρξει διαφάνεια και να γίνει άμεσα άρση της απαγόρευσης των εξαγωγών στα 130 και πλέον σκευάσματα για τα οποία δεν υφίσταται κανένα πρόβλημα στην ελληνική αγορά.
«Τονίζουμε ότι για τις ελλείψεις φαρμάκων στην αγορά σήμερα, φταίνε δύο και μόνο παράγοντες», λέει ο ΠΣΦ. «Αφενός ο στρατηγικός και συστηματικός υποεφοδιασμός της αγοράς από συγκεκριμένες πολυεθνικές εταιρίες και αφετέρου προβλήματα παραγωγής δραστικών ουσιών λόγω της συγκέντρωσης όλων των παραγωγικών εγκαταστάσεων σε ασιατικές χώρες. Επισημαίνουμε επίσης ότι η χώρα μας σήμερα, βρίσκεται σε προνομιακή θέση έναντι των περισσότερων Ευρωπαίων Εταίρων μας λόγω ισχυρής εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας και ως εκ τούτου δεν υφίσταται λόγος για καμία απαγόρευσης εξαγωγής σκευασμάτων που διαθέτουν πληθώρα γενοσήμων.
Σημειωτέον ότι έχουμε πολλές φορές γραπτώς ενημερώσει τις πολιτειακές αρχές ότι στις φαρμακαποθήκες σήμερα βρίσκονται σε υπερεπάρκεια τουλάχιστον 90 σκευάσματα από τα 280 τα οποία τελούν υπό απαγόρευση, ενώ σε άλλα 54 υπάρχει πληθώρα αξιόπιστων ελληνικών γενοσήμων».
Χθες ο κ. Χρυσοχοίδης σε δηλώσεις του προσδιόρισε τον αριθμό των ελλείψεων ανά την επικράτεια σε 150 σκευάσματα και ο ΠΣΦ είπε ότι αυτή είναι η πραγματικότητα. Ο ΠΣΦ λέει ότι οφείλουν να τηρούν τον νόμο και τις διαδικασίες διαφάνειας και οι άλλοι δύο κρίκοι της αλυσίδας, οι φαρμακευτικές εταιρίες και φαρμακεία, κάτι που δεν γίνεται. Ο νόμος υποχρεώνει τις φαρμακευτικές εταιρίες να τηρούν αποθέματα τριών μηνών και να εφοδιάζουν την αγορά με ποσότητα ίση με την μηνιαία συνταγογράφηση προσαυξημένη κατά 25%.Η πολιτεία οφείλει να ελέγξει αν τηρούνται αυτά ή αν μια σειρά από φαρμακευτικές εταιρείες υποεφοδιάζουν την ελληνική αγορά επειδή την θεωρούν οικονομικά ασύμφορη.
Τα φαρμακεία από 5/1/23 οφείλουν να πωλούν τα σκευάσματα που τελούν υπό απαγόρευση εξαγωγής μόνο με ηλεκτρονική συνταγή. Είναι ευθύνη της πολιτείας να ελέγξει τη τήρηση του νόμου, ανέφερε ο ΠΣΦ. «Καταγγέλλουμε την ανυπαρξία του ΕΟΦ και την παντελή αδυναμία ελέγχου της αγοράς, με συνέπεια να αναγκάζεται να υιοθετεί ατεκμηρίωτες καταγγελίες περί δήθεν ελλείψεων από συνδικαλιστικούς φορείς. Συνεπεία τούτου, ο οργανισμός οδηγείται σε ατεκμηρίωτες αποφάσεις που εξυπηρετούν επιχειρηματικά συμφέροντα και αφήνουν έκθετη την χώρα στην ΕΕ».
Στη συνέντευξη Τύπου έγινε αναφορά και στην ηγεσία του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου (ΠΦΣ) από την οποία ζητήθηκε απαντήσει σχετικά με την τέλεση ή όχι εξαγωγών από τους συνεταιρισμούς φαρμακοποιών, στα διοικητικά όργανα των οποίων συμμετέχει. «Ρωτάμε τους κ.κ. Βαλτά και Ευγενίδη, πρόεδρο και αναπληρωτή Γραμματέα του ΠΦΣ, αλλά ταυτόχρονα και μέλη συνεταιριστικών φαρμακαποθηκών με διοικητικό ρόλο, ο πρώτος στο εποπτικό όργανο του ΣΥΦΑ Λέσβου και ο δεύτερος στο δ.σ. του ΣΥΦΑ Θεσσαλονίκης. Κάνουν ή όχι πωλήσεις οι συνεταιρισμοί σας και όλοι οι συνεταιρισμοί της Ελλάδας σαν αυτές που δημόσια καταδικάζετε; Μήπως έχετε κάποιο ηθικόμετρο ως προς το ποια εξαγωγή είναι καλή και ποια όχι;».
