Του Κώστα Ιερίδη
Μπορεί η απόφαση του διοικητή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τη διάθεση ποσού 1,1 τρις ευρώ για την απόκτηση κρατικών ομολόγων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να περιλαμβάνει και την ελληνική οικονομία, ωστόσο προκειμένου αυτό να συμβεί υπάρχει ένας όρος.
Το ιστορικό πρόγραμμα της ΕΚΤ περιλαμβάνει την αγορά κρατικών ομολόγων 60 δισ. ευρώ μηνιαίως, με στόχο την ενίσχυση της οικονομίας της ΕυρωζώνηςΗ Ελλάδα να βρίσκεται σε πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής το οποίο να έχει εγκριθεί από τους ευρωπαίους και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Με άλλα λόγια, το μνημόνιο που λήγει τέλη Φεβρουαρίου θα πρέπει είτε να παραταθεί είτε να ανανεωθεί με μία καινούργια συμφωνία. Και στο σημείο αυτό είναι που αρχίζουν τα δύσκολα. Και αυτό επειδή η νέα κυβέρνηση θα κληθεί πολύ γρήγορα να «κλείσει» τους όρους ενός νέου προγράμματος «εξυγίανσης», με στόχο τα ελληνικά κρατικά ομόλογα να αγοραστούν από την ΕΚΤ και να δοθεί ανάσα ρευστότητας στην οικονομία.
Στο πλαίσιο αυτό, ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς ανέφερε σε διάγγελμά του ότι «χωρίς κλείσιμο της αξιολόγησης, δεν θα μπούμε στο πρόγραμμα». Από τη μεριά του ο ΣΥΡΙΖΑ τόνισε την Πέμπτη ότι ο Αντώνης Σαμαράς κινδυνολογεί, ενώ «οι σημερινές δηλώσεις του προέδρου της ΕΚΤ διαψεύδουν όσους έσπειραν τον φόβο και τον πανικό».
Ας σημειωθεί ότι η ΕΚΤ έχει θέσει «πλαφόν» 33% ως προς το ύψος των κρατικών ομολόγων που μπορεί να αγοράζει ανά εκδότη.
Tι σημαίνει ποσοτική χαλάρωση:
Η ποσοτική χαλάρωση (quantitative easing) είναι η έμμεση αύξηση των επιπέδων δανεισμού μέσω της αύξησης της ποσότητας του χρήματος που κυκλοφορεί στην αγορά. Η πρακτική γνωστή ως «QE» πραγματοποιείται μέσω της αγοράς κρατικών ή εταιρικών ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Η ΕΚΤ, δηλαδή, παρέχει ρευστότητα στους κατόχους των ομολόγων, όπως οι τράπεζες και οι εταιρείες, οι οποίες με τη σειρά τους θα «διοχετεύσουν» ρευστότητα στην οικονομία. Με τον τρόπο αυτόν, οι πωλητές των ομολόγων αποκτούν «νέο» χρήμα, το οποίο δανείζουν -εάν είναι τράπεζες- ή επενδύουν -εάν πρόκειται για εταιρείες.
Τα οφέλη των κρατών-μελών που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα αγοράς είναι η μείωση του κόστους δανεισμού τους, αφού έναντι των ομολόγων που δίνουν στην ΕΚΤ εισπράττουν «ζεστό» χρήμα.
Η ανάλυση του οικονομολόγου Δημήτρη Τσαγκάρη στο zougla.gr:
Το πρόγραμμα-μαμούθ και οι κίνδυνοι
Το ιστορικό πρόγραμμα της ΕΚΤ περιλαμβάνει την αγορά κρατικών ομολόγων 60 δισ. ευρώ μηνιαίως, με στόχο την ενίσχυση της οικονομίας της Ευρωζώνης.
Το πρόγραμμα θα ξεκινήσει τον Μάρτιο του 2015 και θα διαρκέσει έως το τέλος Σεπτεμβρίου του 2016, όπως σημείωσε ο κ. Ντράγκι.
Το συνολικό ύψος του φθάνει τα 1,1 τρισ. ευρώ και έχει ως στόχο να αυξήσει τον πληθωρισμό προς το επίπεδο του 2% και ταυτόχρονα να βοηθήσει την ανάπτυξη της καχεκτικής οικονομίας της ζώνης του ευρώ.
Το ύψος των αγορών θα είναι ανάλογο της συμμετοχής της κάθε χώρας στον ισολογισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και θα αφορά σε τίτλους που βρίσκονται στην επενδυτική βαθμίδα (investment grade).
Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, αφού υπάρχει το ενδεχόμενο το σχέδιο να μην έχει τον βαθμό αποδοτικότητας που προγραμματίζεται. Θεωρητικά, τα χρήματα που «ρίχνει» η ΕΚΤ στο σύστημα θα λειτουργήσουν υπέρ της πραγματικής οικονομίας, αλλά στην πράξη μπορεί και όχι, καθώς ουδείς εγγυάται ούτε μπορεί να προβλέψει τι θα κάνουν οι άνθρωποι με τα χρήματά τους. Μπορεί να μην τα χρησιμοποιήσουν ή και να τα χρησιμοποιήσουν, για να επενδύσουν στη Γερμανία. Επομένως, η αισιοδοξία γύρω από τη δυνατότητα μεγάλης τόνωσης της οικονομίας περιορίζεται.
Επιπροσθέτως, ουδείς μπορεί να παραβλέψει πως η Ευρωζώνη έχει όλων των ειδών τα διαρθρωτικά μειονεκτήματα που εμποδίζουν την ισχυρή ανάπτυξη. Ασφαλώς, όμως, μια επιθετική αντιμετώπιση του προβλήματος από την ΕΚΤ μπορεί να είναι και αποτελεσματική.
Με το «γάντι»
Ουσιαστικά, όπως σχολιάζουν αναλυτές, ο Μάριο Ντράγκι… έσφαξε «με το γάντι» το ελληνικό πολιτικό σύστημα. Και αυτό επειδή θα πρέπει η Ελλάδα να πληροί συγκεκριμένα κριτήρια επιλεξιμότητας, όπως είναι ο όρος που χρησιμοποίησε, ώστε τα ελληνικά κρατικά ομόλογα να αγοραστούν από την ΕΚΤ.
Με άλλα λόγια, εάν η αξιολόγηση προόδου είναι θετική -στο πλαίσιο προγραμμάτων στήριξης προς προβληματικά κράτη-μέλη της Ε.Ε., όπως η Ελλάδα ή η Κύπρος-, τότε θα τίθεται σε ισχύ το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων. Ταυτόχρονα, όποτε δεν πληρούνται τα κριτήρια επιλεξιμότητας, το πρόγραμμα θα σταματά.
Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι το πρόγραμμα αγοράς θα ξεκινήσει τον Μάρτιο, οπότε η όποια κυβέρνηση θα πρέπει να έχει συμφωνήσει σε ένα πρόγραμμα στήριξης. Ακόμη ο Ντράγκι σημείωσε την Πέμπτη ότι τον Ιούλιο και τον Αύγουστο λήγουν ελληνικά ομόλογα 7,5 δις ευρώ, τα οποία η ΕΚΤ θα μπορούσε να αγοράσει, με προϋπόθεση βέβαια να έχει κλείσει η συζήτηση για ενδεχόμενο «κούρεμα» χρέους ή νέας συμφωνίας.
Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση της ΕΚΤ είναι θετική για την ελληνική οικονομία, ωστόσο η εφαρμογή της εξαρτάται από το πόσο γρήγορα και υπό ποιες προϋποθέσεις η Ελλάδα θα καταλήξει σε συμφωνία με τους δανειστές για την ένταξη σε ένα νέο πρόγραμμα στήριξης.
Reuters: Σαμαράς-Tσίπρας ανταλλάσσουν βέλη για την απόφαση της ΕΚΤ
Τόσο ο Έλληνας πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς όσο και οι αριστεροί ανταγωνιστές του χαιρέτισαν .jpg)
το νέο πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, αλλά αμέσως επιτέθηκαν ο ένας στον άλλο για το εάν η Αθήνα θα εξαιρεθεί από αυτό, αναφέρει το Reuters.
Όπως σημειώνει το δημοσίευμα, χώρες όπως η Ελλάδα θα είναι επιλέξιμες εφόσον βρίσκονται σε πρόγραμμα διάσωσης της Ε.Ε. και του ΔΝΤ, αλλά η επιλεξιμότητα αναστέλλεται έως ότου ολοκληρωθεί επιτυχώς οποιαδήποτε εκκρεμής αξιολόγηση.
«Αυτό έχει εγείρει την πιθανότητα η Ελλάδα να μείνει εκτός, εάν ο ριζοσπαστικός αριστερός ΣΥΡΙΖΑ αναλάβει την εξουσία στις εκλογές της Κυριακής» τονίζει το Reuters. «Το κόμμα έχει δηλώσει ότι δεν θα ολοκληρώσει την τρέχουσα αξιολόγηση και ότι θέλει να επαναδιαπραγματευθεί το χρέος ακυρώνοντας παράλληλα τη λιτότητα» προσθέτει.
Ωστόσο, ο ΣΥΡΙΖΑ καλωσόρισε την απόφαση της ΕΚΤ λέγοντας ότι «διέψευσε όσους έσπειραν φόβο και πανικό». Από τη μεριά του ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς σε διάγγελμά του τόνισε ότι η Ελλάδα κινδυνεύει να εξαιρεθεί από το πρόγραμμα εξαιτίας της στάσης του ΣΥΡΙΖΑ κατά του προγράμματος διάσωσης της Ε.Ε. και του ΔΝΤ.
