Έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 94 ετών, ο εκδότης Γιάννης Γιαννίκος, το όνομα του οποίου ταυτίστηκε με την έκδοση της Μεγάλης Σοβιετικής Εγκυκλοπαίδειας και την επανέκδοση της ιστορικής εφημερίδας “Πράβντα”, την οποία αγόρασε το 1991.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Ινστιτούτου Πούσκιν ο Γιάννης Γιαννίκος ήταν «ο άνθρωπος που έμαθε στους Έλληνες να αγαπούν τη Ρωσία».
Αναλυτικότερα, στην ανακοίνωση του Ινστιτούτου Πούσκιν αναφέρεται:
«Έφυγε από τη ζωή ο Γιάννης Γιαννίκος, ένας από τους τελευταίους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες εκδότες. Eξέδωσε πλήθος εγκυκλοπαιδειών και ταύτισε το όνομά του με την έκδοση της Μεγάλης Σοβιετικής Εγκυκλοπαίδειας, η οποία γνώρισε πρωτοφανή εκδοτική επιτυχία στην Ελλάδα. Ο Γιάννης Γιαννίκος κυριάρχησε για δεκαετίες στις ελληνορωσικές σχέσεις και προώθησε στην Ελλάδα το ρωσικό πολιτισμό, είτε μέσα από τις εκδόσεις των σημαντικότερων σοβιετικών έργων, είτε μέσω του Ινστιτούτου Πούσκιν. Ανέπτυξε πολυσχιδείς επιχειρηματικές σχέσεις με την Σοβιετική Ένωση και τη Ρωσία, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνεται και η επανέκδοση της θρυλικής εφημερίδας “Πράβντα”, την οποία αγόρασε το 1991.
Ο Γιάννης Γιαννίκος γεννήθηκε στην Καλαμάτα το 1923. Ο πατέρας του ήταν μετανάστης από την Αμερική, που ήρθε στην Ελλάδα για να πολεμήσει στον Πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και η μητέρα του ήταν μία γυναίκα εγγράμματη, κάτι σπάνιο για εκείνη την εποχή. Μεγάλωσε έξω από τα στερεότυπα, που διέπνεαν τις ελληνικές επαρχιακές πόλεις στις αρχές του περασμένου αιώνα. Έζησε όλα τα δύσκολα προπολεμικά, κατοχικά και μεταπολεμικά χρόνια της Ελλάδας, πάντοτε όμως συμμετέχοντας ενεργά στα κοινά με αγνή αγωνιστική διάθεση.
Ήταν από τους πρώτους, που εντάχθηκαν στην Εθνική Αντίσταση και μέσα από τις τάξεις του ΕΑΜ-ΕΛΛΑΣ πολέμησε τους Γερμανούς και Ιταλούς κατακτητές. Επικεφαλής της ΟΠΛΑ Μεσσηνίας, μόλις 22 ετών, μπήκε με την ομάδα του στην πόλη της Καλαμάτας στις 9 Σεπτεμβρίου 1944 και μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, στις 23 Μαρτίου του 1945 συνελήφθη. Το 1947 δικάστηκε στο Ναύπλιο και καταδικάστηκε δέκα φορές σε θάνατο. Μεταφέρθηκε στο κελί 9, στην Ακτίνα Θ, στις φυλακές της Κέρκυρας ως θανατοποινίτης. Το 1952, σύμφωνα με την τότε ισχύουσα νομοθεσία, λόγω της μη εκτέλεσής του εντός πενταετίας, η θανατική του καταδίκη μετατράπηκε αυτόματα σε ισόβια κάθειρξη. Αποφυλακίστηκε το 1956, μετά από 12 χρόνια, από την κυβέρνηση του Κων/νου Καραμανλή, λόγω προβλημάτων υγείας- απόρροια των πολύμηνων απεργιών πείνας, διεκδικώντας καλύτερες συνθήκες κράτησης για αυτόν και τους συγκρατούμενούς του.
Για τη δράση του στην κατοχή ενάντια στους Γερμανούς κατακτητές, βραβεύτηκε από τον Βρετανό στρατιωτικό διοικητή ανατολικής Μεσογείου, Χάρολντ Αλεξάντερ, (για τη συμβολή του στην ασφαλή μετάβαση των βρετανικών στρατευμάτων από τη Μεσσηνία στην Κρήτη), καθώς και από την τότε σοβιετική κυβέρνηση.
Αμέσως μετά την αποφυλάκισή του, το 1956, δραστηριοποιήθηκε στο χώρο των εκδόσεων, εκδίδοντας τις περισσότερες από κάθε άλλον ΄Ελληνα εκδότη, εγκυκλοπαίδειες καθώς και πλήθος βιβλίων. Η πρώτη του εκδοτική δραστηριότητα ήταν η “Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας” του Σεργκέγεφ και το βιβλίο “Ένας πραγματικός άνθρωπος” του Μπορίς Πολεβόϊ. Εξέδωσε τις εγκυκλοπαίδειες: “Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια των Νέων” (1961), “Ακαδημαϊκή Εγκυκλοπαίδεια” (1974), “Επιστήμη και Ανθρωπότητα” (1963), “Ποιος πότε, γιατί”. Επίσης την τρίτομη “Ποιητική Ανθολογία” του Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου, την πρώτη εγκυκλοπαίδεια της Εθνικής Αντίστασης στην Ελλάδα “Στα άρματα, στα άρματα” (1966), έργο, που έκανε γνωστή για πρώτη φορά στην Ελλάδα την ιστορία της Εθνικής Αντίστασης και τη δράση του ΕΑΜ-ΕΛΛΑΣ, ανοίγοντας για πρώτη φορά ουσιαστικά στο ελληνικό κοινό τη συζήτηση για το αντάρτικο, ένα θέμα ταμπού μέχρι τότε.
Πρωτοπόρος στις εκδόσεις, εξέδωσε την πρώτη “Εγκυκλοπαίδεια Αυτοκινήτου” (1967) στην Ελλάδα, την πρώτη “Ερωτική Σεξουαλική Εγκυκλοπαίδεια” (1966), το “Λεξικό των Δύο Φύλων” (1965), το “Γιατρός στο σπίτι”, τη “Ρωσική Μαγειρική” και τη “Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια” (1976).
Εξέδωσε βιβλία, που ανέτρεπαν τα δεδομένα της εποχής, όπως την αυθεντική μετάφραση από τα γαλλικά του γραμμένου το 1738 βιβλίου “Η ιστορία της Πάπισσας Ιωάννας” (1963) του Ντε Σπανχάϊμ, τους “Ειρηνοποιούς” (1974) για τη Σύγκλιση του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως με το Βατικανό, την “Ιστορία της Ευρώπης” του Ταρλέ.
Υπήρξε επίσης και συνεκδότης σε μια σειρά μερικών μεγάλων εγκυκλοπαιδειών στην Ελλάδα, όπως η “Παγκόσμια Ιστορία της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ” και η “Εγκυκλοπαίδεια της Γυναίκας”. Υπήρξε πρωτοπόρος και στην κυκλοφορία των εγκυκλοπαιδειών σε τεύχη τη δεκαετία του ’60, κάνοντας τις ακριβές εγκυκλοπαιδικές εκδόσεις προσιτές σε όλους.
Ίδρυσε τους εκδοτικούς οίκους “Ακάδημος”, “Πυρφόρος” και “Γιαννίκος” και ήταν ο άνθρωπος, που προετοίμασε και σχεδίασε την επανέκδοση της εφημερίδας “Έθνος”.Ο Γιάννης Γιαννίκος ήταν αντιπρόσωπος και συνεργάτης των μεγαλύτερων σοβιετικών κρατικών οργανισμών στην Ελλάδα και μετέπειτα οργανισμών και εταιριών της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Το 1991 στη Ρωσία ανέλαβε την επανέκδοση της ιστορικής “Πράβντα”, της μεγαλύτερης εφημερίδας της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Το 1992 έγινε επίσημα πρόεδρος της εφημερίδας και κύριος μέτοχος- ιδιοκτήτης του 55% των μετοχών του μεγαλύτερου εκδοτικού συγκροτήματος της Ρωσίας. Στη Ρωσία εξέδωσε επίσης πλήθος βιβλίων, εφημερίδες και περιοδικά τη δεκαετία του ’90, όπως “Πράβδα 5”, “Μπαλέλτσικ”, “Ακροπολ” κα το “Σβομπόντναγια Μυσλ”, το περιοδικό θρύλος των διανοούμενων της Ρωσίας την εποχή της περεστρόικα και μετά.
Το 1992, μετά από πρόταση της Ρωσικής Πρεσβείας στην Αθήνα, ανέλαβε τη συνέχιση της διδασκαλίας της ρωσικής γλώσσας στην Ελλάδα, ιδρύοντας το πρώτο στον κόσμο, μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, κέντρο διδασκαλίας, εκμάθησης και πιστοποίησης της ρωσικής γλώσσας. Το Ινστιτούτο Πούσκιν σήμερα είναι ένα από τα σημαντικότερα κέντρα ρωσικής γλώσσας εκτός Ρωσίας και το πρώτο εξεταστικό κέντρο πιστοποίησης της ρωσικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Με την ενθάρρυνση του τότε Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κωνσταντίνου Καραμανλή, δημιούργησε το Ίδρυμα Ελληνορωσικής Συνεργασίας.Χρηματοδότησε πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων από την Επίδαυρο μέχρι το Μπολσόι, που συνέτειναν στην αλληλεπίδραση των δύο πολιτισμών. Συντόνιζε για πολλές δεκαετίες πλήθος διακρατικών επαφών και σε κυβερνητικό επίπεδο ανάμεσα στις δύο χώρες, την Ελλάδα και τη Σοβιετική Ένωση και μετέπειτα τη Ρωσική Ομοσπονδία. Υπήρξε αντιπρόσωπος μεταξύ άλλων του πανεπιστημίου Λομονόσοφ, του πρακτορείου ειδήσεων ΡΙΑ Νόβοστι και του πανενωσιακού οργανισμού πνευματικών δικαιωμάτων της Σοβιετικής Ένωσης ΒΑΑΠ. Τη δεκαετία του ’90, με την εκδοτική παρουσία του στη Ρωσική Ομοσπονδία, επηρέασε θετικά όσο ελάχιστοι ξένοι, τις πολιτικές εξελίξεις της Ρωσίας και συνέβαλε στην ανοικοδόμηση της χώρας.
Ήταν παντρεμένος με την Ευτυχία Γιαννίκου, με την οποία απέκτησαν τέσσερα τέκνα.Τον Χρήστο – καθηγητή Πανεπιστημίου ΗΠΑ, τον Θεόδωρο – δικηγόρο και στέλεχος της ΦΙΦΑ, την Πόλα – ιατρό και τον Στάθη – πολιτικό μηχανικό.
Η κηδεία του θα γίνει το Σάββατο στη μία το μεσημέρι από το Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών».
