Πολλοί γονείς συχνά αναρωτιούνται πως θα ενισχύσουν την λεκτική επικοινωνία του παιδιού τους. Είναι πολύ σύνηθες παιδιά προσχολικής ηλικίας να καθυστερούν να μιλήσουν και αυτό ανησυχεί τους οικείους τους. Σε κάθε περίπτωση, μία επίσκεψη σε έναν λογοθεραπευτή είναι σημαντική. Ο ειδικός αξιολογεί το κάθε παιδί εξατομικευμένα και συλλέγοντας τις απαραίτητες πληροφορίες προτείνει στους γονείς αν η ένταξη του παιδιού σε πρόγραμμα λογοθεραπείας ή και εργοθεραπείας κρίνεται απαραίτητη και άμεση ή όχι.
Τί άλλο όμως μπορείτε να κάνετε;
Για να βοηθήσετε το παιδί σας να αναπτύξει την ομιλία του μας νοιάζει αρχικά να κατανοεί απλές και σύνθετες εντολές, να έχει αναπτύξει και να αναπτύσσει συνεχώς ένα καλό «εσωτερικό» λεξιλόγιο και να το «βάζουμε» στην διαδικασία να μιμείται.
Αν ένα παιδί δεν μιλάει δεν απαιτούμε να μιμηθεί μία ολόκληρη λέξη, μας ευχαριστεί να αρχίσει από μεμονωμένους ήχους ή την κατάληξη λέξεων που του λέμε με στόχο να περάσουμε στην μίμηση συλλαβών και σιγά σιγά λέξεων, αρχικά δισύλλαβων, μετά τρισύλλαβων κ.ο.κ. Υπάρχουν πολλοί τρόποι/δραστηριότητες για να ωθήσετε το παιδί να σας μιμηθεί. Για παράδειγμα:
Να κάνετε μίμηση ήχων ζώων, μέσω εικόνων, με τραγουδάκια ή μέσω υπολογιστή/παιχνιδιών/τρισδιάστατων ζώων.
Να βρείτε εικόνες μέσω του διαδικτύου με ζώα και αντικείμενα που εκπροσωπούν έναν ήχο π.χ. η σειρήνα κάνει «ιουιου», το καράβι κάνει «βββββ» κλπ.
Να ασχολείστε με διάφορες κατηγορίες λεξιλογίου μέρη σώματος, χρώματα (ξεκινώντας από τα τέσσερα βασικά μπλε-κόκκινο-κίτρινο-πράσινο), βασικά φρούτα κλπ. Έτσι ώστε να εμπλουτιστεί και το λεξιλόγιο του παιδιού και να αρχίσει να μιμείται ονομασίες. Από την ηλικία των 2 ετών το παιδί σας μαθαίνει πάνω από μια λέξη την ημέρα. Τα περισσότερα παιδιά 2 ετών μαθαίνουν περίπου 50 νέες λέξεις το μήνα.
Να θυμάστε, επίσης, ότι σε οποιαδήποτε ηλικία τα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν περισσότερες λέξεις από όσες μπορούν να πουν. Η γλώσσα του σώματος βοηθάει το παιδί να απορροφήσει γρήγορα λέξεις. Τα παιδιά παρακολουθούν πολύ προσεκτικά τις εκφράσεις του προσώπου μας και τις χειρονομίες μας. Αυτό τα βοηθάει να κατανοήσουν το νόημα των λέξεων που ακούνε. Για τον λόγο αυτό, είναι σημαντικό να περιγράφετε και την παραμικρή δραστηριότητα που αφορά το παιδί ή την πραγματοποιείτε μαζί του. Για παράδειγμα:
Ντύσιμο: ονομάζετε τα ρούχα καθώς ντύνετε/ξεντύνετε το παιδί.
Φαγητό: ονομάζετε τι χρησιμοποιείτε στην διαδικασία μαγειρέματος ή ενώ το ταΐζετε.
Ψώνια στο σούπερ μάρκετ/ λαϊκή αγορά: να δείχνετε και να ονομάζετε στο παιδί τα τρόφιμα αλλά και να τα περιγράφετε π.χ. Να πάρουμε μήλα; Μμμμ είναι νόστιμα, είναι κόκκινα. Κοίτα ένα μεγάλο/μικρό μήλο κλπ.
Τα παιδιά στην ηλικία των 2 ετών χρησιμοποιούν ουσιαστικά («μπάλα», «γάτα», «αυτοκίνητο») πιο συχνά. Τα ενεργητικά ρήματα («πηγαίνω», «μεταφέρω», «τρώω») είναι το επόμενο δημοφιλέστερο τμήμα της ομιλίας τους και ακολουθούν οι προθέσεις («επάνω», «κάτω», «έξω»). Άρα δεν απαιτούμε κάτι περισσότερο από την χρήση μεμονωμένων λέξεων αρχικά. Για να συμβεί αυτό ονομάζουμε κάθε δραστηριότητα «τι κάνω;» Τρώω, πίνω, πλένω, ντύνομαι, κοιμάμαι κλπ. Η ονομασία αυτών των δραστηριοτήτων μπορεί να γίνεται και σε πραγματικές καταστάσεις και σε μορφή συμβολικού παιχνιδιού π.χ. «ας κάνουμε ότι τρώμε, μμμ νόστιμο, τι κάνουμε; ΤΡΩΜΕ..» κλπ.
Το παιχνίδι βοηθά το παιδί σε όλα το επίπεδα, στην ανάπτυξη του λόγου του, στον εμπλουτισμό του λεξιλογίου του, στην κοινωνικοποίηση του. Καλό θα είναι να δίνετε πολύ βαρύτητα σε αυτό είτε δουλεύοντας τα παραπάνω μέσω παιχνιδιού είτε παίζοντας παιχνίδια ένας προς έναν όπως κυνηγητό, συμβολικό παιχνίδι με κούκλες και αντικείμενα ή ομαδικά παιχνίδια και με παιδιά της ηλικίας του.
Μιλώντας συχνά στο παιδί σας και χρησιμοποιώντας μια μεγάλη ποικιλία λέξεων μπορείτε να επηρεάσετε σημαντικά την ανάπτυξη της ομιλίας του. Στην ουσία, μερικοί ειδικοί λένε ότι η γλώσσα είναι η περιοχή της ανάπτυξης που επηρεάζεται περισσότερο από την παρέμβαση των γονιών. Για αυτό συνεχίστε να μιλάτε! Η έρευνα δείχνει ότι τα παιδιά που συζητούν συχνά με ενήλικες έχουν πιο ανεπτυγμένες γλωσσικές ικανότητες από τα παιδιά που δε λαμβάνουν συχνά λεκτικά ερεθίσματα από τα άτομα που τα φροντίζουν. Ξεκινήστε συζητήσεις για τις καθημερινές δραστηριότητες όσο πιο συχνά μπορείτε.
Διαβάστε βιβλία με ρυθμικές λέξεις και επαναλαμβανόμενες φράσεις. Αυτοί οι τύποι βιβλίων βοηθούν το βρέφος να κατανοήσει τους επιμέρους ήχους που αποτελούν τις λέξεις.
Ξαναδιαβάστε βιβλία. Η επανάληψη είναι σημαντική για τη γλωσσική ανάπτυξη επειδή οι επαναλαμβανόμενες εμπειρίες ενισχύουν τις οδούς μέσα στον εγκέφαλο.
Αναπτύξτε το θέμα που συζητάτε. Χρησιμοποιήστε την «παράλληλη ομιλία» για να συμπληρώσετε λέξεις και να βοηθήσετε να αναπτυχθούν οι γλωσσικές ικανότητες του παιδιού σας. Εάν το παιδί σας λέει, «Μπαμπάς σπίτι,» μπορείτε να πείτε, «Ναι, ο μπαμπάς θα επιστρέψει σπίτι σύντομα».
Μην το διακόπτετε εάν το παιδί σας μιλάει μόνο του. Ακόμα και αν αυτό που λέει το παιδί σας σας είναι ακατανόητο, μην το διακόψετε. Το παιδί σας απλώς προσπαθεί να καταλάβει κάποια πράγματα.
Τέλος, μη θεωρήσετε την τηλεόραση ως υποκατάστατο για την αλληλεπίδραση. Μόνο ένας ζωντανός άνθρωπος μπορεί να προσφέρει την κοινωνική αλληλεπίδραση και ανατροφοδότηση που χρειάζονται τα παιδιά για να μάθουν τη γλώσσα.
Οι παραπάνω συμβουλές δεν αντικαθιστούν την βοήθεια ειδικών όταν αυτή είναι απαραίτητη. Η καθυστέρηση της ανάπτυξης του λόγου και της ομιλίας τις περισσότερες φορές προμηνύει την αναγκαιότητα της ένταξης του παιδιού σε πρόγραμμα λογοθεραπείας και της εργοθεραπείας. Όταν αυτές εφαρμόζονται έγκαιρα βοηθούν το παιδί για την καλύτερη εξέλιξη του. Για οποιαδήποτε πληροφορία μπορείτε να απευθυνθείτε στο κέντρο λογοθεραπείας και εργοθεραπείας στο Περιστέρι ώστε η ομάδα μας να σας καθοδηγήσει κατάλληλα.
Μπαλατσούρα Αγγελική
