Πολλοί γονείς, καθώς μεγαλώνουν τα παιδιά τους, ξεχνούν να θέσουν ως προτεραιότητα την ψυχική τους υγεία. Προσωπικά, πιστεύω ακράδαντα ότι τα παιδιά πρέπει να τα σεβόμαστε και να διασφαλίζουμε ότι μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον που ενισχύει την ευτυχία τους και τους επιτρέπει να ανθίσουν. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η ανατροφή των παιδιών δεν αφορά μόνο την εκπλήρωση καθηκόντων, αλλά τη δημιουργία ενός θετικού περιβάλλοντος, όπου οι ανάγκες τους ακούγονται και εκτιμώνται.
Η συνηθισμένη πρακτική της τιμωρίας και της ταπείνωσης αντί να ενθαρρύνει την ανάπτυξη, πολλές φορές αφήνει τα παιδιά να νιώθουν απογοητευμένα και ανασφαλή. Κάποιοι γονείς πιστεύουν ότι όταν το παιδί αντιμιλά, πρέπει να τιμωρείται αμέσως. Σκέψου, όμως, το εξής: τα παιδιά βρίσκονται σε μια διαδικασία ανακάλυψης της ταυτότητάς τους και μπορεί να εκφράζουν την ανάγκη τους για ανεξαρτησία και αυτοδιάθεση. Η αντίδραση ενός παιδιού δεν σημαίνει πάντα έλλειψη σεβασμού, αλλά μπορεί να είναι απλώς μια προσπάθεια να κατανοήσει τον κόσμο γύρω του. Όταν, λοιπόν, ένα παιδί αντιμιλά, είναι συχνά μια προσπάθεια να υπερασπιστεί τον εαυτό του ή να κατανοήσει τη θέση του μέσα στον κόσμο.
Η δουλειά του γονέα είναι να διδάξει στο παιδί με υπομονή και σεβασμό, όχι με αυστηρές τιμωρίες. Ένας γονιός δεν πρέπει να περιμένει ότι το παιδί θα ξέρει πώς να φέρεται χωρίς καθοδήγηση, και κυρίως θα πρέπει να είναι σε θέση να μεταφράζει, να αποκωδικοποιεί τη συμπεριφορά του παιδιού του με άλλα κριτήρια. Για παράδειγμα, όταν ζητάς από το παιδί να κάνει μια δουλειά, και εκείνο αντιδρά, δεν πρόκειται απαραίτητα για έλλειψη σεβασμού. Συχνά πρόκειται για μια προσπάθεια να κατανοήσει την δική του θέση ή να προστατεύσει την ανάγκη του για προσωπικό χώρο και χρόνο.
Η αντίδραση αυτή είναι φυσιολογική, καθώς τα παιδιά εξερευνούν τον κόσμο και προσπαθούν να κατανοήσουν τον ρόλο τους σε αυτόν. Η απάντηση του γονέα δεν πρέπει να είναι αυστηρή τιμωρία, αλλά μια διαδικασία συζήτησης και εκπαίδευσης. Όταν το παιδί μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον που επιτρέπει τα λάθη, τού δίνεται η ευκαιρία να μάθει και να αναπτυχθεί χωρίς τον φόβο της τιμωρίας. Τότε η ψυχική του υγεία ενισχύεται, ενώ αισθάνεται ασφαλές και κατανοεί ότι αξίζει τον σεβασμό και την αγάπη, τόσο από τους γονείς όσο και από τους άλλους γύρω του.
Δυστυχώς, πολλά παιδιά μεγαλώνουν σε περιβάλλοντα που δεν τους επιτρέπουν να ακουστούν και να εκφραστούν ελεύθερα. Στην παραδοσιακή κοινωνία, υπήρχε η αντίληψη ότι το παιδί έπρεπε απλώς να είναι «ορατό και όχι ακουστό» (στην Αγγλία υπάρχει η έκφραση “achildistobeseenandnotheard”). Όμως, αυτή η αντίληψη στερεί από τα παιδιά την ευκαιρία να μάθουν πώς να υπερασπίζονται τον εαυτό τους με υγιή τρόπο. Όταν ένα παιδί δεν έχει τη δυνατότητα να εκφράζει τις απόψεις του ή να υπερασπίζεται τον εαυτό του με έναν υγιή και ισορροπημένο τρόπο εντός της οικίας του, πώς μπορούμε να περιμένουμε ότι θα είναι έτοιμο να υπερασπιστεί τον εαυτό του στο σχολείο, όταν οι συμμαθητές του θα το εκφοβίσουν, όταν οι δάσκαλοί του θα το προσβάλουν ή αργότερα όταν το αφεντικό τους τους εκμεταλλευτεί με διάφορους τρόπους; Το παιδί πρέπει να μάθει από μικρή ηλικία να υπερασπίζεται τον εαυτό του με αυτοπεποίθηση και χωρίς φόβο. Η εκπαίδευση δεν αφορά μόνο την απόκτηση γνώσεων, αλλά και την ανάπτυξη συναισθηματικών δεξιοτήτων, όπως είναι η υγιής αυτοεκτίμηση και η ικανότητα να εκφράζει κανείς τις ανάγκες και τις επιθυμίες του.
Οι γονείς έχουν την ευθύνη να παρέχουν στα παιδιά τους την ευκαιρία να αναπτυχθούν σε ένα περιβάλλον γεμάτο αγάπη, αποδοχή και κατανόηση. Όταν τους δίνεις τον χώρο να κάνουν λάθη και να μάθουν από αυτά, τους προσφέρεις τα καλύτερα εργαλεία για να μεγαλώσουν ψυχικά υγιείς και δυναμικοί ενήλικες.
Ιουλία Καζάνα-McCarthy
Δρ. Κοινωνιολογίας (UniversityofSurrey, UK)
Πιστοποιημένη Life Coach (International Coaching Federation, ICF)
Solution Focused Θεραπεύτρια (BRIEF & The Solution Focused Universe)
