Σε ολονύχτιο θρίλερ εξελίχθηκε η πολύωρη διαπραγμάτευση στις Βρυξέλλες με τη συμμετοχή της Τουρκίας, για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης. Η Σύνοδος ολοκληρώθηκε μετά από 15 ώρες διαβουλεύσεων, στη 01:30 ώρα Ελλάδας. Αν και υπήρξε σημαντική πρόοδος και κοινός τόπος μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας, οι «28» δεν κατέληξαν σε τελική συμφωνία, η οποία μετατίθεται για την επόμενη Σύνοδο Κορυφής στις 17-18 Μαρτίου, με τους ηγέτες της Ε.Ε. να δεσμεύονται πως θα εργαστούν εντατικά πάνω στο σχέδιο που αφορά στην Τουρκία, η οποία ζητάει σημαντικά ανταλλάγματα για τη συνεργασία της πάνω στο πρόβλημα.
Ο Αλέξης Τσίπρας αναμένει “ιστορικές αποφάσεις” στη Σύνοδο της Τρίτης στη Σμύρνη, αναφορικά με την ελληνοτουρκική συνεργασία για το ζήτημαΟ Έλληνας πρωθυπουργός δήλωσε ενθουσιασμένος καθώς «το πρόβλημα τέθηκε στις σωστές βάσεις της ευρωπαϊκής συνεργασίας» κι έδωσε έμφαση στην επίτευξη της συνεργασίας με την Τουρκία για την επανεισδοχή των παράνομων μεταναστών, λέγοντας ότι την Τρίτη στη συνάντηση που θα γίνει στη Σμύρνη, αναμένονται «ιστορικές αποφάσεις». Ανέφερε επίσης ότι οι σημαντικοί στόχοι της χώρας μας επιτεύχθηκαν. Οι υπόλοιποι ευρωπαίοι ηγέτες χαιρέτισαν την πρόοδο που συντελέστηκε, με τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ μάλιστα να δηλώνει ότι το προσφυγικό ζήτημα μπορεί να επιλυθεί μέχρι τα τέλη του έτους.
Σημαντικό αγκάθι παραμένουν οι απαιτήσεις της Τουρκίας που σχετίζονται με το άνοιγμα ορισμένων κεφαλαίων για τις ενταξιακές της διαπραγματεύσεις, που αφορούν φυσικά και στις σχέσεις της με την Ελλάδα και την Κύπρο.
Αναλυτικά:
Αλέξης Τσίπρας: «Κάναμε ένα βήμα μπροστά – απομονώθηκαν οι χώρες που ήθελαν να απομονώσουν την Ελλάδα»
Ο Αλέξης Τσίπρας ανέφερε ότι «είχαμε σημαντική μετατόπιση του πλαισίου συζήτησης, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς σε προηγούμενες Συνόδους συζητάγαμε για το Plan B κι όχι για το Plan A, δηλαδή πώς κάποιοι με μονομερείς ενέργειες θα έκλειναν τα σύνορα και θα εγκλωβίζονταν οι μετανάστες στην Ελλάδα. Σήμερα η συζήτηση εστιάστηκε για το πώς θα βρούμε μια λύση για τη μείωση των ροών σε συνεργασία με την Τουρκία.
»Η Τουρκία ήρθε με δελεαστικές προτάσεις, αιφνιδιάζοντας πολλούς. Τα ανταλλάγματα που ζητάει δεν γίνεται να συζητηθούν σήμερα για διάφορους λόγους. Η ουσία είναι ότι η συζήτηση μπήκε σε μια σωστή βάση. Μας απασχολεί το πως θα έρθουμε σε μια ουσιαστική συμφωνία με την Τουρκία για να τελειώσει αυτό το ανθρωπιστικό δράμα.
»Αύριο συνεχίζεται η συζήτηση στη Σμύρνη, όπου περιμένω να καταλήξουμε σε ιστορική συμφωνία επανεισδοχής των παράτυπων μεταναστών στην Τουρκία κι αυτή η συμφωνία θα θέσει τις βάσεις για την αντιμετώπιση των διακινητών. Όλες αυτές οι συζητήσεις ανέδειξαν το διχασμό που υπάρχει στην Ε.Ε. σχετικά με το ζήτημα, μεταξύ αυτών που δεν αναγνωρίζουν τις θεμελιώδεις αξίες της Ε.Ε. και θεωρούν ότι πρόκειται για κάτι που δεν τους αφορά, είναι πρόβλημα άλλου. Σήμερα αυτοί εκτέθηκαν.
»Στη Σύνοδο όχι μόνο δεν απομονώθηκε η Ελλάδα, αλλά απομονώθηκαν οι χώρες που ήθελαν να απομονώσουν την Ελλάδα. Μπήκαν τείχη σε αυτούς που ήθελαν να βάλουν τείχη. Στην επόμενη Σύνοδο θα ληφθούν κρίσιμες αποφάσεις, το σημαντικό βήμα όμως έγινε σήμερα. Η μόνη λύση για να πάμε ένα βήμα παραπέρα είναι να σεβαστούμε ο ένας τις ανάγκες του άλλου και όχι μόνο τα προβλήματα που έχει ο καθένας στην αυλή του.
»Σε σχέση με τις αρχικές μας επιδιώξεις έχουμε πετύχει τη συντριπτική πλειοψηφία των στόχων μας: αναγνώριση να στηριχθεί η Ελλάδα και υλικοτεχνικά, σαφή αναφορά για τη μετεγκατάσταση των προσφύγων προς την Ε.Ε. αλλά και επανεισδοχή στην Τουρκία όσων δεν πληρούν τα κριτήρια.
Τα αποτελέσματα της Συνόδου ήταν ένα βήμα μπροστά, αλλά θα χρειαστεί να γίνουν κι άλλα βήματα προς τα εμπρός. Οι εικόνες από την Ειδομένη είναι τραγικές και θα έπρεπε να μας συγκινούν όλους. Αν δεν αναγνωρίσουμε το πρόβλημα, θα το πληρώσουμε όλοι ως Ευρώπη».
Το κοινό ανακοινωθέν
Τον “οδικό χάρτη” έως την επόμενη Σύνοδο Κορυφής, οπότε θα αναζητηθεί οριστική λύση, περιγράφει το κοινό ανακοινωθέν των αρχηγών κρατών. Στην ανακοίνωση τους οι ηγέτες σημειώνουν ότι “η Τουρκία επιβεβαίωσε τη δέσμευση για εφαρμογή της διμερούς συμφωνίας επανεισδοχής Ελλάδας-Τουρκίας για αποδοχή της ταχείας επιστροφής όλων των μεταναστών που δεν βρίσκονται σε ανάγκη διεθνούς προστασίας και να υποδέχεται πίσω όλους τους παράνομους μετανάστες που συλλαμβάνονται σε τουρκικά ύδατα”.
Οι ηγέτες συμφώνησαν επίσης ότι “χρειάζονται γενναίες κινήσεις για να κλείσουν οι διαδρομές της παράνομης διακίνησης ανθρώπων και να καταπολεμηθεί το επιχειρηματικό μοντέλο των διακινητών, να προστατέψουμε τα εξωτερικά μας σύνορα και να τερματίσουμε την κρίση στην Ευρώπη. Πρέπει να σπάσει ο δεσμός μεταξύ της εισόδου σε ένα πλοίο και της εγκατάστασης στην Ευρώπη”.
Σε αυτό το πλαίσιο υπογραμμίζουν τη σημασία της δραστηριότητας του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο και καλούν όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ να την υποστηρίξουν ενεργά.
Ταυτόχρονα, καλωσορίζουν θερμά τις νέες προτάσεις που έκανε η Τουρκία για να αντιμετωπίσει το μεταναστευτικό ζήτημα. Οι ηγέτες συμφώνησαν να δουλέψουν στις προτάσεις με βάση τις ακόλουθες αρχές:
– Την επιστροφή όλων των νέων παράτυπων μεταναστών που περνούν από την Τουρκία στα ελληνικά νησιά, με το κόστος να καλύπτεται από την ΕΕ
-Την επανεγκατάσταση, για κάθε Σύρο προς επανεισδοχή στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά, ενός άλλου Σύρου από την Τουρκία στα κράτη μέλη της ΕΕ, στο πλαίσιο των υφιστάμενων δεσμεύσεων
-Να επιταχυνθεί η απελευθέρωση της βίζας με στόχο την άρση των προϋποθέσεων για τους Τούρκους πολίτες μέχρι τα τέλη του Ιουνίου του 2016.
-Να επιταχυνθεί η εκταμίευση των 3 δισ. ευρώ και να ληφθούν αποφάσεις για πρόσθετη χρηματοδότηση
-Να γίνει προετοιμασία για τις αποφάσεις όσον αφορά το άνοιγμα νέων κεφαλαίων στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις το συντομότερο δυνατό, χτίζοντας στα συμπεράσματα του Συμβουλίου του Οκτωβρίου του 2015
-Να εργαστούν με την Τουρκία σε ένα κοινό έργο ώστε να βελτιώσουν τις ανθρωπιστικές συνθήκες στη Συρία κάτι που θα επιτρέψει στον τοπικό πληθυσμό και τους μετανάστες να ζήσουν σε περιοχές οι οποίες θα είναι πιο ασφαλείς.
Οι ηγέτες των κρατών υπενθύμισαν περαιτέρω πως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στη συνάντηση της 18-19ης Φεβρουαρίου, αποφάσισε να επανέλθει σε μία κατάσταση όπου όλα τα μέλη του χώρου Σένγκεν εφαρμόζουν πλήρως τον κώδικα συνόρων του Σένγκεν λαμβάνοντας υπόψιν την ιδιομορφία των θαλάσσιων συνόρων και να δώσει τέλος στην ανεξέλεγκτη πρόσβαση. Οι υπερβολικές ροές μεταναστών από το διάδρομο των δυτικών Βαλκανίων έχουν πλέον τερματιστεί.
Προκειμένου να καταστεί αυτό βιώσιμο -αναφέρεται στην ανακοίνωση- απαιτούνται οι εξής ενέργειες:
a) να στηρίξουμε την Ελλάδα σε αυτή τη δύσκολη στιγμή και να κάνουμε το παν για να τη βοηθήσουμε να διαχειριστεί μια κατάσταση που έχει προκύψει ως συνέπεια αυτής της εξέλιξης. Είναι συλλογική ευθύνη της ΕΕ που απαιτεί την γρήγορη και αποτελεσματική κινητοποίηση όλων των διαθέσιμων μέσων και πόρων της ΕΕ και των συνεισφορών των κρατών-μελών.
b) να δώσουμε μια άμεση και αποτελεσματική απάντηση στην πολύ δύσκολη ανθρωπιστική κρίση που αναπτύσσεται με ραγδαίο ρυθμό. Θα παρασχεθεί άμεσα από την Κομισιόν στήριξη έκτακτης ανάγκης σε στενή συνεργασία με την Ελλάδα, τα υπόλοιπα κράτη-μέλη και μη κυβερνητικούς οργανισμούς στη βάση μιας αξιολόγησης, από την Κομισιόν και την Ελλάδα, των αναγκών και ενός σχεδίου έκτακτης ανάγκης. Σε αυτό το πλαίσιο, οι αρχηγοί κρατών καλωσορίζουν την πρόταση της Κομισιόν για την πρόβλεψη παροχής έκτακτης στήριξης εντός της ΕΕ και καλούν το Συμβούλιο να την υιοθετήσει πριν το επόμενο Συμβούλιο του Μαρτίου, επεκτείνοντας με αυτόν τον τρόπο το εύρος των χρηματοοικονομικών εργαλείων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν.
c)να παράσχουμε περισσότερη βοήθεια στην Ελλάδα για να φυλάξει τα εξωτερικά σύνορα, συμπεριλαμβανομένων αυτών με την ΠΓΔΜ και την Αλβανία και να διασφαλίσουμε την ομαλή λειτουργία των hotspots με 100% ταυτοποίηση, καταγραφή, ελέγχους ασφαλείας και την πρόβλεψη για επαρκή ικανότητα υποδοχής. Η Frontex θα απευθύνει νέα πρόσκληση για εθνικούς συνοριοφύλακες το συντομότερο δυνατό και όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να αποκριθούν πλήρως έως την 1η Απριλίου το αργότερο. Η Europol θα αποστείλει γρήγορα ελεγκτές σε όλα τα hotspots για να ενισχύσουν τους ελέγχους ασφαλείας και να βοηθήσουν τις ελληνικές αρχές στη μάχη κατά των διακινητών.
d) να βοηθήσουμε την Ελλάδα ώστε να διασφαλιστούν ολοκληρωμένες, μεγάλης κλίμακας και γρήγορες επιστροφές στην Τουρκία όλων των παράτυπων μεταναστών που δεν βρίσκονται σε ανάγκη διεθνούς προστασίας, χτίζοντας στη συμφωνία επανεισδοχής Ελλάδας – Τουρκίας και από την 1η Ιουνίου στη συμφωνία επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας.
e) να επιταχύνουμε σημαντικά την εφαρμογή της μετεγκατάστασης ώστε να μετριαστεί το μεγάλο βάρος που βαραίνει επί του παρόντος την Ελλάδα. Το Ευρωπαϊκό Γραφείο Υποστήριξης του Ασύλου (EASO) θα κάνει μια επιπλέον πρόκληση για εθνική πραγµατογνωµοσύνη ώστε να υποστηρίξει το ελληνικό σύστημα ασύλου και όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να ανταποκριθούν άμεσα και πλήρως. Τα κράτη μέλη καλούνται επίσης να διαθέσουν επειγόντως περισσότερες περιοχές για μετεγκατάσταση. Η Κομισιόν θα αναφέρει σε μηνιαία βάση στο Συμβούλιο όσον αφορά την εφαρμογή των υποχρεώσεων μετεγκατάστασης.
f) να συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε στενά με κράτη εκτός της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια και να παρέχει την αναγκαία βοήθεια
g) να εφαρμόζουμε τις υφιστάμενες δεσμεύσεις μετεγκατάστασης και να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε σε ένα αξιόπιστο πρόγραμμα εθελοντικής υποδοχής με την Τουρκία
h) να αναλάβουμε άμεσα όλα τα αναγκαία μέτρα όσον αφορά νέες διαδρομές και να εντείνει την καταπολέμηση των διακινητών
i) να προωθήσoυμε, κατά προτεραιότητα, όλα τα στοιχεία του οδικού χάρτη της Κομισιόν για την επιστροφή στη Σένγκεν, ώστε να τερματιστούν οι προσωρινοί εσωτερικοί συνοριακοί έλεγχοι και να επανέλθει η ομαλή λειτουργία της περιοχής Σένγκεν πριν το τέλος του έτους”
Σημειώνεται ότι στο κείμενο της ανακοίνωσης πως το έγγραφο αυτό δεν καθορίζει νέες δεσμεύσεις για τα κράτη μέλη όσον αφορά την επανεγκατάσταση και µετεγκατάσταση.
Σε κοινή συνέντευξη Τύπου Γιούνκερ-Τουσκ-Νταβούτογλου αναφέρθηκε:
Ντόναλντ Τουσκ: «Συμφωνήσαμε ότι η προσφυγική ροή είναι υπερβολικά ψηλή και πρέπει να μειωθεί. Έχουμε κοινή αντίληψη και κοινούς στόχους με τον Τούρκο πρωθυπουργό. Μιλήσαμε για αποτελεσματικές επαναπροωθήσεις των μεταναστών από την Ελλάδα στην Τουρκία. Καλωσορίσαμε τη βοήθεια του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο. Η συνεργασία θα αποδόσει καρπούς χάρη στη θέληση της Τουρκίας να δεχτεί τους μετανάστες, κάτι που θα γίνει τις επόμενες μέρες.
Οι μέρες της παράνομης μετανάστευσης προς την Ευρώπη, τελειώνουν. Θα επιδιώξουμε την επιτάχυνση της εφαρμογής του καθεστώτος θεώρησης και επιπλέον την αναγκαία χρηματοδότηση για τις εγκαταστάσεις των προσφύγων που προέρχονται από την Τουρκία».
Νταβούτογλου: «Η Τουρκία δεν είναι επαίτης χρημάτων, έχουμε καταβάλλει ήδη 10 δισ. ευρώ για το πρόβλημα. Χρειαζόμαστε και πρόσθετη χρηματοδότηση πέραν των 3 δισ., αλλά δεν είναι σωστό ότι απαιτούμε περισσότερα χρήματα, αφού ήδη δίνουμε πολλά από την εθνική μας οικονομία. Ζητάμε δίκαιη κατανομή των συνεπειών του προβλήματος κι αυτοί που ευθύνονται για τη συριακή κρίση πρέπει να κάνουν περισσότερα. Εμείς βοηθούμε τα θύματα του καθεστώτος Άσαντ, των ρωσικών βομβαρδισμών και του Ισλαμικού Χαλιφάτου και θα υπερασπίσουμε τις ανθρώπινες αξίες. Την επόμενη εβδομάδα πιστεύω ότι θα δούμε πως αυτοί οι στόχοι θα γίνουν πραγματικότητα και θα εργαστούμε όλοι σαν μια ομάδα για την επίτευξη των στόχων μας».
Γιούνκερ: «Συμφωνήσαμε ότι η Τουρκία θα δεχτεί την επανεισδοχή των παράνομων μεταναστών στο έδαφος της. Μιλάμε για μια επωφελή διαδικασία και μπορούμε να σπάσουμε την αλυσίδα των λαθροδιακινητών. Επίσης θα ανακουφίσουμε την Ελλάδα από την ανθρωπιστική κρίση που βιώνει. Το ευρωπαϊκό συμβούλιο θα ολοκληρώσει τις λεπτομέρειες το επόμενο δεκαήμερο. Θα εξασφαλίσουμε την αξιοπρεπή διαβίωση των Σύρων προσφύγων στην Τουρκία. Ένα κομμάτι της ευρωπαϊκής λύσης είναι η αναθεώρηση της Συνθήκης Σένγκεν. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι η ομαλότητα θα επανέλθει μέχρι το τέλος του 2016. Δεν μπορούμε να αφήνουμε κάποιες χώρες να επωμίζονται μόνες τους το πρόβλημα και για αυτό θα δώσουμε 700 εκατομμύρια στην Ελλάδα. Ο σκόπος είναι να καταμεριστεί η ευθύνη. Τώρα είναι η πιο σημαντική στιγμή».
Άγκελα Μέρκελ: «Θα βοηθήσουμε την Ελλάδα με χρήματα και με τις επαναπροωθήσεις»
Η Άγκελα Μέρκελ στη συνέντευξη Τύπου τόνισε ότι «βραχυπρόθεσμα μέτρα θα παρουσιαστούν τις επόμενες μέρες και θα ανταποκρίνονται στην αναγκαιότητα της υπάρχουσας κατάστασης. Θα πρέπει να οδηγηθεί σε τέλος αυτό που συμβαίνει στα Βαλκάνια κι έχει πολύ αρνητικές επιδράσεις σε βάρος της Ελλάδας και θα πρέπει να βοηθήσουμε στην ανθρωπιστική κρίση που συμβαίνει εκεί, καθώς και στην προάσπιση των συνόρων της. Ακολούθως, να τη βοηθήσουμε στην επαναπροώθηση των προσφύγων».
Αναφορικά με την Τουρκία, η γερμανίδα καγκελάριος ανέφερε: «Συμφωνήσαμε ότι η χώρα έλαβε μια σειρά μέτρων για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των προσφύγων και θα αξιοποιήσει τα 3 δισ. ευρώ που θα λάβει για αυτό το σκοπό. Οι δραστηριότητες του ΝΑΤΟ ξεκίνησαν στο Αιγαίο και υπήρξαν και εδώ σημαντικές αποφάσεις. Ο σκοπός του είναι η προστασία των συνόρων και η αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης.
»Υπήρξε μια πρόταση σύμφωνα με την οποία οι παράνομοι μετανάστες που μπαίνουν στην Ελλάδα θα επαναπροωθούνται στην Τουρκία και οι αναγνωρισμένοι ως πρόσφυγες θα μεταφέρονται στην Ευρώπη. Έτσι όσοι φτάνουν στα ελληνικά νησιά παράνομα θα γνωρίζουν ότι δεν θα καταλήξουν σε άλλες χώρες αλλά θα επιστρέφουν στην Τουρκία. Έτσι θα διασπαστεί η αλυσίδα των λαθροδιακινητών.
»Η Τουρκία είναι πρόθυμη να υλοποιήσει τη συμφωνία σε ευρεία έκταση, ζητάει όμως να ανοίξουν νέα μέτρα για την ενταξιακή της πορεία. Όλες οι δεσμεύσεις στις οποίες θα καταλήξουμε, θα πρέπει να εφαρμοστούν μέχρι τα τέλη Ιουνίου».
Ολάντ: «Η Ελλάδα χρειάζεται βοήθεια και η Τουρκία είναι το κλειδί»
Ο γάλλος Πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ είπε ότι «θα πρέπει να βοηθηθεί η Ελλάδα για τη μετεγκατάσταση των προσφύγων και να λειτουργήσει τα 5 Hotspots. Η Γαλλία θα κάνει το καθήκον της κι από σήμερα θα δεχτεί 146 Σύρους πρόσφυγες. Η Ελλάδα θα πρέπει να λάβει ανθρωπιστική βοήθεια ύψους 300 εκατομμυρίων ευρώ το επόμενο διάστημα κι άλλα 400 εκατ. αργότερα. Η Τουρκία θα λάβει 3 δισ. ευρώ και μπορεί να λάβει και περισσότερα αν το πρόβλημα παραμένει μέχρι το 2018. Θα πρέπει να επαγρυπνούμε με την Τουρκία, και αναφέρομαι και στα προβλήματα ελευθερίας του Τύπου αλλά και στα κεφάλαια για την ένταξή της στην Ε.Ε.
»Θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι δεν θα υπάρχουν παράνομες μεταναστευτικές ροές, εάν η Τουρκία κάνει το καθήκον της με την επανεισδοχή κυρίως. Επιτέλους μιλάμε για μια ευρωπαϊκή δράση και ανάπτυξη αποτελεσματικών εργαλείων. Σε αυτό το πρώτο στάδιο βλέπουμε μια πρώτη ελπίδα. Η Γαλλία θα σεβαστεί τη βοήθεια προς την Ελλάδα και τις προσπάθειες του ΝΑΤΟ. Οι προτάσεις θα συγκεκριμενοποιηθούν στις 18 Μαρτίου».
Ο Αυστριακός καγκελάριος Βέρνερ Φάιμαν έκανε πρώτος δηλώσεις, αναφέροντας ότι είχε έντονες συνομιλίες με την Άγκελα Μέρκελ αλλά και τον Αλέξη Τσίπρα κι ότι ήταν σημαντικό το έργο που επιτεύχθηκε και θέτει τις βάσεις για την επίλυση του προσφυγικού προβλήματος.
Αίσθηση προκαλεί ευρωπαϊκη έκθεση σχετικά με την πραγματική βούληση της Τουρκίας
Εν τω μεταξύ, «έκθεση της Eurojust εγείρει αμφιβολίες για τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για το μεταναστευτικό» επισημαίνει η ιστοσελίδα Politico, επικαλούμενη εσωτερικό έγγραφο της Eurojust (Ευρωπαϊκή Μονάδα Δικαστικής Συνεργασίας) στο οποίο, όπως αναφέρει, είχε πρόσβαση.
Η Politico υποστηρίζει, ότι οποιαδήποτε συμφωνία της Τουρκίας με την ΕΕ για το μεταναστευτικό θα είναι σχεδόν απίθανο να εφαρμοστεί, αφού η Τουρκία δεν διαθέτει την πολιτική βούληση, ούτε τις δομές για να περιορίσει τις προσφυγικές ροές προς την Ευρώπη.
Η έκθεση υποστηρίζει ότι «σε αντίθεση με την ΕΕ, ο τουρκικός λαός και η τουρκική κυβέρνηση βλέπουν θετικά την ιδέα να εγκαταλείψουν οι μετανάστες την Τουρκία», υποστηρίζοντας για παράδειγμα τους διακινητές που πείθουν τους μετανάστες να εγκαταλείψουν τη χώρα.
«Η Τουρκία δεν διαθέτει ειδικές δυνάμεις για τα σύνορα ή για τους μετανάστες, δεν διαθέτει επαρκή νομοθεσία όσον αφορά τις θεωρήσεις εισόδου, ούτε ανεξάρτητη δικαιοσύνη», επισημαίνει η έκθεση. Ασκεί δε, κριτική στην τουρκική κυβέρνηση, επειδή δεν ακολουθεί μια ορθή διαδικασία απέλασης μεταναστών, καθώς αυτοί «απελευθερώνονται μετά από μερικές μέρες» και απλά τους ζητείται να εγκαταλείψουν τη χώρα.
Υπενθυμίζεται πως η Eurojust αποτελεί οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος έχει ως σκοπό τον συντονισμό των δικαστικών αρχών των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση περιπτώσεων σοβαρών μορφών διασυνοριακού και οργανωμένου εγκλήματος.
Ουγγρικό βέτο
Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν απέρριψε το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επανεγκατάσταση προσφύγων απευθείας σε ευρωπαϊκές χώρες από την ΤουρκίαΣτις συνομιλίες υπήρξε αργά το βράδυ της Δευτέρας εμπλοκή, λόγω του βέτο που άσκησε η ουγγρική πλευρά στη συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας. Eιδικότερα, ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν απέρριψε το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επανεγκατάσταση προσφύγων απευθείας σε ευρωπαϊκές χώρες από την Τουρκία.
«Άσκησε βέτο στο σχέδιο για την επανεγκατάσταση μεταναστών και αιτούντων άσυλο απευθείας από την Τουρκία στην Ευρώπη», είπε ο Ζόλταν Κόβατς, εκπρόσωπος της ουγγρικής κυβέρνησης, στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters.
Βίζεγκραντ-Νταβούτογλου δυναμίτισαν τη διαπραγμάτευση
Η σκληρή στάση του Όρμπαν στην κρίση των προσφύγων συνέβαλε να αυξηθεί η δημοτικότητά του στη χώρα του. Τον περασμένο μήνα ανακοίνωσε πως σχεδιάζει να διεξαχθεί δημοψήφισμα στο οποίο οι πολίτες της Ουγγαρίας θα κληθούν να αποφασίσουν εάν αποδέχονται το σχέδιο της Ε.Ε. για την επανεγκατάσταση προσφύγων βάσει ενός συστήματος ποσοστώσεων, στο οποίο η κυβέρνησή του προβάλλει σθεναρή αντίσταση.
Προηγουμένως, αρνητική στάση είχαν τηρήσει και οι υπόλοιπες χώρες της ομάδας Βίζεγκραντ (σ.σ. Σλοβακία, Πολωνία, Τσεχία + Ουγγαρία), υποστηρίζοντας πως η Τουρκία δεν αποτελεί ασφαλή προορισμό για πρόσφυγες και μετανάστες.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός στη διάρκεια της διαπραγμάτευσης φέρεται να τόνισε, απευθυνόμενος στην ομάδα, ότι πρέπει απόψε να υπάρξει απόφαση. Παράλληλα την κατηγόρησε για υποκριτική στάση.
Προειδοποίησε δε τις εν λόγω χώρες ότι εάν δεν προκριθεί το plan A (επαναπροώθηση σε Τουρκία και προσφύγων και μεταναστών) αλλά το plan b (μόνον μεταναστών) δεν πρόκειται να γλιτώσουν, διότι οι ροές «απλώς θα αλλάξουν διαδρόμους» και δεν θα αναχαιτιστούν.
Παράλληλα, προβλήματα στις διαπραγματεύσεις προκάλεσε και η στάση της Τουρκίας, καθώς ο πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου εμφανίζεται να προβαίνει σε απαιτήσεις που διχάζουν τους συμμετέχοντες στη συνεδρίαση.
Κατόπιν όλων των ανωτέρω, η επίτευξη συμφωνίας απόψε, όπως εκτιμούν αναλυτές, μοιάζει έργο δύσκολο-έως ακατόρθωτο. Ως εκ τούτου υποστηρίζουν ότι η διαπραγμάτευση θα συνεχιστεί και τις επόμενες ημέρες, με στόχο την επίτευξη συμφωνίας.
Tι προηγήθηκε – Το «μεγάλο παζάρι»
Έως και τη στιγμή της εμπλοκής, η Ε.Ε. εμφανιζόταν πρόθυμη να προσφέρει έξτρα παροχές στην Άγκυρα, προκειμένου να συνδράμει στην επίλυση της προσφυγικής κρίσης.
Οι παραχωρήσεις συνοψίζονταν σε δύο προτάσεις:
– Παροχή επιπλέον 3 δις ευρώ ως κονδύλια για την διαχείριση των προσφυγικών ροών. Άρα οι πόροι που θα διοχετευτούν στην Τουρκία ανέρχονται πλέον στα 6 δις ευρώ, δηλ. τo διπλάσιο ποσόν από αυτό που είχε αρχικά προσφερθεί.
– Χαλάρωση των όρων χορήγησης βίζας σε Τούρκους από τα τέλη Ιουνίου 2016 (νωρίτερα από ό,τι επρόκειτο να γίνει).
Οι παραχωρήσεις ανταποκρίνονται σε μεγάλο βαθμό στα τουρκικά αιτήματα –ορισμένα εκ των οποίων συντάχθηκαν «στο παρά πέντε»Όπως μετέδωσε το Reuters, σε προσχέδιο κείμενο κοινού ανακοινωθέντος περιγράφονται τα μέτρα που θα λάβουν οι δύο πλευρές για την επίλυση της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης.
Στο κείμενο περιλαμβανόταν η πρόταση η Τουρκία να δεχθεί πίσω όλους τους μετανάστες που εισέρχονται στην Ελλάδα χωρίς τα απαραίτητα έγγραφα, (ακόμη και Σύρους στους οποίους δεν αναγνωρίζεται το στάτους του πρόσφυγα).
Η Ε.Ε. θα δέχεται την μετεγκατάσταση ενός Σύρου πρόσφυγα για κάθε Σύρο μετανάστη ο οποίος θα επαναπροωθείται από την Ελλάδα στην Τουρκία.
Σχετικά με το έξτρα κονδύλι των 3 δις, αυτό θα δοθεί για την περίοδο έως το 2018.
Αναλυτικά, σύμφωνα με το νέο προσχέδιο:
Η Τουρκία:
1) Θα πρέπει να δεχθεί ταχέως όλους τους παράνομους μετανάστες που έχουν περάσει στα ελληνικά νησιά χωρίς προκατάληψη απέναντι στις τρέχουσες δεσμεύσεις που απορρέουν από τη διεθνή νομοθεσία. Αυτή η διαδικασία επανεισδοχής θα είναι για προσωρινό διάστημα και μόνο για ανθρωπιστικούς σκοπούς.
2) Για το σκοπό αυτό, θα δημιουργηθεί, σε συμφωνία με την ελληνική κυβέρνηση, επαρκής αριθμός κέντρων ελέγχου παράτυπης μετανάστευσης, κυρίως στη Λέσβο, τη Χίο, τη Σάμο, την Λέρο και την Κω για να διευκολύνουν την επεξεργασία των υποθέσεων επανεισδοχής.
3) θα πρέπει να εφαρμόσει αποτελεσματικά όλες τις κατάλληλες διοικητικές και νομικές ενέργειες για να την εξυπηρέτηση των προαναφερθέντων σκοπών, συμπεριλαμβανομένων των διμερών ρυθμίσεων που θα τεθούν σε εφαρμογή σε συμφωνία με την ελληνική κυβέρνηση.
4) θα πρέπει να συνεργαστεί αποτελεσματικά με την ΕΕ, καθώς και την Ύπατη Αρμοστεία για να διασφαλίσει την ταχεία επανεγκατάσταση στο πνεύμα επιμερισμού των βαρών των Σύρων στα κράτη μέλη της ΕΕ, με βάση τη φόρμουλα «για κάθε έναν Σύρο που επιστρέφει στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά, ένας άλλος Σύρος θα πρέπει να επανεγκαθίσταται από την Τουρκία προς τα κράτη μέλη της ΕΕ».
5) θα πρέπει να εφαρμόσει αποτελεσματικά τα έργα, που υποβλήθηκαν από την ίδια την Τουρκία και αποφασίστηκαν από την αρμόδια επιτροπή (Refugee Facility Steering Committee) και να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη της ΕΕ σε οποιαδήποτε κοινή προσπάθεια για την εδραίωση ασφαλών περιοχών στο εσωτερικό της Συρίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση:
6) Θα εκκενώσει εντελώς τα ελληνικά νησιά από τους πρόσφυγες και θα προβεί στην επανεισδοχή μόνο εκείνων που πέρασαν στα νησιά μετά από μία ημερομηνία που θα καθοριστεί.
7) Θα καλύψει το κόστος επανεισδοχής
8) Θα αναφέρεται στο σημείο 5 της κοινής δήλωσης ΕΕ – Τουρκίας της 29ης Νοεμβρίου 2015, αντί του Οκτωβρίου. Θα υιοθετήσει και θα εφαρμόσει έναν σχετικό κανονισμό του Συμβουλίου της Ε.Ε. για να πραγματοποιηθεί η άρση των προϋποθέσεων βίζας για τους Τούρκους πολίτες στη ζώνη Σένγκεν, το αργότερο έως τον Ιούνιο του 2016, που βασίζεται στην επιτάχυνση του οδικού χάρτη και την εξειδικευμένη υποστήριξη σε συνδυασμό με τη συμφωνία επανεισδοχής.
9) Αποτελεσματικά και ταχέως θα προβεί στην επανεγκατάσταση των Σύρων από την Τουρκία με βάση τη φόρμουλα που αναφέρεται στο Άρθρο 4 για την εξισορρόπηση σε μηναία βάση και θα συνεργαστεί με την Τουρκία σε ένα κοινό εγχείρημα για τη δημιουργία ασφαλών περιοχών ανθρωπιστικά εντός της Συρίας.
10) Θα προετοιμαστεί για την απόφαση σχετικά με το άνοιγμα των νέων ενταξιακών κεφαλαίων της Τουρκίας.
11) Θα επισπεύσει και να διευκολύνει τη μεταφορά και την εκταμίευση της χρηματικής στήριξης για τους Σύρους και θα αποφασίσει για την επιπλέον στήριξη ύψους 3 δισ. ευρώ έως το τέλος του 2018.
12) Θα αναθεωρεί την πρόοδο από κοινού με την Τουρκία, σε μηνιαία βάση, συμπεριλαμβανομένων των κατάλληλων τοποθεσιών που θα αποφασίζονται από κοινού.
Οι νέες παραχωρήσεις ανταποκρίνονται σε μεγάλο βαθμό στα τουρκικά αιτήματα –ορισμένα εκ των οποίων συντάχθηκαν «στο παρά πέντε».
Οι 28 της Ε.Ε. έχουν αποφασίσει να διασώσουν τη ζώνη Σένγκεν, με την Ελλάδα να παραμένει εντός της και να λαμβάνει σημαντική οικονομική και υλική βοήθεια από τους Ευρωπαίους προκειμένου να εποπτεύσει τα σύνορα της, να φιλοξενήσει προσωρινά του πρόσφυγες με ανθρώπινες συνθήκες και να λειτουργήσει η επαναπροώθηση και η μετεγκατάστασή τους.
Επιμέλεια: Φίλιππος Καραμέτος, Μυρτώ Τσάβαλου, Σωτήρης Σκουλούδης
Διαβάστε επίσης:
