Τρομοκρατία στον αέρα

Μετά την αεροπορική τραγωδία στην Ουκρανία ο βαθμός επικινδυνότητας των πολιτικών πτήσεων έχει ανεβεί κατακόρυφα. Μπορεί μάλιστα κάποιος να συμπεράνει εύκολα παρατηρώντας τα στατιστικά στοιχεία, ότι οι νεκροί από την κατάρριψη πολιτικών αεροπλάνων σε σύγκριση με τις απώλειες από πτώση σε παιδία μάχης πολεμικών αεροσκαφών, είναι αναμφισβήτητα περισσότερες.

Η συγκεκριμένη διαπίστωση εκτός του ότι επηρεάζει το ταξιδιωτικό κοινό στην επιλογή προτίμησης των αεροπορικών πτήσεων από άλλα μέσα, προβληματίζει τις υπηρεσίες ασφαλείας σε όλον τον πλανήτη, εφ’ όσον η αντιμετώπιση τέτοιων τραγωδιών δε μοιάζει εύκολη υπόθεση.

Ποιος μπορεί να ξεχάσει τη Σαχαλίνη, το Λόκερμπι, τους Δίδυμους Πύργους στο Μανχάταν, την πρόσφατη κατάρριψη του boing 777 αλλά και την προηγούμενη των Μαλαισιανών γραμμών η οποία παραμένει ανεξερεύνητος γρίφος για τις υπηρεσίες που ερευνούν τα αίτια της πτώσης.

Δεκάδες άλλων τέτοιων τραγωδιών αποδίδονται σε τρομοκρατικές επιθέσεις από δράστες άγνωστους μέχρι στιγμής. Το τελευταίο είναι ένα στοιχείο καθοριστικό που ενισχύει την όποια προδιάθεση για σενάρια συνομωσίας δημιουργώντας μία εικόνα περισσότερο γκρίζα από εκείνη της πραγματικότητας.

Κανένας δε γνωρίζει σε αυτές τις περιπτώσεις εφ’ όσον δεν υπάρχουν αυτόπτες μάρτυρες που τελειώνει η πραγματικότητα και που αρχίζει ο μύθος.

Από την άλλη πλευρά η εξέλιξη της τεχνολογίας και η δυνατότητα εξτρεμιστικών ομάδων να διαθέτουν κατάλληλο οπλισμό για την κατάρριψη αεροπλάνων σε μεγάλο ύψος αποτελούν τον υπ’ αριθμό ένα κίνδυνο για όσους ταξιδεύουν και φυσικά καθορίζουν τον αέρα πρωταθλητή του τρόμου εφ’ όσον τέτοιες ενέργειες, πέρα από τις καταστροφικές τους συνέπειες είναι πέρα για πέρα θεαματικές. Επομένως στο τεράστιο αυτό πρόβλημα υπεισέρχεται και το στοιχείο του θεάματος ως επικοινωνιακό μέσον προκειμένου τα συγκεκριμένα χτυπήματα να έχουν μεγαλύτερη απήχηση στο ευρύ κοινό.

Πλήττονται όλοι. Ο τουρισμός, οι αεροπορικές εταιρείες, το γόητρο των κυβερνήσεων και φυσικά όπως είναι αυτονόητο το αίσθημα ασφάλειας των επιβατών.

Τα μέτρα ασφάλειας των αεροδρομίων παρ’ όλο που εντάθηκαν ελάχιστα φαίνεται ότι μπορούν να λύσουν το πρόβλημα ριζικά εφ’ όσον η άλλη πλευρά προηγείται πάντοτε σε ιδέες εκμεταλλευόμενη πάντοτε το στοιχείο του αιφνιδιασμού. Όταν εμποδίζεται μέσω αυστηρών ελέγχων να δράσει από μέσα (εκρηκτικά, μαύρες χήρες, αεροπειρατείες) επιτίθεται απ’ έξω (πύραυλοι εδάφους αέρος αντιαεροπορικά βλήματα κλπ).

Προς το παρόν ο πόλεμος συνεχίζεται και είναι σίγουρο ότι το επόμενο χτύπημα αυτή τη στιγμή που γράφουμε σχεδιάζεται.

1955: El Al, πτήση 402

Κατά τη διάρκεια της διεθνούς πτήσης από τη Βιέννη στο Τελ Αβίβ μέσω Κωνσταντινούπολης το αεροσκάφος της ισραηλινής El Al θα μπει στον εναέριο χώρο της Βουλγαρίας, μέλους τότε του ανατολικού μπλοκ. Η Σόφια θα σηκώσει μαχητικά για να αναχαιτίσουν τον εισβολέα. Το αεροσκάφος θα καταρριφθεί κοντά στο Πετρίτσι, 20 χιλιόμετρα από τα ελληνικά σύνορα. Συνολικά 58 επιβάτες και πλήρωμα να χάσουν τη ζωή τους. Η Βουλγαρία θα απολογηθεί για το λάθος λέγοντας ότι οι πιλότοι της ήταν «πολύ βιαστικοί».

1η Σεπτεμβρίου 1983 – Σαχαλίνη

Την 1η Σεπτεμβρίου 1983, ένα Σοβιετικό αεροσκάφος αναχαίτισης Sukhoi Su-15 κατέρριψε το Κορεατικό Boeing 747-230B της Korean Air Lines που εκτελούσε την πτήση 007, από τη Νέα Υόρκη προς τη Σεούλ μέσω Ανκορατζ (Αλάσκα), σκοτώνοντας και τους 269 επιβάτες, μαζί με το πλήρωμα.

Ο χειριστής του Sukhoi, Gennadi Osipovich, ισχυρίστηκε ότι πριν από την κατάρριψη προηγήθηκαν τρεις ειδοποιήσεις προς τον κυβερνήτη του Jumbo, ότι πετούσε σε σοβιετικό εναέριο χώρο, τον οποίο έπρεπε να εγκαταλείψει άμεσα.

Την κατάρριψη του Κορεατικού Jumbo καταδίκασαν τότε όλες σχεδόν οι κυβερνήσεις του δημοκρατικού κόσμου, καθώς και όλες οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης (τότε ΕΟΚ).

21 Δεκεμβρίου 1988 – Λόκερμπι

Στις 21 Δεκεμβρίου 1988, μια βόμβα που είχε τοποθετηθεί σε κασετόφωνο που βρισκόταν στο χώρο αποσκευών του αεροσκάφους, εξερράγη καθώς το Boeing 747-121 της πτήσης 103 της Pan American από τη Φρανκφούρτη στο Ντιτρόϊτ, μέσω Λονδίνου και Ν. Υόρκης, πετούσε στα 31000 πόδια πάνω από την πόλη Λόκερμπι της Σκωτίας, με κατεύθυνση τη Νέα Υόρκη.

Η έκρηξη διέλυσε την άτρακτο και το αεροπλάνο με το ντεπόζιτο γεμάτο καύσιμα που θα του επέτρεπαν μια πλήρη υπερατλαντική πτήση, έπεσε φλεγόμενο σχεδόν στο κέντρο της σκωτικής κωμόπολης, παρασύροντας στο θάνατο 243 επιβάτες, 16 άτομα του πληρώματος, καθώς και 11 άτομα κατοίκους του Λόκερμπι.

Όπως κατέδειξαν οι έρευνες που ακολούθησαν, τη βόμβα είχε τοποθετήσει στο αεροσκάφος ο Abdelbaset al-Megrahi, αξιωματικός των μυστικών υπηρεσιών της Λιβύης, μετά από εντολή του ίδιου του προέδρου της Λιβύης, Μουαμάρ Γκαντάφι.

1988: Iran Air, πτήση 655

Βρισκόμαστε εν μέσω του πολέμου Ιράν – Ιράκ με τις σχέσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και Ιράν να χτυπούν «κόκκινο». Στις 3 Ιουλίου το αμερικανικό ναυτικό θα αναγνωρίσει λανθασμένα ένα ιρανικό Airbus 300 ως εχθρικό μαχητικό.

Έπειτα από αρκετές προειδοποιήσεις, οι Αμερικανοί θα εκτοξεύσουν δυο πυραύλους εδάφους – αέρος από το καταδρομικό «Vincennes». Η πτήση 655 που εκτελούσε το δρομολόγιο από Τεχεράνη για Ντουμπάι θα πληγεί στα 7.500 πόδια πάνω από τα Στενά του Ορμούζ. Νεκροί και οι 290 άνθρωποι που επέβαιναν στο αεροσκάφος.

Η τραγωδία της 11ης Σεπτεμβρίου 2001

Η πιο θανάσιμη αεροπορική καταστροφή όλων των εποχών, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τους θανάτους επιβατών, όσο και τις παράπλευρες απώλειες στο έδαφος, είναι αναμφίβολα η πρόσκρουση των 2 αεροπλάνων στους δίδυμους πύργους της Νέας Υόρκης, στις 11 Σεπτεμβρίου του 2001.

Εκείνο το πρωινό, δυο αεροπλάνα που εκτελούσαν πολιτικές εσωτερικές πτήσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, ένα Boeing 757 της American Airlines (πτήση 11), καθώς κει ένα πανομοιότυπο αεροσκάφος της United Airlines (πτήση 175), προσέκρουσαν στους πύργους του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου WTC. Οι πύργοι τυλίχτηκαν στις φλόγες και έπειτα από μερικές ώρες κατέρρευσαν. Οι νεκροί από τις επιθέσεις εκείνης της ημέρας ανήλθαν σε 2.752, οι περισσότεροι από εκείνους που εγκλωβίστηκαν στους πύργους την στιγμή της πρόσκρουσης.

Ωστόσο, επειδή οι ενέργειες αυτές δεν ήσαν ατυχήματα, αλλά σκόπιμες τρομοκρατικές ενέργειες, δεν έχουν επίσημα καταχωρηθεί στον κατάλογο των αεροπορικών ατυχημάτων.